Polscy przedsiębiorcy mierzą się aktualnie z ogromnymi wyzwaniami związanymi z kryzysem energetycznym i ekonomicznym. W celu utrzymania swoich przedsiębiorstw lub uzyskania większego zysku często sięgają po środki niezgodne z prawem. Ekspert omawia zagadnienia pracy „na czarno” oraz nieujawniania dochodów i skutki dla przedsiębiorców.

Nielegalna praca

Kryzys ekonomiczny sprzyja zwiększeniu liczby osób świadczących pracę nielegalnie. Potocznie zwana praca „na czarno”, zgodnie z Ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, oznacza zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie w odpowiednim terminie rodzaju umowy i jej warunków. Dodatkowo nielegalnym zatrudnieniem jest sytuacja, w której pracodawca nie dokona zgłoszenia osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego, a także – w kontekście pracownika – podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy.

Pobierałeś zasiłek dla bezrobotnych w 2022 roku, sprawdź jak rozliczyć PIT - PIT.pl

Źródło: shutterstock 

Pracodawca zatrudniający pracowników nielegalnie winien się liczyć z bardzo szerokim zakresem kar finansowych, jakie mogą zostać na niego nałożone. Chodzi tu między innymi o:

1. doliczenie do przychodów przedsiębiorcy wartości pracy osoby zatrudnionej nielegalnie, ustalonej za każdy miesiąc, w którym zostało stwierdzone nielegalne zatrudnienie (w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę);
2. możliwość nałożenia kary grzywny w wysokości od 1 000 do 30 000 zł za nie potwierdzenie na piśmie umowy o pracę oraz zawarcie umowy cywilnoprawnej, podczas gdy powinna zostać zawarta umowa o pracę;
3. odpowiedzialność karną (grzywnę, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności do lat 3) w przypadku naruszenia przepisów prawa o ubezpieczeniach społecznych, przez brak zgłoszenia, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłoszenie nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość.

Ukrywanie przychodów

Kolejnym ze środków, po który bardzo często sięgają przedsiębiorcy, jest ukrywanie rzeczywistych przychodów (w całości lub w części), aby wymiar podatku odprowadzanego do urzędu skarbowego był jak najniższy. Może się to wiązać z wykazaniem w składanej deklaracji finansowej mniejszych lub żadnych zysków.

W przypadku dokonywania tego rodzaju oszustw podatkowych należy liczyć się z możliwością dokonania kontroli przez fiskusa. Będzie to polegało na dokładnym sprawdzeniu przychodów, stanu majątkowego oraz wydatków. Warto w tym momencie przypomnieć, że Naczelnik Urzędu Skarbowego dysponuje możliwością  uzyskania od banku informacji w zakresie posiadanych i współposiadanych rachunków bankowych, ich liczby, obrotów i ich stanów, z informacjami w zakresie wpływów i obciążeń oraz ich tytułów, nadawców i odbiorców.

W przypadku, gdy z kontroli wyniknie, że podejrzenia w zakresie nieujawniania dochodu okażą się uzasadnione, fiskus będzie dysponował możliwością nałożenia kary finansowej na dany podmiot. Przybiera ona formę opodatkowania specjalną stawką sankcyjną, wynoszącą 75% podstawy opodatkowania, ustalonej w drodze postępowania wyjaśniającego.

Na marginesie wskazać należy, że zobowiązanie podatkowe nie powstanie, jeżeli decyzja w przedmiocie ustalenia zobowiązania zostanie doręczona po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jednocześnie podkreślenia wymaga, że w sytuacji, w której podatnik udowodni lub uprawdopodobni źródło przychodu, z jakiego pochodzą niezgłoszone lub nieujawnione wcześniej dochody, fiskus nałoży podatek na zasadach ogólnych, a nie stosując stawkę sankcyjną.

Konkludując powyższe, wskazać należy, iż niestosowanie przepisów w celu poprawienia sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa może skutkować bardzo dotkliwymi karami finansowymi i karnymi, które mogą sprawić, że omijanie przepisów będzie nieopłacalne.

Autor: Aleksandra Klukowska, kancelaria Graś i Wspólnicy

Podatki 2023Księgowość