Dobiegł końca termin konsultacji projektu rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie niektórych podatników i płatników, w odniesieniu do których zadania są wykonywane przez naczelnika urzędu skarbowego innego niż właściwy miejscowo, wydanego na podstawie art. 11 ust. 6 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Dotyczy on niektórych kategorii podatników i płatników o istotnym znaczeniu gospodarczym lub społecznym, w szczególności wykonujących określony rodzaj działalności gospodarczej lub osiągających określoną wysokość przychodu netto w rozumieniu przepisów o rachunkowości.

Dla tzw. dużych podatników minister odstąpił od zasady właściwości miejscowej urzędów skarbowych i określił w odrębny sposób naczelników urzędów skarbowych, ich terytorialny zasięg oraz siedzibę.

Lista 20 naczelników stanowi załącznik do opiniowanego projektu rozporządzenia.

Do kategorii podmiotów według obecnego stanu prawnego należą:

1. podatkowe grupy kapitałowe,
2. banki,
3. zakłady ubezpieczeń,
4. jednostki działające na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1636, 1948 i 1997) oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych,
5. jednostki działające na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
6. oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych,
7. osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które:
   1. w roku podatkowym osiągnęły przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług o równowartości w walucie polskiej co najmniej 5 mln euro ustalony na podstawie sprawozdania finansowego albo
   2. jako rezydenci biorą udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwami położonymi za granicą lub w ich kontroli, albo posiadają udział w kapitale takich przedsiębiorstw, albo
   3. są zarządzane bezpośrednio lub pośrednio przez nierezydenta lub nierezydent dysponuje co najmniej 5% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, albo
   4. jako rezydenci jednocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w jego kontroli albo posiadają jednocześnie udział w kapitale takich podmiotów,

- z wyłączeniem podatników i płatników podatku akcyzowego, podatku od gier i podatku od wydobycia niektórych kopalin w zakresie tych podatków.

W nowelizacji rozporządzenia proponuje się rozszerzenie wymienionych powyżej grup podmiotów o spółki wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych oraz spółki, których co najmniej jedna akcja jest dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzona do obrotu w alternatywnym systemie obrotu. W obecnym stanie prawnym takie podmioty mogły być uznane za „dużych podatników” tylko w przypadku spełnienia kryterium zawartego w pkt. 7 powyżej (np. po osiągnięciu przychodu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług).

Z punktu widzenia przedsiębiorcy

Z jednej strony zmianę należy uznać za zmianę pozytywną, gdyż spółki, które wchodzą w skład podatkowych grup kapitałowych prowadzą zazwyczaj skomplikowane i wysokowyspecjalizowane działania gospodarcze, do których oceny właściwe miejscowo urzędy skarbowe mogłyby nie być odpowiednio przygotowane. Wyspecjalizowanie niektórych naczelników urzędów skarbowych w obsłudze takich podmiotów może przyczynić się do bardziej sprawnego, podatkowego rozliczania takich spółek oraz stanowić odpowiedź na ich wyzwania gospodarcze. Zmiana właściwości urzędów skarbowych dla podatników, o których mowa w nowelizacji rozporządzenia, będzie oznaczała większą dostępność urzędników administracji publicznej i usprawni proces komunikacji na linii organ – podatnik. 

Z drugiej strony, nowelizacja może spowodować, że ustawodawca pójdzie o krok dalej i wprowadzi jakieś specjalne procedury przekazywania informacji podatkowej dla największych podmiotów. To z kolei powodować może częstsze kontrole u takich podatników i końcowy efekt może być zgoła odmienny od zamierzonego. Już obecnie prowadzone są działania mające na celu uszczelnianie systemu podatkowego, czego przykładem są chociażby obowiązkowe schematy MDR wprowadzone z początkiem 2019 r., które nakładają na podatników lub ich profesjonalnych doradców obowiązek informowania właściwych organów o tzw. schematach podatkowych. W rzeczywistości, schematy podatkowe często stanowią zwykłe działania gospodarcze podatnika. Po znowelizowaniu przepisów o właściwości podatkowej podmiotów, organy podatkowe mogą mieć więcej miejsca do kontrolowania podatników, co z jednej strony może pomóc uniknąć błędów, a z drugiej zanadto absorbować przedsiębiorców.

dr Jacek Matarewicz

ekspert BCC ds. podatku VAT, akcyzy oraz prawa karnoskarbowego

KontrolaCITVAT