Przy dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia za pracę zasadniczo obowiązuje pozostawienie pracownikowi kwoty wolnej od potrąceń. Tylko należności alimentacyjne potrąca się bez jej stosowania. Podstawę do ustalenia kwot wolnych od potrąceń stanowi wynagrodzenie minimalne obowiązujące w danym roku kalendarzowym.

Wysokość kwot wolnych

Na mocy art. 87¹ § 1 K.p. wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania - przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
• 75% wymienionego wynagrodzenia - przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
• 90% wymienionego wynagrodzenia - przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 K.p.

Z kolei przy potrąceniach wymagających pisemnej zgody pracownika (tzw. dobrowolnych), o których mowa w art. 91 K.p., wolna od potrąceń jest kwota:

• minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa wcześniej - przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
• 80% wymienionej kwoty - przy potrącaniu innych należności niż na rzecz pracodawcy.

Należy przypomnieć, że w czasie epidemii koronawirusa kwoty wolne od potrąceń mogą zostać podwyższone. Pozwala na to art. 52 ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020 r. poz. 875 ze zm.). Przepis ten stanowi, że jeżeli z powodu podjętych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działań służących zapobieganiu zarażeniem wirusem SARS-CoV-2 pracownikowi zostało obniżone wynagrodzenie lub członek rodziny pracownika utracił źródło dochodu, kwoty określone w art. 87¹ § 1 K.p. ulegają zwiększeniu o 25% na każdego nieosiągającego dochodu członka rodziny, którego pracownik ten ma na utrzymaniu.

Trzeba wskazać, że: "(...) Dokonując potrąceń z wynagrodzenia za pracę pracodawca obowiązany jest stosować kwotę wolną od potrąceń w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dacie dokonywania potrącenia". (por. pismo PIP z dnia 26 stycznia 2011 r., znak GPP-364-4560-3-1/11/PE/RP).

Obliczanie kwot wolnych

Kwoty wolne od potrąceń oblicza się na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy. W 2021 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosiło 2.800 zł.

Kwoty wolne od potrąceń dla pracowników zatrudnionych na część etatu podlegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy (art. 87¹ § 2 K.p.). Przy czym obliczeń dokonuje się od minimalnego wynagrodzenia obniżonego proporcjonalnie do wielkości etatu niepełnoetatowca.

W tabelach podajemy kwoty wolne od potrąceń dla pracowników powyżej 26 lat, zatrudnionych na pełny etat i na część etatu, którzy zrezygnowali z PPK, przyjmując obciążenia podatkowo-składkowe z 2020 r.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320)

autor: Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 96 (1762) z dnia 2020-11-30

Dokumentacja pracownicza po zmianach. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl

Płaca minimalna