W czwartek 15 kwietnia 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał pozytywny dla podatników wyrok  w polskiej sprawie w przedmiocie niezgodności z prawem unijnym instytucji dodatkowego zobowiązania podatkowego określonego w art. 112b ust. 2 ustawy o VAT.

Stan faktyczny

Z pytaniem prejudycjalnym do TSUE wystąpił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (I SA/Wr 448/19) zadając pytanie, czy przepisy ustawy o VAT dotyczące możliwości nakładania 20% sankcji VAT w przypadku dobrowolnej korekty rozliczenia podatkowego są zgodne z Dyrektywą VAT oraz Traktatem o UE, a w szczególności z zasadą proporcjonalności.

Pytanie WSA dotyczyło konkretnie regulacji z art. 112b ust. 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym nawet jeśli podatnik po zakończeniu kontroli skoryguje rozliczenia VAT i ureguluje zobowiązania podatkowe, organ podatkowy może nałożyć na niego sankcję. W takiej sytuacji wynosi ona 20% (zamiast standardowych 30%) kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo zawyżenia zwrotu VAT. Sąd we Wrocławiu powziął wątpliwość, czy stosowanie sankcji w sytuacji, gdy w wyniku błędnej interpretacji przepisów ustawy o VAT nie doszło do uszczuplenia należności podatkowych z zasadą proporcjonalności. Jak wskazał WSA: “Przepis w formie, w jakiej został wprowadzony nie uwzględnia też w żaden sposób zamiaru podatnika - to jest tego czy zaniżenie podatku było skutkiem oszustwa czy też błędu.” Podkreślił też, że “Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że rzeczywisty oszust nie jest zainteresowany ujawnianiem swoich działań w drodze autokorekty deklaracji. Tego rodzaju sankcja jak przewidziana w art. 112b ust. 2 ustawy o VAT nie spełnia wobec tego należycie funkcji prewencyjnej wobec potencjalnych sprawców wyłudzeń.”

Źródło:shutterstock

Wyrok  TSUE z 15 kwietnia 2021 r. 

TSUE wskazał, że “art. 273 dyrektywy VAT i zasadę proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, które nakładają na podatnika, który błędnie zakwalifikował transakcję zwolnioną z VAT jako transakcję podlegającą temu podatkowi, sankcję wynoszącą 20% kwoty zawyżenia zwrotu VAT nienależnie żądanej, w zakresie, w jakim sankcja ta ma zastosowanie bez rozróżnienia zarówno w sytuacji, w której nieprawidłowość wynika z błędu w ocenie popełnionego przez strony transakcji co do podlegania przez dostawę opodatkowaniu, który to błąd cechuje brak przesłanek wskazujących na oszustwo i uszczuplenia wpływów do skarbu państwa, jak i w sytuacji, w której nie występują takie szczególne okoliczności.”

Co wyrok oznacza dla podatników?

Rozstrzygnięcie jest pozytywne dla podatników. TSUE skrytykował automatyzm w nakładaniu sankcji, który nie pozwala na rozróżnienie, czy do nieprawidłowego rozliczenia VAT doszło w wyniku błędu czy też na skutek oszustwa. Wydane orzeczenie może stanowić argument w sporach z organami podatkowymi dla podatników, którzy w dobrej wierze dokonali korekty swoich nieprawidłowych rozliczeń VAT i w efekcie zostali ukarani przez organ podatkowy sankcją VAT. W związku z korzystnym orzeczeniem TSUE podatnicy mogą wystąpić również o wznowienie postępowań podatkowych, co w efekcie pozwoli na zwrot wcześniej płaconych sankcji.

Źródło: https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=pl...

Zmiany w VATVAT