Spadek

Dziedziczenie ustawowe

W przypadku, gdy spadkodawca nie wyraził woli, co do przekazania swojego majątku po śmierci, zastosowanie znajdują zasady wskazane w ustawie. Regulują one zasady tzw. ustawowego dziedziczenia po zmarłym.

1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Zasada ta sprawdza się aż do rodziny z 3 dzieci. W przypadku czworga dzieci, podział jest inny, gdyż zastosowanie znajduje zasada, że część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Dziedziczenie ustawowe

Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych (np. dzieci ich dzieci).
 

2. Jeżeli brak jest zstępnych powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Każdy rodzic dziedziczy zawsze ¼ całości z wyjątkiem, gdy ojcostwo nie zostało  ustalone – wówczas matka dziedziczy również połowę.

Przykład

Jan Kawalski miał żonę i dwoje dzieci. Oboje dzieci zmarło 2 lata przed śmiercią Jana Kawalskiego. Do spadku po Janie powołani będą: małżonka Alina (1/2) oraz rodzice Jana (po ¼).

W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

Przykład

Jan Kawalski miał żonę i dwoje dzieci. Oboje dzieci zmarło 2 lata przed śmiercią Jana Kawalskiego. Małżonka natomiast zmarła na miesiąc przed śmiercią Jana. Do spadku po Janie powołani będą rodzice Jana (po 1/2).

Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Dotyczy to zarówno przypadku, gdy rodzice dziedziczą w zbiegu z małżonkiem, jak i sytuacji, gdy dziedziczą tylko oni, w częściach równych.

Przykład

Jan Kawalski miał żonę i dwoje dzieci. Oboje dzieci zmarło 2 lata przed śmiercią Jana Kawalskiego. Do spadku po Janie powołani będą: małżonka Alina (1/2) oraz rodzice Jana (po ¼). Matka Jana zmarła przed jego śmiercią. Udział matki przypada zatem siostrom Katarzynie i Iwonie (po ½ z ¼ z udziału matki czyli po 1/8 spadku).

Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.

3. Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

4. W braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy; dziedziczą oni w częściach równych.

Przykład

Jan Kowalski nie pozostawił rodziny, ale posiada 4 dziadków (2babcie, 2 dziadków). W takim przypadku dziedziczą oni po ¼ każdy.

Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału spadku między zstępnych spadkodawcy.

W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.

Przykład

Jan Kowalski nie pozostawił rodziny, ale posiada 3 dziadków (1babcie, 2 dziadków). W takim przypadku dziedziczą oni po ¼ każdy. Zmarła wcześniej babcia nie zostawiła zstępnych jej udział podlega podziałowi na 3 osoby i jest dodawany każdemu po równo. Udziały spadkowe wynoszą po 3/12 + 1/12 = 4/12 na każdego z 3 dziadków. 

5. W braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
6. W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.