Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował listę najczęściej zadawanych przez płatników pytań dotyczących rocznego rozliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2023 rok. Sprawdź, co sprawia płatnikom największe problemy.
» Roczne rozliczenie zdrowotnej 2023 na ZUS DRA lub ZUS RCA. Instrukcja ZUS
Płatnicy nie mają zbyt dużo czasu na złożenie w ZUS rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2023 rok. Termin mija już za niecałe 2 tygodnie – 20 maja. Ponieważ obowiązek dokonania rozliczenia składki zdrowotnej będzie w tym roku realizowany zaledwie po raz drugi, to nadal budzi on wiele wątpliwości i dylematów zarówno po stronie przedsiębiorców robiących to samodzielnie, jak i księgowych.
W odpowiedzi na liczne pytania płatników, ZUS opublikował listę złożonych zapytań wraz z odpowiedziami. Zachęcamy do zapoznania się z nimi.
Źródło: zus
Roczne rozliczenie zdrowotnej w ZUS DRA i RCA za kwiecień
Obowiązek rocznego rozliczenia składki zdrowotnej ciąży na płatnikach składek, którzy w 2023 roku stosowali jedną z poniższych form opodatkowania działalności gospodarczej:
- Skala podatkowa,
- Podatek liniowy,
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Wspomniani przedsiębiorcy w terminie najpóźniej do 20 maja muszą dokonać rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zrobią to za pośrednictwem dokumentów rozliczeniowych ZUS DRA i ZUS RCA za kwiecień 2024 roku.
Rozliczenie roczne przekazać należy w dokumencie za kwiecień 2024 roku:
- w ZUS DRA (blok XII), jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą jednoosobowo,
- w ZUS RCA (blok III.F), jeżeli przedsiębiorca opłaca składki za inne osoby (np. pracowników, zleceniobiorców).
Instrukcja jak prawidłowo wypełnić ZUS DRA i RCA znajduje się w artykule ,, Jak wypełnić ZUS DRA i RCA za kwiecień 2024? Roczne rozliczenie składki zdrowotnej 2023”.
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Pytania i odpowiedzi ZUS
ZUS zaktualizował listę najczęściej zadawanych przez płatników pytań, wraz z odpowiedziami udzielonymi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Choć niektóre z pytań dotyczą roku 2022, to jak twierdzi ZUS – są zgodne z obowiązującym stanem prawnym:
Prowadzę jednoosobowo działalność gospodarczą. W trakcie miesiąca nabyłem prawo do emerytury. Jak mam w zaistniałej sytuacji rozliczyć składki należne za dany miesiąc?
W takiej sytuacji musisz złożyć dwa dokumenty ZUS DRA.
Pierwszy z nich powinieneś sporządzić dla zakresu 1-39 z kodem tytułu ubezpieczenia, który obowiązywał Cię przed uzyskaniem prawa do świadczenia, np. 0510 0 0. W dokumencie wykazujesz pełne składki i podstawy wymiaru a w bloku XI wypełnij pola właściwe dla przyjętej przez Ciebie formy opodatkowania, wpisując kwoty podstawy wymiaru składki oraz składki za pełny miesiąc.
Drugi dokument powinieneś sporządzić dla zakresu 40-49 z kodem tytułu ubezpieczenia, który obowiązuje Cię od momentu uzyskania prawa do świadczenia, np. 0510 1 0. W dokumencie tym wykazujesz zerowe podstawy i składki na wszystkie ubezpieczenia i fundusze. Nie wypełniaj pól w bloku XI.
Jak wyliczyć składkę w 2023 r. dla osób rozpoczynających działalność, które nigdy wcześniej jej nie prowadziły?
Składkę zdrowotną płaci się w zależności od formy opodatkowania:
- jeśli na zasadach ogólnych (wg skali albo podatek liniowy) – od dochodu z poprzedniego miesiąca;
- jeśli stosuje się zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowany – od przychodu;
- jeśli za pomocą karty podatkowej – od minimalnego wynagrodzenia;
- przy innym źródle podatku niż działalność gospodarcza (np. twórcy, artyści) – od 100% przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału roku poprzedniego w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku.
Co z wynagrodzeniem dla członków zarządu, do zapłaty jest pełen ZUS czy tylko składki zdrowotne?
Członkowie zarządu, jako osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie, są objęci od 1.01.2022 r. wyłącznie obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.
W przypadku jednoosobowej działalności bez pracowników, dlaczego nie liczy się sama składka zdrowotna? ZUS nie zaliczy na konto zdrowotnego?
Płatnik musi uregulować wszystkie należne składki, do których opłacania jest zobowiązany. W przypadku zatem podlegania do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego płatnik musi opłacić składki na wszystkie ubezpieczenia i fundusze, a nie tylko na samo ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli płatnik podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, to opłaca wyłącznie składkę zdrowotną.
Składki opłacane są jedną wpłatą na nadany płatnikowi indywidualny numer rachunku składkowego NRS. Nie ma oddzielnych wpłat na ubezpieczenie zdrowotne. Zawsze musi to być pełna wpłata wszystkich należnych składek, gdyż każda wpłata jest rozliczania proporcjonalnie na wszystkie ubezpieczania i fundusze, także na zaległości. Zbyt niska kwota wpłaty mogłaby zostać rozliczona na inne należności niż oczekiwał tego płatnik.
Czy do wyliczenia podstawy składki zdrowotnej brane będą pod uwagę straty z lat ubiegłych?
Nie. Podstawą wymiaru składki na zdrowotne dla osób rozliczających się na zasadach ogólnych jest dochód z miesiąca poprzedniego ustalany zgodnie z przepisami ustawy zdrowotnej, który ustalamy jako różnicę pomiędzy przychodem a kosztami.
Wniosek o zwrot nadpłaconej składki będzie można złożyć w maksymalnym terminie 1 m-ca po upływie terminu do złożenia zeznania. Jednocześnie przepisy mówią, że jeżeli złożona będzie korekta zeznania i z tej korekty będzie wynikał wyższy dochód należy złożyć korektę (wyższy dochód dolicza się wówczas do m-ca grudnia). Co w przypadku, jeżeli np. we wrześniu złożę korektę zeznania i dochód się zmniejszy? Czy nie będzie można złożyć korekty i wykazać niższej (prawidłowej) podstawy do składki zdrowotnej?
ZUS ma obowiązek realizować zadania zgodnie z przepisami prawa. Przepisy stanowią że zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego (przy ryczałcie ewidencjonowanym) lub składkowego (przy zasadach ogólnych) składek na ubezpieczenie zdrowotne, a roczną składką na to ubezpieczenie ustaloną od rocznej podstawy, następuje wyłącznie na wniosek składany w formie elektronicznej. Wniosek o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej może być złożony w okresie od 15 lutego do 31 maja. Wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane. Pierwszy wniosek o zwrot będzie można złożyć w roku 2023 za rok 2022.
Płatnik składek ma prawo złożyć korektę podstawy wymiaru składki i należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne, które wykazał w dokumentach rozliczeniowych za poszczególne miesiące danego roku i przekazał do ZUS, nie później niż do końca drugiego miesiąca, licząc od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego za dany rok kalendarzowy.
Zeznanie, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, podatnik obowiązany jest (w zależności od formy opodatkowania) złożyć do urzędu skarbowego (US) w terminie od 15 lutego albo do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zatem korekta podstawy wymiaru i należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne może być do ZUS złożona najpóźniej do 30 czerwca następnego roku. W sytuacji, gdy po 30 czerwca ZUS stwierdzi, że należna składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru będzie wyższa od sumy składek rozliczonych za poszczególne miesiące danego roku kalendarzowego, to powstałą różnicę ZUS przypisze do grudnia lub ostatniego miesiąca podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku kalendarzowym albo do stycznia lub ostatniego miesiąca podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w ramach roku składkowego.
Jeśli płatnik np. we wrześniu 2023 r. złoży korektę zeznania podatkowego do US za rok 2022, a w jej wyniku zmniejszy się dochód, korekta miesięcznych dokumentów rozliczeniowych przekazanych do ZUS w postaci wykazania niższej (prawidłowej) podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotnej nie będzie możliwa. Upłynął bowiem termin na składanie korekty miesięcznych dokumentów rozliczeniowych. Płatnik opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będzie mógł złożyć korektę rocznego rozliczenia składki zdrowotnej w związku z korektą zeznania podatkowego. W takim przypadku konieczne będzie zweryfikowanie w postępowaniu wyjaśniającym przeprowadzonym z US, czy korekta zeznania podatkowego była uprawniona. Dopiero po zakończeniu postępowania i ustaleniu zasadności korekty, będzie możliwe wprowadzenie dokumentu rozliczeniowego z korektą rozliczenia rocznego do systemu.
Jak wykazać w ZUS RCA w programie Płatnik/ePłatnik podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne przy dochodzie np. 3 900 000,00 (osoba prowadząca działalność i opłacająca podatek na zasadach ogólnych według skali), gdyż pojawia się komunikat: „suma kwot składek lub podstawy na ubezpieczenie zdrowotne wykracza poza dopuszczalną długość pola”.
W takiej sytuacji jak są tak duże dochody, konieczne jest złożenie kilku ZUS RCA za osobę prowadzącą działalność. Na dokumencie ZUS RCA w bloku III.E należy wpisać dochód 999.999,99. Należy utworzyć kolejny raport dla tej osoby i wpisać dochód także w kwocie 999.999,99 a potem kolejne z kwotami 999.999,99 aż w ostatnim raporcie będzie do wpisania pozostała część dochodu.
Należy dokumenty zweryfikować, a potem dodać je do zestawu.
<<Cała lista pytań i odpowiedzi ZUS dostępna jest tutaj >>
Źródło: ZUS.pl