Nowe zasady rozliczania w ZUS kierowców w transporcie międzynarodowym

Jeszcze do niedawna osoby zatrudnione jako kierowcy wykonujący przewozy międzynarodowe byli rozliczani jak pracownicy w podróży służbowej. Przysługiwały im więc należności na pokrycie kosztów odbycia takiej podróży, m.in. diety i koszty noclegu, które nie podlegały oskładkowaniu. Jednak od 2 lutego 2022 r. składki ubezpieczeniowe do ZUS należy za takie osoby naliczać na zasadach obowiązujących pracowników oddelegowanych do pracy za granicą.

Składki ZUS jak przy oddelegowaniu

Z dniem 2 lutego 2022 r. weszły w życie przepisy tzw. pakietu mobilności. Od tego też dnia obowiązują znowelizowane przepisy ustawy o czasie pracy kierowców. Zmiany te spowodowały, że pracownik, który wykonuje zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych, nie jest już traktowany jako pracownik w podróży służbowej w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Od 2 lutego 2022 r. należy go traktować jako pracownika oddelegowanego do pracy za granicą i w związku z tym ustalać mu podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na zasadach obowiązujących takie osoby.

Źródło: shutterstock

Powyższe zmiany spowodowały, że obecnie, tj. od 2 lutego 2022 r., w stosunku do osób zatrudnionych jako kierowcy wykonujący przewozy międzynarodowe należy stosować zwolnienie składkowe wynikające z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), zwanego rozporządzeniem składkowym. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli przychód pracownika jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, z podstawy wymiaru składek pracodawca wyłącza mu część wynagrodzenia w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu. Wysokość tej diety jest określona w rozporządzeniu MPiPS w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 167), zwanym rozporządzeniem o podróży. Przywołany przepis zastrzega jednocześnie, że ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może być niższa od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Kwoty diet za podróże zagraniczne dostępne są w serwisie www.wskazniki.gofin.pl.

W 2022 r. prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne wynosi 5.922 zł. Oznacza to więc, że jeśli w 2022 r. uzyskany w danym miesiącu przychód kierowcy wykonującego przewozy międzynarodowe będzie wyższy niż 5.922 zł, to pracodawca powinien mu naliczyć składki społeczne od podstawy wymiaru ustalonej zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego, nie niższej jednak niż 5.922 zł.

Jeżeli natomiast pracownik uzyska w danym miesiącu br. przychód niższy niż 5.922 zł, wówczas podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie stanowił przychód faktycznie uzyskany przez niego w danym miesiącu. W takim przypadku podstawę wymiaru składek pracodawca ustala kierowcy na zasadach ogólnych, bez zastosowania § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia składkowego (tj. nie odejmuje równowartości diet).

Dzień pobytu za granicą

Za dzień pobytu pracownika za granicą należy uważać każdy dzień pracy poza granicami kraju.

Dla kierowcy dniem pobytu za granicą jest również dzień, w którym pozostaje on za granicą w oczekiwaniu na podjęcie następnego dnia kolejnej operacji transportowej (przykład 1).

Do dni pobytu nie zalicza się natomiast:

• dni urlopu wypoczynkowego (przykład 2),
• dni choroby,
• okresu korzystania z urlopu bezpłatnego.

W przypadku gdy przez część miesiąca kierowca będzie wykonywał pracę w ramach międzynarodowych przewozów drogowych, a przez część miesiąca przebywał na urlopie wypoczynkowym, pracodawca powinien wziąć pod uwagę łączny przychód uzyskany w danym miesiącu, czyli przychód uzyskany za pracę za granicą wraz z wynagrodzeniem za urlop. Jeśli uzyskany łączny przychód będzie wyższy od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, to wówczas pracodawca może odliczyć od kwoty łącznego wynagrodzenia równowartość diet za dni pracy za granicą (z wyłączeniem dni urlopu wypoczynkowego). Tak ustalony miesięczny przychód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie będzie mógł być niższy od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Stawka diety

W przypadku kierowcy wykonującego przewozy międzynarodowe najczęściej jest tak, że w danej dobie przebywa on w więcej niż jednym państwie członkowskim UE. Aby ustalić, jaką należy wówczas przyjąć stawkę diety, pracodawca powinien zastosować zasady określone w rozporządzeniu o podróży. Zgodnie z nimi dieta przysługuje w wysokości obowiązującej dla docelowego państwa podróży zagranicznej.

ZUS w wyjaśnieniu opublikowanym na stronie internetowej www.zus.pl pt. "Zasady ustalania podstawy wymiaru składek dla kierowców wykonujących zadania służbowe w zakresie przewozów międzynarodowych - zmiany od 2 lutego 2022 r." napisał, że: "(...) W przypadku podróży zagranicznej do dwóch lub więcej państw pracodawca może ustalić więcej niż jedno państwo docelowe. Należność z tytułu diet oblicza:

• za każdą dobę podróży zagranicznej przysługuje dieta w pełnej wysokości;
• za niepełną dobę podróży zagranicznej:
• do 8 godzin - przysługuje 1/3 diety,
• ponad 8 do 12 godzin - przysługuje 50% diety,
• ponad 12 godzin - przysługuje dieta w pełnej wysokości.

(...) Kierowca ma wykonać przewóz do Belgii. Spędził w Niemczech 1/2 doby, w Luksemburgu 1/4 doby oraz w Belgii 1/4 doby. Kwotę diety należy ustalić:

• Niemcy - 49 € × 50% = 24,5 €
• Luksemburg - 48 € × 1/3 = 16 €
• Belgia - 48 € × 1/3 = 16 €

Następnie należy zsumować otrzymane wyniki, co da kwotę diety przypadającą na przejazd przez kilka państw.

24,5 € + 16 € + 16 € = 56,50 €. (...)".

autor: Dorota Wyderska
Gazeta Podatkowa nr 16 (1891) z dnia 2022-02-24

Składki na FP, FS i FGŚP za pracowników oraz zleceniobiorców. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl

DelegacjaZUS