Czy 1% podatku z CIT zastąpi 1% z PIT dla OPP? Plany na rekompensatę utraconych wpływów

Co czeka organizacje pożytku publicznego w 2023 roku, gdy spodziewane wpływy z PIT, a tym samym kwoty 1 proc. podatku, będą zdecydowane niższe, a u wielu podatników znikną zupełnie? Wysoka 30 tys. zł kwota wolna od podatku i niższa 12 proc. stawka PIT spowodują odczuwalny spadek puli 1% przekazywanego dla OPP. Czy rządowy mechanizm rekompensat pokryje straty? Na czym będzie polegał? A może 1% z PIT zastąpi 1% podatku z CIT? 

Źródło: FORUM

Polski ład namieszał w podatkach w 2022 roku. Niemal 10-krotna podwyżka kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, teraz obniżka stawki PIT z 17 do 12 proc. – te dwie zmiany podatkowe bardzo mocno wpłyną na kwoty 1 proc. podatku, które ze swoich rozliczeń rocznych za 2022 roku podatnicy będą mogli przekazywać wybranym OPP.

Coraz mniej osób będzie opodatkowanych, więc oni nie przekażą 1 proc. z PIT dla OPP

Po pierwsze na ogromną pulę prawie 1 mld zł, która w ten sposób trafia do wszystkich OPP, składają się w dużej mierze drobne datki setek tysięcy zwykłych podatników, emerytów, osób o niewielkich przychodach – które wskazując w swoim PIT wybraną organizację, chcą zwykle wspomóc leczenie chorego z sąsiedztwa, działalność klubu sportowego, do którego uczęszcza ich dziecko albo najbliższe schronisko dla zwierząt.

1 proc. podatku z PIT dla OPP to aż miliard złotych wsparcia, o którym decydujesz Ty

Zmiany podatkowe wprowadzone w styczniu 2022 roku i kolejne proponowane w Polskim Ładzie 2.0, który ma wejść już od 1 lipca br. spowodują, że spora część podatników o najniższych dochodach wypadnie z grona osób płacących podatek dochodowy. A skoro nie zapłacą podatku, to i nie będą miały możliwości przekazania 1% swojego podatku, bo zwyczajnie będzie on wynosił 0 zł.

Pomysł rządu na rekompensaty utraconych wpływów dla OPP

Co czeka organizacje pożytku publicznego w 2023 roku, gdy przyjdzie czas rozliczeń deklaracji PIT za 2022 – opodatkowany według nowych zasad Polskiego Ładu – niższą 12-proc. stawka PIT, a przede wszystkim z rekordowo wysoką 30 tys. zł kwotą wolną od podatku? Już w marcu br. usłyszeliśmy zapewnienie Premiera Mateusza Morawieckiego "Wprowadzimy specjalny mechanizm łagodzący skutki zmniejszonego wpływu z 1% PIT dla sektora OPP". Miałby on wyrównać różnicę w sytuacji, gdy łączna kwota środków przekazanych z 1% PIT w danym roku dla OPP była niższa niż w 2022 r. Już w styczniu 2022 wiceminister finansów Jan Sarnowski zapewniał: W perspektywie 2022 r. oraz w większości 2023 r. o jakimkolwiek zmniejszeniu środków z 1 proc. mowy być nie może.

Na czym będą polegały rekompensaty dla OPP?

Na szczegóły przyszło nam poczekać prawie do połowy maja, gdy w przyjętej przez Sejm ustawie naprawczej do Polskiego Ładu (tzw. Niskie podatki lub Polski Ład 2.0) rząd zawarł propozycję mechanizmu składającego się z dwóch części.

Część według algorytmu, a część z konkursu?

Jeżeli wpływy sektora OPP ulegną zmniejszeniu wskutek obniżenia podatków oraz podniesienia kwoty wolnej, to rząd zapisał w ustawie taki sposób na rekompensaty:

• pierwsza część będzie wynikała z automatycznego algorytmu, który przekaże organizacjom pozarządowym środki w proporcji do tego, co otrzymywały w latach ubiegłych, „indeksując je wskaźnikiem średniookresowej dynamiki wartości produktu krajowego brutto w cenach bieżących”.
  Tu od razu nasuwa się pytanie: a co z nowopowstałymi organizacjami pożytku publicznego albo tymi, które w poprzednim roku nie były uprawnione do otrzymywania 1 proc. podatku z PIT? I dopiero w 2022 roku trafiły do wykazu OPP? Jak dl anich ustali się tą proporcję z pierwszej części mechanizmu? Według zera, czyli nic?
• drugi, dodatkowy element rządowego pomysłu zapisanego w ustawie, będzie miał formę otwartego konkursu ofert, którego zasady zostaną wypracowane w dialogu z organizacjami pozarządowymi.

Algorytm dla OPP czyli jak podzielą 1% z PIT?

Zapis ustawy przewidują, że Minister Finansów w porozumieniu z Przewodniczącym Komitetu Pożytku określi w drodze rozporządzenia proporcje tego, w jakiej części wyrównanie środków nastąpi poprzez algorytm, a w jakiej w drodze otwartego konkursu ofert. Zaproponowany mechanizm gwarantuje, że co najmniej 30% środków zostanie przekazane poprzez algorytm i 30% w drodze otwartego konkursu ofert. Rozporządzenie Ministra Finansów określi dokładne proporcje, które mogą wynieść np. 50% / 50% lub 70% / 30 % na korzyść rozwiązania w formie algorytmu lub trybu konkursowego.

Wyrównanie dla OPP dopiero 15 września 2023

Zasady przeprowadzenia otwartego konkursu ofert zostaną określone przez RDPP, co będzie poprzedzone szerokim procesem konsultacji społecznych z wszystkimi organizacjami pozarządowymi, zarówno tymi największymi, jak i małymi lokalnymi podmiotami. W ustawie wprost określono datę, na którą dokonuje się porównania kwot przekazanych z 1% podatku należnego OPP w danym roku (31 lipca), a także datę przekazania przysługującej kwoty wyrównania poszczególnym OPP (15 września).

Ustawa o 1% z CIT dla OPP coraz bliżej?

W ramach II Ogólnopolskiego Kongresu Organizacji Pozarządowych, Instytut Spraw Obywatelskich zorganizował debatę, na której eksperci rozważali scenariusz wprowadzenia w Polsce rozwiązania polegającego na możliwości alokacji przez płatników podatku CIT, 1% wartości podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. Pomysł przekazywania 1% podatku z CIT byłby podobny do 1% z PIT, z taką różnica, że przekazywałyby je osoby prawne, nie osoby fizyczne.

Takie rozwiązanie funkcjonuje na Słowacji. Najważniejsza korzyść to dodatkowe środki w wysokości ok. 500-600 mln zł rocznie dla OPP. Firmy chętnie zostawiały 1% z CIT lokalnie – tu gdzie działają, skąd zatrudniają pracowników. To duża zaleta, bo większość środków z 1% CIT byłaby wydatkowana na projekty ważne dla lokalnej społeczności, w których dana firma funkcjonuje. A to jest okazją do pozyskania większych środków przez mniejsze OPP, które obecnie nie sa największymi beneficjentami spośród wszystkich OPP w skali kraju.

1 procent dla OPPRozliczenie roczneOdliczenia w PITCITPolski ŁadKwota wolna od podatkuPodatek PITPodatki 2022