Polski Ład: zmiany w Ordynacji podatkowej

Projektowane w ramach Polskiego Ładu przepisy zmienią wiele ustaw, w tym wymuszą nowelizację Ordynacji podatkowej. Na jakie zmiany muszą się przygotować podatnicy?

Porozumienie inwestycyjne

W projekcie nowych przepisów, Ministerstwo Finansów przedstawiło regulacje dotyczące nowej instytucji jaką ma być porozumienie inwestycyjne. Jak wskazuje resort finansów ustawa przewiduje stworzenie podstaw prawnych, które mają umożliwić ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych zawarcie z inwestorem tzw. porozumienia inwestycyjnego, obejmującego swym zakresem określenie skutków podatkowych planowanej lub rozpoczętej inwestycji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Autorzy projektu piszą, że: „Regulacja dostosowana jest do polskich uwarunkowań społeczno-gospodarczych oraz specyfiki polskiego systemu prawnego, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych potrzeb i oczekiwań podmiotów planujących rozpoczęcie lub rozwinięcie aktywności inwestycyjnej w Polsce”.

Kształt nowych przepisów charakteryzuje się odformalizowaniem procedury współpracy. Dzięki zawarciu porozumienia inwestor  ma uzyskać na czas realizacji inwestycji pewność co do wykładni stosowanych w tym okresie przepisów prawa podatkowego. Treść porozumienia ustalana jest w wyniku wypracowania wspólnego zgodnego stanowiska inwestora i organu podatkowego właściwego w sprawie porozumienia, z uwzględnieniem zasady legalizmu. Treść porozumienia jest wiążąca nie tylko dla podatnika, ale również dla każdego organu podatkowego załatwiającego sprawę inwestora.

Źródło: shutterstock.com

Pojęcie inwestora 

Zgodnie z założeniami projektu, inwestorem może być :

1. podmiot, który planuje lub rozpoczął nową inwestycję na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej o wartości co najmniej 50 mln złotych. Powyższy próg inwestycyjny uwzględnia średnią deklarowaną wartość inwestycji według danych z Polskiej Strefy Inwestycji (PSI), która wynosi 45 mln zł; 
2. grupa przedsiębiorców planujących wspólną inwestycję, co umożliwia przystąpienie do programu małemu przedsiębiorstwu, jeśli wejdzie ono we współpracę z grupą innych małych przedsiębiorstw lub ze średnim lub dużym przedsiębiorstwem. 

Na podstawie treści projektu do końca 2024 r. obowiązywać ma podwyższony próg inwestycyjny, tj. wynoszący co najmniej 100 mln zł wartości nowej inwestycji. Celem takiego rozwiązania jest ograniczenie liczby składanych wniosków o zawarcie porozumienia w początkowym okresie funkcjonowania nowej instytucji prawnej tak, aby organ właściwy w sprawie porozumienia mógł w tym okresie wypracować optymalne standardy obsługi wniosków oraz wewnętrzne procedury zawierania porozumień, a także przygotować zasoby kadrowe. 

Projekt  nowych przepisów zakłada również możliwość przekazania (w drodze rozporządzenia) kompetencji do wykonywania zadań organu właściwego w sprawie porozumienia organom Krajowej Administracji Skarbowej, w celu usprawnienia procesu zawierania porozumień. 

Od 2025 r. zakłada się limit zawarcia 10 porozumień w każdym roku kalendarzowym, uwzględniający możliwości kadrowe organów podatkowych. Od 2024 r. projekt przewiduje możliwość procedowania spraw dotyczących porozumień inwestycyjnych w języku angielskim, co ma ułatwić przystąpienie do porozumienia inwestorom zagranicznym.

Przedmiot porozumienia inwestycyjnego

Przedmiotem porozumienia może być uzgodnienie zawierające:

1. ocenę, że cena transferowa transakcji kontrolowanej jest ustalona na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane - w zakresie określonym w przepisach dotyczących uprzedniego porozumienia cenowego, o którym mowa w art. 83 i art. 86 ustawy z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2200);
2. ocenę, że do korzyści podatkowej wskazanej we wniosku o zawarcie porozumienia inwestycyjnego nie ma zastosowania przepis art. 119a § 1 - w zakresie określonym w przepisach dotyczących opinii zabezpieczającej, o której mowa w art. 119za;
3. klasyfikację i rodzaj wyrobu akcyzowego lub klasyfikację samochodu osobowego w zakresie określonym w przepisach dotyczących wiążącej informacji akcyzowej, o której mowa w art. 7d ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2020 r., poz. 722);
4. opis i klasyfikację towaru lub usługi oraz właściwą stawkę podatku w zakresie określonym w przepisach dotyczących wiążącej informacji stawkowej, o której mowa w art. 42a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106 z późn. zm.);
5. interpretację przepisów prawa podatkowego w zakresie nieobjętym pkt 1-4.

Porozumienie inwestycyjne - założenia

Skumulowanie powyższych instytucji prawnych w jednym instrumencie, jakim jest porozumienie inwestycyjne, umożliwi inwestorowi kompleksowe określenie sposobu prawidłowego wykonywania jego praw i obowiązków podatkowych. W ten sposób inwestor uzyskuje możliwie pełne wyjaśnienie wszelkich skutków podatkowych planowanej inwestycji, ustalone w drodze wszczętego na wniosek inwestora (lub inwestorów) procesu uzgodnieniowego z organem podatkowym. Porozumienie zawierane jest na okres do 5 lat. Istnieje możliwość zmiany porozumienia oraz jego wypowiedzenia, co wynika z elastycznego i konsensualnego charakteru tego instrumentu. Projekt zakłada obowiązek uiszczenia przez inwestora zarówno opłaty od złożenia wniosku o zawarcie lub zmianę porozumienia (opłata wstępna), jak i opłaty od zawarcia lub zmiany uzgodnionego porozumienia (opłata główna). Opłata wstępna wynosić będzie 50 000 zł od wniosku o zawarcie porozumienia i 25 000 zł od wniosku o zmianę porozumienia. Natomiast opłata główna wynosić będzie w przedziale od 100 000 zł do 500 000 zł za zawarcie porozumienia lub w przedziale od 50 000 zł do 250 000 zł za zmianę porozumienia. Wysokość opłaty głównej uzależniona będzie od wartości inwestycji oraz od zakresu i złożoności porozumienia inwestycyjnego. Projektowana wysokość opłat nie powinna być czynnikiem zniechęcającym do przystąpienia do współpracy dla inwestorów planujących inwestycję o wartości co najmniej 50 mln zł, a jednocześnie powinna w znacznej mierze rekompensować wydatki administracyjne ponoszone przez organ w związku z realizacją spraw dotyczących porozumienia (np. organizacja spotkań uzgodnieniowych, koszty tłumaczeń). W celu zapewnienia transparentności programu, projekt zakłada prowadzenie ogólnodostępnej ewidencji inwestorów i porozumień inwestycyjnych. Ewidencja zawierać będzie m.in. dane identyfikujące inwestora i okres obowiązywania porozumienia.

Zmiany w zakresie przepisów dotyczących unikania opodatkowania

Przedłożony przez resort finansów projekt zmian przepisów w Ordynacji podatkowej przewiduje wprowadzenie zmian w przepisach dotyczących unikania opodatkowania. Wprowadzane przepisy mają na celu:

1. przyznanie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej uprawnienia do wyznaczenia jednego naczelnika urzędu skarbowego w sprawach, w których dostrzeżono mechanizm unikania opodatkowania, zaś uczestniczące w schemacie podmioty mają siedzibę (miejsce zamieszkania) na obszarze działania więcej niż jednego naczelnika urzędu skarbowego;
2. wprowadzenie odrębnych zasad oprocentowania zwrotu nadpłaty, w przypadku gdy, w sprawie wniosku o jej stwierdzenie zaszły przesłanki wskazane w przepisie art. 119g § 1 Ordynacji podatkowej, a do ich oceny nie był właściwy dany organ podatkowy;
3.  zagwarantowanie prawa organu podatkowego do wszczęcia, w każdym czasie, niezależnie od treści art. 165b § 1-3 Ordynacji podatkowej, postępowania podatkowego, jeżeli organ podatkowy uzna, nawet samodzielnie, że w sprawie istnieje uzasadnione przypuszczenie możliwości wydania decyzji z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania lub środków ograniczających umowne korzyści. Organ podatkowy Krajowej Administracji Skarbowej lub samorządowy organ podatkowy będzie mógł także wszcząć postępowanie podatkowe, jeśli z takim żądaniem zwróci się organ wyłącznie uprawniony do stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania lub środków ograniczających umowne korzyści (Szef Krajowej Administracji Skarbowej), co będzie równoznaczne z powzięciem takiego uzasadnionego przypuszczenia;
4. doprecyzowanie regulacji i zwolnienie organu podatkowego z obowiązku zasięgnięcia opinii Szefa Krajowej Administracji Skarbowej przed wszczęciem lub przejęciem postępowania podatkowego na podstawie art. 119g § 1 lub 3 Ordynacji podatkowej;
5. doprecyzowanie, który organ zobowiązany jest do udostępnienia akt sprawy na żądanie strony postępowania w trakcie postępowania przed Radą;
6. ograniczenie do 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku możliwość wycofania wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej za zwrotem połowy uiszczonej opłaty; Analogicznie, w procedurze wydawania decyzji określającej warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania zaproponowano skrócenie terminu, w którym zainteresowani mogą uzyskać zwrot połowy uiszczonej opłaty przy cofnięciu wniosku – do dwóch miesięcy;
7. uwzględnienie obowiązków informacyjnych określonych w art. 165 § 9 Ordynacji podatkowej w postępowaniu o wydanie opinii zabezpieczającej, tj. przekazanie informacji, o których mowa w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia 2016/679;
8. objęcie zakresem art. 119zfb pkt 1 Ordynacji podatkowej także płatników (w związku z możliwością kwestionowania korzyści podatkowej uzyskanej w związku z transakcją, w której występuje płatnik) oraz wskazanie na toczące się kontrole;
9. przyznanie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej możliwości nałożenia, w drodze decyzji, kary pieniężnej w wysokości do 10.000 zł na podmiot, który pomimo prawidłowego wezwania w wyznaczonym terminie nie przekazał w postępowaniu określonym w rozdziale V działu IIIa Ordynacji podatkowej posiadanych informacji albo danych, o których mowa w art. 49 i art. 49a ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej, lub przekazał je w niepełnym zakresie;
10. wprowadzenie zmian legislacyjnych pozwalających – w ścisłych i wyraźnie wynikających ze stanu faktycznego przypadkach – na zawarcie w decyzji określającej warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania, na wniosek zainteresowanego, także wytycznych, co do cofnięcia tych skutków w przyszłości. Decyzja taka będzie zatem miała zastosowanie również w okresach rozliczeniowych następujących po okresie rozliczeniowym, którego dotyczyła decyzja, w których korzyść podatkowa będzie osiągana w analogiczny sposób;
11. 1wyłączenie stosowania przepisów art. 201 § 3 i art. 205 § 2 Ordynacji podatkowej do zawieszonej kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej na skutek ich przejęcia przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej;
12.  rozciągnięcie tajemnicy skarbowej na akta postępowania określonego w dziale II w rozdziale 1a Ordynacji podatkowej.

Polski ŁadPodatki 2021KontrolaKwota wolna od podatkuCIT