Czerwiec to czas planowania urlopów w wielu firmach. Niektórzy pracownicy plan urlopowy tworzyli już w styczniu, czy teraz pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu, czy można zmienić plan urlopowy? - wyjaśniamy
Zgodnie z art. 152 Kodeksu pracy, pracownik ma prawo do corocznego, płatnego i nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Jest to jedno z podstawowych uprawnień zatrudnionego, z którego nie można się zrzec ani przenieść go na inną osobę.
Wymiar urlopu uzależniony jest od ogólnego stażu pracy:
- 20 dni – przy stażu pracy poniżej 10 lat,
- 26 dni – przy stażu pracy co najmniej 10 lat.
W przypadku zatrudnienia na część etatu wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie i zaokrągla w górę.
Plan urlopów – czy pracodawca musi się zgodzić na urlop?
Plan urlopów to dokument, który pracodawca opracowuje, uwzględniając wnioski pracowników oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Choć pracodawca powinien brać pod uwagę preferencje pracowników, nie ma obowiązku zaakceptowania każdego wniosku urlopowego, o ile nie zachodzą szczególne przesłanki ustawowe.
Wyjątki, kiedy pracodawca musi udzielić urlopu:
- bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (art. 163 § 3 K.p.),
- w czasie ferii szkolnych młodocianym pracownikom (art. 205 § 3 K.p.),
- w przypadku urlopu na żądanie – do 4 dni w roku (art. 167² K.p.).
Źródło: Shutterstock
Czy pracodawca może odmówić urlopu wypoczynkowego?
Pracodawca może odmówić urlopu, ale tylko w określonych sytuacjach. Pracodawca ma prawo:
- odmówić udzielenia urlopu w planowanym terminie, jeżeli koliduje to z istotnymi potrzebami organizacyjnymi (np. braki kadrowe, awarie),
- przesunąć urlop na wniosek pracownika lub z powodu obiektywnych okoliczności (art. 164 K.p.),
- odmówić urlopu na żądanie tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy jego udzielenie poważnie zakłóci tok pracy – orzecznictwo w tym zakresie jest jednak bardzo ostrożne i najczęściej przyznaje rację pracownikowi.
Zmiana planu urlopowego – kiedy jest możliwa?
Zmiana planu urlopowego jest możliwa zarówno z inicjatywy pracownika jak i pracodawcy.
Zmiana na wniosek pracownika:
Dopuszczalna, jeśli uzasadniona ważnymi przyczynami, np. sytuacją rodzinną, zdrowotną. Wniosek nie wiąże pracodawcy – to on decyduje.
Zmiana z inicjatywy pracodawcy:
Możliwa w razie:
- szczególnych potrzeb pracodawcy (nagłe zastępstwo, awaria),
- nieprzewidzianej nieobecności innego pracownika.
Obowiązkowe przesunięcie urlopu:
Dotyczy sytuacji niezależnych od pracownika, np. choroby, odosobnienia z powodu choroby zakaźnej, powołania do wojska lub rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego (art. 165 K.p.).
Urlop na żądanie
Każdy pracownik ma prawo do 4 dni urlopu na żądanie w roku kalendarzowym. Może go zgłosić najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu – telefonicznie, mailowo lub ustnie. Pracodawca powinien taki urlop udzielić, choć może odmówić w sytuacjach wyjątkowych, gdyby spowodowało to istotne zakłócenie w organizacji pracy.
Podanie planu urlopów do wiadomości pracowników – kiedy i jak?
Kodeks pracy nie określa sztywnego terminu na sporządzenie planu urlopów. Praktyka pokazuje, że powinien być on gotowy do końca roku poprzedniego lub najpóźniej na początku roku bieżącego. Plan należy upublicznić w sposób przyjęty u pracodawcy – np. na tablicy ogłoszeń, mailowo lub w inny sposób podany do wiadomości pracowników (np. udostępniony na serwerze), po podaniu do wiadomości plan urlopowy staje się wiążący – zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.