Spadek

Procedury sądowe, opłaty sądowe – spadki

Obecnie możliwe jest dopełnienie formalności spadkowych w dwóch formach:

• sądowej,
• w części spraw - przed notariuszem, gdzie procedura notarialna skutkuje tym samym efektem, co sądowa lub stanowi element procedury, którą kontynuować należy następnie przed sądem.

Pismo w sprawie kierować należy do sądu ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, do sądu miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy. Dodatkowo w postępowaniu zabezpieczającym majątek spadkowy dla składania wniosków właściwym jest sąd, w którego okręgu znajdują się rzeczy będące w chwili otwarcia spadku we władaniu spadkodawcy.

W przypadku procedury sądowej postepowanie wszczyna się na wniosek strony. Przed sądem możliwe jest wystąpienie z:

• wnioskiem o zabezpieczenie majątku objętego spadkiem, zapisem lub zachowkiem,
• wnioskiem o spis inwentarza spadku,
• oświadczenie o przyjęciu spadku wprost,
• oświadczeniem o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza,
• oświadczeniem o odrzuceniu spadku,
• wnioskiem o ogłoszenie testamentu,
• wnioskiem o złożenie oświadczenia, że żadnego przedmiotu spadkowego nie zatajono ani nie usunięto oraz że nie podano do spisu inwentarza nie istniejących długów; wnioskiem o złożenie wykazu przedmiotów spadkowych nie ujawnionych w spisie inwentarza, jeżeli mu są wiadome, z podaniem miejsca przechowania ruchomości i dokumentów dotyczących praw majątkowych, jak również z wyjaśnieniem podstawy prawnej tych praw; wnioskiem o złożenie zapewnienia, że złożone oświadczenie lub wykaz są prawidłowe i zupełne,
• wnioskiem o wezwanie do złożenia oświadczenia o znanej osobie trzeciej treści testamentu,
• oświadczeniem o odmowie przyjęcia obowiązku spełniania roli wykonawcy testamentu,
• wnioskiem o powołanie kuratora spadku,
• wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku,
• wnioskiem o stwierdzenie przedmiotu zapisu windykacyjnego,
• wnioskiem o przesłuchanie świadków testamentu ustnego,
• wnioskiem o dział spadku.

Sąd ma prawo w większości postepowań przeprowadzić rozprawę. Rozstrzygnięcie przyjmuje postać postanowienia

Opłaty sądowe (na dzień 1.02.2013 r.)

Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od wniosku o:

• stwierdzenie nabycia spadku;
• zabezpieczenie spadku;
• sporządzenie spisu inwentarza;
• odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Jeżeli wnioski powyższe są umieszczone w jednym piśmie lub we wniosku o dział spadku, opłatę pobiera się od każdego z nich odrębnie.

Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:

• apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku;
• wniosku o zabezpieczenie spadku po cudzoziemcu;
• wniosku o wydanie właściwemu konsulowi spadku po cudzoziemcu.

Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych.

Opłatę stałą w kwocie 1.000 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 złotych.

Od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobiera się jedną opłatę stałą w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych prawach.

Procedury notarialne w zakresie spadku

Od 2 października 2008 r. notariusze upoważnieni zostali do wydawania poświadczania dziedziczenia (nabycia spadku) na podstawie protokołu dziedziczenia. Możliwe jest również notarialne otwarcie i ogłoszenie testamentu.

W protokole dziedziczenia zamieszcza się w szczególności:

• zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia złożone przez osoby biorące udział w spisywaniu protokołu,
• oświadczenia o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi,
• oświadczenia o znanych testamentach spadkodawcy lub braku takich testamentów,
• oświadczenia, że w odniesieniu do spadku nie zostało uprzednio wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i nie toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ani nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia,
• oświadczenia, czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne oraz który spośród spadkobierców powołanych do spadku z ustawy odpowiada warunkom przewidzianym do dziedziczenia gospodarstwa rolnego,
• oświadczenia, czy spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub, nie posiadając żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej albo w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą,
• oświadczenia, czy były składane oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, czy zostało wydane orzeczenie dotyczące niegodności dziedziczenia oraz czy były zawierane umowy z przyszłym spadkodawcą w przedmiocie zrzeczenia się dziedziczenia po nim,
• wzmiankę o pouczeniu przez notariusza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Jeżeli od dnia otwarcia spadku nie upłynęło sześć miesięcy, w protokole dziedziczenia należy zamieścić oświadczenia spadkobierców o prostym przyjęciu spadku lub przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku, chyba że oświadczenia tej treści zostały już przez spadkobierców uprzednio złożone. W takim przypadku należy zamieścić wzmiankę o dacie, miejscu i treści złożonych przez poszczególnych spadkobierców oświadczeń.

Do protokołu dziedziczenia notariusz załącza:

• odpis aktu zgonu spadkodawcy,
• odpisy aktów stanu cywilnego osób powołanych do spadku z ustawy,
• inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie praw do spadku.

Akt poświadczenia dziedziczenia powinien zawierać:

• dzień, miesiąc i rok oraz miejsce sporządzenia aktu,
• imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, a jeżeli akt sporządził zastępca notariusza - nadto imię i nazwisko zastępcy,
• imię i nazwisko spadkodawcy, imiona jego rodziców oraz jego numer PESEL,
• datę i miejsce zgonu spadkodawcy oraz jego ostatnie miejsce zamieszkania,
• wskazanie spadkobierców, którym spadek przypadł - imiona, nazwiska i imiona rodziców oraz datę i miejsce urodzenia osób fizycznych, a w przypadku osób prawnych - nazwę i siedzibę,
• tytuł powołania do spadku i wysokość udziałów w spadku wraz ze wskazaniem w razie dziedziczenia ustawowego, czy spadkobierca był małżonkiem spadkodawcy, czy jego krewnym i w jakim stopniu, a w razie dziedziczenia testamentowego wraz z określeniem formy testamentu,
• wskazanie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne podlegające dziedziczeniu z ustawy oraz ich udziały w nim,
• powołanie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu,
• podpisy wszystkich biorących udział w spisywaniu protokołu dziedziczenia,
• podpis notariusza,
• adnotację o dokonaniu rejestracji poświadczenia w rejestrze notarialnym.

W razie złożenia testamentu notariusz dokonuje jego otwarcia i ogłoszenia, chyba że otwarcie i ogłoszenie testamentu już nastąpiło. Z otwarcia i ogłoszenia testamentu sporządza się protokół.