Dodatkowe urlopy i przerwy w pracy – unijne przepisy korzystne dla pracowników

Rok 2023 przyniósł poważne zmiany w Kodeksie pracy. Oprócz nowelizacji przepisów w zakresie pracy zdalnej, 26 kwietnia zaczną też obowiązywać regulacje wdrażające unijną dyrektywę work-life balance oraz dyrektywę w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków zatrudnienia. Obydwie czekają już tylko na podpis Prezydenta. W związku ze zmianami kwiecień bez wątpienia będzie bardzo intensywnym miesiącem dla działów kadr w firmach.

Odpowiednie wdrożenie przepisów dyrektywy work-life balance jest bardzo istotne, ponieważ daje ona pracownikom wiele nowych praw:

• Nieprzenaszalny na drugiego rodzica indywidualny urlop rodzicielski w wymiarze 9 tygodni, a także 70-procentowy zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla każdego z rodziców.
• Dodatkowy (bezpłatny) urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni w roku. Będzie można z niego skorzystać jeśli pojawi się potrzeba zapewnienia osobistej opieki osobie bliskiej (syn, córka, matka, ojciec lub współmałżonek) lub mieszkającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
• Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej do 2 dni lub 16 godzin w roku, z zachowaniem prawa do 50% wynagrodzenia. Zwolnienie będzie przysługiwać w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.
• Elastyczna organizacja i czas pracy – pracownik będzie mógł dostosować swoją organizację pracy do indywidualnych potrzeb.
• Dwie dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy. Obecnie, jeśli pracownik pracuje co najmniej 6 godzin, obowiązuje jedna, co najmniej 15-minutowa przerwa. Po zmianach pracownicy otrzymają prawo do drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, jeśli dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 9 godzin. Trzecia przerwa będzie przysługiwała gdy czas pracy przekroczy 16 godzin.
• Rodzice dzieci do 8. roku życia będą mogli odmówić pracy w nadgodzinach lub wyjazdu w delegację. Dodatkowo będą mogli wnioskować o pracę zdalną. 

Koniec z zakazem konkurencji

Zmiany przepisów przyniosą nowe obowiązki dla pracodawców. Będą oni musieli m.in. uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony i nie będą mogli zakazywać pracownikom zatrudniania się równolegle u innych pracodawców, chyba że strony zawrą umowę o zakazie konkurencji. Ponadto pracodawcy będą musieli w informacji do zatrudnienia powiadamiać np. o przerwach w pracy, nadgodzinach czy też procedurach rozwiązania stosunku pracy.

Pracodawcy mają krótki czas na przystosowanie się do przepisów, ale pamiętajmy, że zmiany miały zacząć obowiązywać już w sierpniu 2022 roku. W związku z tym pewne kroki do wdrożenia przepisów dyrektyw z pewnością zostały już podjęte.

Piotr Juszczyk, Główny Doradca Podatkowy w firmie inFakt

UrlopKodeks pracy