Urząd skarbowy może zabezpieczyć zapłatę podatku poprzez ustanowienie zastawu skarbowego na ruchomościach podatnika. Przed nabyciem rzeczy w obiegu wtórnym warto ją sprawdzić online w Rejestrze Zastawów Skarbowych. Ponadto podatnik może uzyskać zaświadczenie o wpisie lub braku wpisu, a potencjalny nabywca - wypis z Rejestru Zastawów Skarbowych.
Forma zabezpieczenia
Zastaw skarbowy to forma zabezpieczenia wykonania zobowiązań i zaległości podatkowych podatników (także należności przypadających od płatników, następców prawnych oraz osób trzecich odpowiadających za cudze zaległości podatkowe).
Zastawem skarbowym mogą być obciążone rzeczy ruchome oraz zbywalne prawa majątkowe będące własnością podatnika oraz stanowiące współwłasność łączną jego i małżonka. Dany składnik majątkowy musi mieć w dniu ustanowienia takiego zabezpieczenia określoną minimalną wartość. W 2025 r. jest to co najmniej 18.200 zł. Zastawem skarbowym nie mogą być obciążone składniki majątku podatnika niepodlegające egzekucji (np. narzędzia niezbędne do pracy zarobkowej wykonywanej osobiście, z wyłączeniem środków transportu) oraz mogące być przedmiotem hipoteki.
Rzecz lub zbywalne prawo majątkowe z zastawem skarbowym pozostaje "w rękach" dłużnika podatkowego. Może on je sprzedać. Zastaw skarbowy jest bowiem skuteczny wobec każdorazowego właściciela przedmiotu zastawu skarbowego i ma pierwszeństwo przed jego wierzycielami osobistymi. Zastaw skarbowy wpisany wcześniej ma pierwszeństwo przed zastawem skarbowym wpisanym później. W przypadku gdy rzecz ruchoma lub zbywalne prawo majątkowe zostały obciążone zastawem ujawnionym w innym rejestrze prowadzonym na podstawie odrębnych ustaw, np. zastawem rejestrowym, zastaw wpisany wcześniej ma pierwszeństwo przed wpisanym później. Jeżeli podatnik sprzeda składnik swojego mienia obciążony zastawem skarbowym, spłata zabezpieczonej kwoty może być dochodzona od nabywcy - z przedmiotu zastawu - w trybie administracyjnego postępowania egzekucyjnego, chyba że z ruchomości lub zbywalnego prawa majątkowego prowadzona jest egzekucja przez sądowy organ egzekucyjny. Aktualny właściciel przedmiotu zastawu skarbowego, aby uniknąć egzekucji, ma prawo uregulować zabezpieczony podatek za podatnika.
Rejestr online
Każdy, kto jest zainteresowany sytuacją prawną ruchomości lub zbywalnego prawa majątkowego, np. w związku z zamiarem ich nabycia, może fakt ustanowienia zastawu skarbowego sprawdzić w Rejestrze Zastawów Skarbowych.
Rejestr jest dostępny online. Wyszukiwanie w nim umożliwia aplikacja na stronie www.podatki.gov.pl/inne-narzedzia/rejestr-zastawow-skarbowych/. Dostęp do niej można uzyskać również z konta w e-Urzędzie Skarbowym. Wyszukiwanie odbywa się według kryterium przedmiotowego. Trzeba podać numer identyfikacyjny sprawdzanej ruchomości lub zbywalnego prawa majątkowego, np. w przypadku pojazdu może to być numer rejestracyjny czy VIN. Wyniki wyszukiwania zawierają dane przedmiotu zastawu skarbowego (numer identyfikacyjny, dodatkowy numer identyfikacyjny, nazwę, typ, charakterystykę) albo informację, że przedmiot o wskazanym identyfikatorze nie został odnaleziony w rejestrze. Po wskazaniu przedmiotu zastawu skarbowego prezentowane są dane wierzycieli, na rzecz których zostało ustanowione zabezpieczenie, tj. nazwa wierzyciela, numer wniosku o dokonanie wpisu zastawu skarbowego, data ustanowienia zastawu skarbowego, wysokość zabezpieczonej należności. Nie są podawane dane dłużnika podatkowego.
Dane prezentowane w Rejestrze Zastawów Skarbowych są aktualne na godzinę 2400 dnia poprzedniego. Ich wydruk nie ma mocy dokumentu urzędowego.
Wypis i zaświadczenie
Dokumentami urzędowymi są zaświadczenie dotyczące wpisu oraz wypis z Rejestru Zastawów Skarbowych. Można je otrzymać po złożeniu wniosku WW-1.
Wypis może uzyskać każdy zainteresowany, np. potencjalny kupiec. Zawiera on informacje w zakresie obciążenia ruchomości lub zbywalnego prawa majątkowego zastawem skarbowym (z wyłączeniem danych podatnika), a także o wysokości zabezpieczonego zobowiązania lub zaległości podatkowej, dacie powstania zastawu skarbowego oraz organie, na wniosek którego dokonano wpisu do rejestru i numerze jego wniosku o wpis. Precyzuje to art. 46c § 1 Ordynacji podatkowej. Zaświadczenie dotyczy natomiast ubiegającego się o jego wydanie. W ten sposób otrzymuje on potwierdzenie, że nie figuruje w rejestrze albo że jest wpisany jako właściciel ruchomości lub zbywalnego prawa majątkowego obciążonego zastawem skarbowym. W drugim przypadku zaświadczenie jest wydawane wraz z danymi dotyczącymi: przedmiotu zastawu skarbowego, wysokości zabezpieczonego zobowiązania podatkowego lub zaległości podatkowej, organu, na wniosek którego wpisano zastaw skarbowy do rejestru i numeru tego wniosku, daty powstania zastawu skarbowego. Stanowi tak art. 46c § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej.
Wniosek o wydanie wypisu lub zaświadczenia można złożyć w formie papierowej (składając w dowolnym urzędzie skarbowym lub przesyłając pocztą) albo w postaci elektronicznej (na skrzynkę podawczą urzędu skarbowego lub z konta w e-Urzędzie Skarbowym). Za wydanie wypisu lub zaświadczenia trzeba uiścić opłatę w wysokości 50 zł. Wpłaca się ją na mikrorachunek podatkowy. Dowód uregulowania opłaty należy dołączyć do wniosku. Jeżeli wniosek jest składany przez internet, za dowód zapłaty uznaje się także elektroniczną kopię dokumentu potwierdzającego uiszczenie opłaty.
Przesłanki wykreślenia zastawu skarbowego Zastaw skarbowy wykreśla się z Rejestru Zastawów Skarbowych:
| |||||||||||||||||||||
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.)
autor: Małgorzata Żujewska
Gazeta Podatkowa nr 70 (2258) z dnia 2025-09-01
Jak korygować transakcje opodatkowane VAT? Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl