W związku implementacją do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20.6.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (tzw. Dyrektywa work-life balance) pod koniec kwietnia weszły w życie przepisy zmieniające m in. kodeks pracy oraz ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zmianie uległ m.in. zasiłek macierzyński, który został podwyższony.

Zasiłek macierzyński po zmianach

Zasiłek macierzyński przysługuje zarówno w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim, jak i urlopie rodzicielskim. Za okres urlopu macierzyńskiego zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru, natomiast po nowelizacji za okres urlopu rodzicielskiego wynosi on 70%. Jeżeli ubezpieczona w terminie 21 dni po porodzie lub przyjęciu dziecka na wychowanie złoży wniosek o wykorzystanie przysługującego jej urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego w

pełnym wymiarze, wówczas zasiłek macierzyński wyniesie 81,5% podstawy wymiaru zasiłku przez cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Zasiłek wypłacany ojcu dziecka za okres 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, który przysługuje wyłącznie jemu, wynosi 70% podstawy.

Źródło: Shutterstock

Kto może otrzymać zasiłek?

Zasiłek przysługuje ubezpieczonej, która:

1) urodziła dziecko;

2) przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 14 roku życia i wystąpiła do sądu

opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;

3) przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej

zawodowej, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego

podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego — do 10 roku życia.

W przypadku przyjęcie dziecka na wychowanie zasiłek macierzyński może otrzymać ojciec

dziecka, korzystający z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Będzie on wypłacany w takiej samej wysokości jak w przypadku, gdy z wnioskiem występuje

matka dziecka.

Przeliczenie zasiłku macierzyńskiego 

Osoby pobierające zasiłek macierzyński na dzień 26 kwietnia 2023 r. mogły otrzymać zasiłek zgodnie z nowymi przepisami. Warunkiem podwyższenia zasiłku było złożenie do 17 maja 2023 r. wniosku. Jeżeli wniosek nie został złożony, zasiłek będzie wypłacany na starych zasadach. 

Przy korzystaniu z pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego podwyższeniu uległa stawka zasiłku z 80% do 81,5%. W przypadku zaś korzystania oddzielnie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego zmianie uległ wymiar zasiłku wypłacanego za okres urlopu

rodzicielskiego. Dotychczas był on wypłacany w wysokości 100% przez 6 tygodni (8 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu) i 60% za pozostały okres. Po zmianie przez cały okres urlopu rodzicielskiego wynosi on 70% wymiaru zasiłku.

O ile dla rodziców, którzy wkrótce skończą pobierać zasiłek macierzyński, jego podwyżka ma niewielkie znaczenie, to dla osób, które dopiero zaczęły go pobierać, może stanowić istotną korzyść.

Autor: Rafał Knap, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy

Macierzyństwo