Skip to content

Aktualności

Dokumentowanie prawa do zasiłku macierzyńskiego na wcześniaka

Gazeta Podatkowa |

Zasiłek macierzyński jest jednym ze świadczeń należnych z ubezpieczenia chorobowego. Tak jak pozostałe zasiłki przysługuje spełniającym określone warunki ubezpieczonym po udokumentowaniu prawa do świadczenia. Ponieważ z dniem 19 marca 2025 r. do katalogu urlopów, za okres których należny jest zasiłek macierzyński, został dodany uzupełniający urlop macierzyński, wymagało to określenia dokumentów niezbędnych do przyznania zasiłku za ten dodatkowy okres.

Zasiłek na wcześniaka

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego, a od 19 marca 2025 r. także za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Z uprawnień do tego świadczenia mogą korzystać nie tylko pracownicy, ale i ubezpieczeni niebędący pracownikami, niezależnie od tego czy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo, czy na zasadzie dobrowolności.

Tak wynika z art. 29a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2780 ze zm.), zwanej ustawą zasiłkową. Jednocześnie w jej art. 31 ust. 1 zagwarantowano wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, niezależnie od tego w jakiej wysokości wypłacany jest zasiłek za okres urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Uzupełniający urlop macierzyński został wprowadzony do obiegu prawnego za sprawą ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1871). Przewidziany jest on dla pracowników-rodziców/opiekunów dzieci urodzonych przedwcześnie i/lub z niską masą urodzeniową, wymagających hospitalizacji. Przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego, w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu (niepełny tydzień zaokrągla się w górę do pełnego tygodnia) do upływu odpowiednio 15. lub 8. tygodnia po porodzie, w zależności od tygodnia ciąży, w którym dziecko przyszło na świat i/lub jego masy urodzeniowej, o czym szczegółowo stanowią znowelizowane art. 1802 § 1-3 i art. 183 § 31 Kodeksu pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277).

Wymagane dokumenty

Wprowadzenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego wymagało określenia dokumentów niezbędnych do przyznania zasiłku macierzyńskiego za jego okres. Za sprawą rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 marca 2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa… (Dz. U. poz. 343), dodano do zmienianego rozporządzenia regulujące tę kwestię § 19b i § 19c, które wskazują, jakie dokumenty musi złożyć osoba ubiegająca się o to świadczenie w zależności od tego, czy to ona pobierała zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego/na warunkach urlopu macierzyńskiego czy drugi z rodziców dziecka (patrz ramka).

Aktywne druki i formularze Zaktualizowane formularze ZAM i Z-3 dostępne w programie DRUKI Gofin w dziale Zasiłki i świadczenia

Wniosek o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego najlepiej jest złożyć na opracowanym przez organ rentowy formularzu ZAM, dostosowanym do zmian w przepisach, zawierającym w swej treści wymagane oświadczenie, czy drugi rodzic dziecka/dzieci będzie korzystał z zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu.

Przy okazji ZUS zaktualizował także zaświadczenie płatnika składek sporządzone dla pracowników na formularzu Z-3, dodając do niego informację o udzielonym pracownikowi uzupełniającym urlopie macierzyńskim.

Ważna data złożenia wniosku

Wniosek o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego musi być złożony najpóźniej w ostatnim dniu korzystania z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Dotyczy to także ubezpieczonych, którzy w dniu 19 marca 2025 r. byli uprawnieni do korzystania lub korzystali z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (art. 27 ustawy zmieniającej).

Dokumenty niezbędne do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego

W przypadku gdy zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego poprzedzający okres objęty wnioskiem był pobierany przez:

1) ubezpieczonego występującego o zasiłek macierzyński za okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego – wymagane są:
– oświadczenie ubezpieczonego o braku zamiaru korzystania przez drugiego z rodziców dziecka z zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres uzupełniającego urlopu macierzyńskiego1),
– zaświadczenie pracodawcy o okresie udzielonego uzupełniającego urlopu macierzyńskiego1) – w przypadku pracownika, któremu zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS,
– wniosek ubezpieczonego złożony płatnikowi zasiłku macierzyńskiego przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, zawierający termin zakończenia pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego1) – w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem,
– wydane przez szpital zaświadczenie, o którym mowa w art. 1802 § 5 Kodeksu pracy1), tj. zawierające informacje o okresie pobytu dziecka w szpitalu oraz o urodzeniu dziecka:
• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1.000 g,
• po ukończeniu 28. tygodnia ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży i z masą urodzeniową większą niż 1.000 g,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży,
albo jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem2),
2) drugiego z rodziców dziecka – niezbędne są dokumenty, o których mowa wyżej oraz:
– zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie, za który zasiłek macierzyński wypłacono drugiemu z rodziców dziecka, zawierające imię, nazwisko i numer PESEL tego rodzica dziecka albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano numeru PESEL, a także odpowiednio
– odpis skrócony aktu urodzenia dziecka albo jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem2) albo
– oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz kopia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierającego datę urodzenia dziecka, z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia, lub zaświadczenie sądu opiekuńczego o wystąpieniu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka, albo jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem2), lub też
– prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej albo umowa cywilnoprawna zawarta między rodziną zastępczą a starostą albo kopie tych dokumentów potwierdzone za zgodność z oryginałem2) oraz dokument potwierdzający wiek dziecka.
1) Dokumenty te mogą być złożone w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego.
2) Kopia ta może być potwierdzona przez ubezpieczonego, płatnika składek albo ZUS.

autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa nr 32 (2220) z dnia 2025-04-22

Stosowanie RODO w kadrach i płacach. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl

Home 5 Macierzyństwo Zasiłki ZUS

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *