Które podatki przedawnią się z końcem 2025 r.?

Zobowiązanie podatkowe wygasa w wyniku przedawnienia, co do zasady, po 5 latach liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Podatnicy odliczają więc dni do końca 2025 r., aby móc uznać za przedawnione podatki, których termin płatności przypadał w 2020 r. Wiele czynników mogło jednak wydłużyć bieg terminu przedawnienia: rozłożenie zapłaty podatku na raty, ogłoszenie upadłości czy zajęcie majątku w toku postępowania egzekucyjnego.

Co najmniej 5 lat

Przedawnienie zobowiązania podatkowego oznacza jego wygaśnięcie po upływie ustawowo określonego okresu. Organ podatkowy nie ma prawa po tym czasie domagać się uiszczenia podatku.

Zobowiązanie podatkowe przedawnia się zasadniczo po 5 latach, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Odrębnie została uregulowana kwestia przedawnienia zobowiązania podatkowego podatnika CIT powstałego w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek oraz zobowiązania podatkowego podatnika CIT podlegającego opodatkowaniu wyrównawczemu - art. 70 § 1a i § 1b Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z ogólną zasadą, z upływem 31 grudnia 2025 r. przedawnią się podatki, których termin płatności przypadał w 2020 r., np. VAT za grudzień 2019 r. (z terminem płatności upływającym 27 stycznia 2020 r.), VAT za styczeń 2020 r. (z terminem płatności upływającym 25 lutego 2020 r.) czy PIT za 2019 r. (którego termin płatności minął 30 kwietnia 2020 r.). Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego w wyniku upływu terminu przedawnienia powoduje wygaśnięcie również związanych z nim odsetek za zwłokę. Odsetki za zwłokę nie są samodzielnym świadczeniem. Mają charakter akcesoryjny (uboczny), co oznacza, że dzielą los zaległości podatkowej.

Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego nie może być odroczony przez organ podatkowy (na podstawie art. 48 Ordynacji podatkowej) ani przedłużony przez Ministra Finansów (w oparciu o art. 50 Ordynacji podatkowej). Wiele czynników może jednak skutkować nierozpoczęciem, zawieszeniem lub przerwaniem biegu terminu przedawnienia, a przez to jego wydłużeniem. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia oznacza, że bieg terminu zatrzymuje się z chwilą wystąpienia ustawowo określonej przesłanki powodującej zawieszenie, a zaczyna biec dalej dopiero po ustaniu przyczyny zawieszenia. Termin przedawnienia wydłuża się o określony okres. Przerwanie biegu terminu przedawnienia oznacza natomiast, że kiedy wystąpi przesłanka skutkująca przerwaniem, termin przedawnienia biegnie na nowo (od początku) od ustawowo określonego dnia. Okres, jaki upłynął do tego dnia, nie jest wliczany do terminu przedawnienia. Przesłanki nierozpoczęcia, zawieszenia oraz przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostały wskazane w art. 70 § 2-7, art. 70a-70e Ordynacji podatkowej (patrz tabela).

Zajęcie egzekucyjne

Bieg terminu przedawnienia wydłużają najczęściej działania egzekucyjne podejmowane przez urząd skarbowy w celu ściągnięcia zaległego podatku.

Zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony, powoduje przerwanie biegu terminu przedawnienia. Przewiduje to art. 70 § 4 Ordynacji podatkowej. Zastosowanie środka egzekucyjnego to zajęcie na pokrycie dochodzonej zaległości podatkowej składnika majątku podatnika, np. rachunku bankowego. Osoba, która jest w związku małżeńskim, odpowiada za swój niezapłacony podatek majątkiem osobistym oraz majątkiem wspólnym swoim i małżonka. Podatnik jest informowany o zastosowaniu środka egzekucyjnego poprzez otrzymanie dokumentu potwierdzającego podjęte działania, np. w przypadku zajęcia rachunku bankowego doręczany jest mu odpis skierowanego do banku zawiadomienia o zajęciu. Po przerwaniu termin przedawnienia zaczyna biec na nowo (od początku) od dnia następującego po dniu, w którym został zastosowany środek egzekucyjny. Przerwanie biegu terminu przedawnienia podatku następuje w dniu, w którym został zastosowany środek egzekucyjny, a nie w dniu powiadomienia o nim podatnika. Skuteczność zastosowania środka egzekucyjnego jako przesłanki przerywającej bieg terminu przedawnienia zależy jednak od zawiadomienia o nim podatnika. Zastosowanie środka egzekucyjnego oraz zawiadomienie o tym podatnika muszą nastąpić przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Możliwe jest objęcie postępowaniem egzekucyjnym zobowiązania podatkowego wynikającego z nieostatecznej decyzji wydanej tuż przed jego przedawnieniem. Nieostateczna decyzja - w przypadku gdy okres do upływu terminu przedawnienia podatku jest krótszy niż 3 miesiące - może być opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności. Organ podatkowy musi uprawdopodobnić, że istnieje ryzyko nieuiszczenia zaległości podatkowej z powodu zbliżającej się daty przedawnienia, np. przed tym dniem nie uda się rozpatrzyć odwołania od decyzji. Rygor natychmiastowej wykonalności nadawany jest przez organ podatkowy pierwszej instancji (urząd skarbowy) w formie postanowienia. Można je zakwestionować, wnosząc zażalenie, ale nie wstrzymuje to realizacji decyzji.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego wszczętego w wyniku nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności następuje po uchyleniu postanowienia w sprawie nadania rygoru. Należność wynikająca z decyzji opatrzonej rygorem natychmiastowej wykonalności przestaje być bowiem wymagalna. Następstwem umorzenia postępowania egzekucyjnego jest uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, w tym zastosowane środki egzekucyjne nie skutkują przerwaniem biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego - w mocy pozostają jedynie prawa osób trzecich nabyte na skutek tych czynności (por. wyrok NSA z dnia 15 maja 2025 r., sygn. akt I FSK 338/22).

Hipoteka i zastaw

Spłata zobowiązania podatkowego zabezpieczana jest niekiedy poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego.

Formalnie zobowiązanie podatkowe zabezpieczone w taki sposób nie ulega przedawnieniu, z tym że po upływie terminu przedawnienia może być ono egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego. Stanowi tak art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej. Sądy administracyjne konsekwentnie jednak orzekają, że wspomnianego przepisu nie stosuje się, ponieważ jest w sposób oczywisty niekonstytucyjny. Przywołują wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2013 r., sygn. akt SK 40/12. Trybunał Konstytucyjny uznał w nim, że norma przewidująca nieprzedawnianie się podatków zabezpieczonych hipoteką przymusową jest sprzeczna z Konstytucją RP. Orzeczenie dotyczyło przepisu w brzmieniu obowiązującym w latach 1998-2002 (ówczesnego art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej). Obecny jego odpowiednik, tj. art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej, powiela niedozwoloną normę, rozszerzając ją dodatkowo na zastaw skarbowy. Oficjalnie przepis ten nie został zakwestionowany. Mimo to są do niego takie same zastrzeżenia konstytucyjne, które Trybunał Konstytucyjny podniósł w stosunku do art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej, obowiązującego w latach 1998-2002.

Rozstrzygnięcia organów podatkowych nierespektujące tej wykładni są w razie ich zaskarżenia uchylane przez sądy administracyjne. Sądy administracyjne jednomyślnie orzekają, że zobowiązanie podatkowe zabezpieczone hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym przedawnia się na zasadach ogólnych - zasadniczo po 5 latach, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, ulega zawieszeniu lub zostaje przerwany w przypadkach wskazanych w art. 70 § 2-7 oraz art. 70a-70e Ordynacji podatkowej (por. wyrok NSA z dnia 23 kwietnia 2024 r., sygn. akt III FSK 291/22).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.)

Gazeta Podatkowa nr 97 (2285) z dnia 2025-12-04

Estoński CIT - pytania i odpowiedzi. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl

PrzedsiębiorcaOdsetkiKontrolaHome 4