Nie będzie sukcesji składki wypadkowej przy przekształceniach
Gazeta PodatkowaPrzepisy K.s.h. zezwalają w szczególności na przekształcenie spółki handlowej w inną spółkę handlową czy też indywidualnej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową. W takich okolicznościach może pojawić się pytanie, czy spółka - jako następca prawny w drodze sukcesji - może zachować dotychczasową wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe. W tej kwestii orzecznictwo jest przychylne przedsiębiorcom. Natomiast organ rentowy stoi na stanowisku, że w takich okolicznościach nie można mówić o sukcesji praw. Co istotne, planowane są zmiany przepisów, które odzwierciedlają stanowisko organu rentowego.
Składka wypadkowa a sukcesja praw
Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana dla poszczególnych płatników składek i ustalana w zależności od poziomu i skutków zagrożeń zawodowych (art. 15 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.). W razie transformacji płatnika wspomnianej składki istotna jest treść art. 93a Ordynacji podatkowej. W przypadku przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę handlową zastosowanie ma § 1 albo § 2 tej regulacji. Zgodnie z nimi osoba prawna (osobowa spółka handlowa) zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej spółki.
Źródło: shutterstock.com
Natomiast do transformacji indywidualnej działalności w spółkę kapitałową zastosowanie ma art. 93a § 4 Ordynacji podatkowej. Wynika z niego, że jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa przekształcanego przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych. Kwestia wejścia w prawa i obowiązki podatkowe (składkowe) przedsiębiorcy przekształconego przez jednoosobową spółkę kapitałową jest ukształtowana specyficznie. Dochodzi do przejścia praw, a nie obowiązków.
Na podstawie art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych art. 93a Ordynacji podatkowej (każdy jego §) ma odpowiednie zastosowanie w sprawach dotyczących składek.
W świetle przytoczonych przepisów przyjąć można, że w przypadku składki wypadkowej zachodzi sukcesja praw. Organ rentowy raczej nie podziela tego zdania.
Stanowisko ZUS
W ocenie ZUS brak jest podstaw do zastosowana sukcesji stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w przypadku powstania nowego podmiotu/przedsiębiorcy w nowej formie prawnej. Według ZUS ma on obowiązek ustalić ją dla siebie na nowo (por. np. interpretację indywidualną Oddziału ZUS w Lublinie z dnia 17 stycznia 2019 r., znak WPI/200000/43/37/2019).
Poglądy orzecznictwa
W orzecznictwie SN prezentowane jest natomiast stanowisko, że osoba prawna powstała w wyniku połączenia przez przejęcie, przekształcenia, a także spadkobierca płatnika zachowują prawo do opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe według stopy procentowej obowiązującej osobę, która prowadziła zakład pracy przed przekształceniem (por. np. wyroki SN z dnia: 14 marca 2019 r., sygn. akt II UK 519/17, 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt I UK 358/11, 20 marca 2009 r., sygn. akt II UK 292/08).
Sąd Okręgowy w Gdańsku w wyroku z dnia 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt VII U 2295/13, oceniając skutki przekształcenia indywidualnej działalności w spółkę z o.o., podkreślił, że tego typu uniwersalne przekształcenie organizacyjno-prawne stanowi kontynuację dotychczasowego przedsiębiorstwa w zmienionej formie organizacyjno-prawnej spółki z o.o., która w zakresie normatywnego oddziaływania przepisów prawa jest uniwersalnym sukcesorem prawnym osoby fizycznej. Nowo powstała spółka zachowuje zatem prawo do opłacania składek na ubezpieczenie wypadkowe według dotychczasowej stopy procentowej (obowiązującej jego poprzednika prawnego). Zmiana tej nadal obowiązującej stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe w dotychczasowej wysokości może być dokonana tylko w razie wystąpienia okoliczności istotnych z punktu widzenia zmian ryzyka wypadkowego.
Planując przekształcenie
Obecnie spółka handlowa powstała z przekształcenia, która chce zachować prawo do opłacania składki wypadkowej w tej samej wysokości, musiałaby uzyskać korzystną dla siebie interpretację indywidualną. To, co do zasady, wiąże się z wystąpieniem na drogę sądową, co z kolei wymaga czasu.
Planując przekształcenie, bezpieczniej jest zatem przyjąć, że spółka powstała z przekształcenia będzie musiała ustalić stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe od nowa (patrz ramka).
Szykują się zmiany przepisów Trwają prace legislacyjne, których celem jest zmiana przepisów w kwestii sukcesji składki wypadkowej. W projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw ujęto m.in. zmianę ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (nr druku sejmowego 1188). W jej art. 27 ma być dodana regulacja, zgodnie z którą do stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się odrębnych przepisów o sukcesji praw i obowiązków w przypadku przekształceń, łączenia się lub podziału płatników składek. Zmiana ta według projektu ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy (tj. zgodnie z regułą wejścia w życie tej nowelizacji, od której przewidzianych jest szereg wyjątków). W uzasadnieniu do projektu nowelizacji wskazano, że proponowana zmiana ma na celu wprowadzenie przepisu jednoznacznie rozstrzygającego o braku możliwości sukcesji wysokości stopy procentowej składki w przypadkach przekształceń, łączenia się lub podziału płatników. W ocenie projektodawców obowiązek posługiwania się w danym roku składkowym określoną wysokością stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe przez danego płatnika składek nie może być postrzegany jako zobowiązanie czy uprawnienie, które przechodziłoby na następcę prawnego. Na dzień oddania GP do druku projekt znajduje się w Sejmie. |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.)
autor: Ewelina Mentel-Wyrzychowska
Gazeta Podatkowa nr 50 (1821) z dnia 2021-06-24
Zatrudnianie cudzoziemców. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
ZUSFormy opodatkowaniaDarowizna i spadek