Nowe rozporządzenie o cenach transferowych może nie spełnić swej roli

Zaproponowane w rozporządzeniu ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zmiany dotyczą doprecyzowania następujących kwestii:

• usunięcia wymogu podawania kodu PKD dla podmiotu składającego informację (przy zachowaniu takiego wymogu dla podmiotu, którego dotyczy informacja),
• dodania pola umożliwiającego wskazanie przedmiotu transakcji kontrolowanej,
• dodania informacji o dokonanych kompensatach,
• dodania informacji o przeprowadzonej restrukturyzacji.

Nowe przepisy mają wejść w życie od 1 stycznia 2021 r. i być podstawą do składania informacji o cenach transferowych przez podatników realizujących transakcje z podmiotami powiązanymi za rok 2020.

Wszelkie doprecyzowania dotyczące informacji o cenach transferowych TPR P oceniamy pozytywnie. Należy mieć jednak świadomość, iż w momencie opracowania omawianego projektu, nie mógł on uwzględniać nieznanych jeszcze skutków wystąpienia epidemii koronawirusa w Polsce, w szczególności jego wpływu na transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi, stanowiące istotną część globalnej gospodarki, jak i na dotychczasowe modele cen transferowych, które są przedmiotem raportowania w informacji o cenach transferowych.

Biorąc pod uwagę powyższe, należałoby na tym etapie prac legislacyjnych rozważyć dostosowanie informacji o cenach transferowych (zarówno TRP P, jak i TPR C), która w tych zakresie i kształcie będzie składana przez podatników realizujących transakcje z podmiotami powiązanymi po raz pierwszy za rok 2020, do zmieniających się w związku z epidemią COVID 19 realiów życia gospodarczego.

Eksperci zapowiadają nadejście kryzysu o przebiegu i skutkach niedających się porównać z żadnym dotychczas spowolnieniem gospodarczym, jakie miało miejsce w przeszłości. Można oczekiwać, że zapowiadany kryzys o charakterze globalnym istotnie wpłynie na łańcuchy dostaw w obrębie przedsiębiorstw wielonarodowych, zmieni rozkład aktywów, funkcji i ryzyka, a w konsekwencji wpłynie na podział dochodów lub (być może częściej) strat pomiędzy powiązanymi uczestnikami transakcji.

Nie można wykluczyć, iż finalizowany aktualnie projekt informacji o cenach transferowych nie spełni w odniesieniu do roku 2020 swojej roli dla administracji podatkowej, takiej jak pozyskanie odpowiedniego rodzaju informacji potrzebnych do analizy ryzyka zaniżenia dochodu, i efektywne typowanie podmiotów do kontroli, zaś podatnikom – po przejściu epidemii i uruchomieniu gospodarki (obecnie w trakcie kwarantanny w fazie ang. COVID 19 outbreak) może być bardzo trudno dostosować zasadę ceny rynkowej do aktualnej, dynamicznej rzeczywistości i uzasadnić rentowność zrealizowaną w transakcjach powiązanych w roku 2020 ze względu na brak wiarygodnych danych porównawczych. Zatem modelowy zakres informacji o cenach transferowych, przygotowany na czas przed koronawirusem, nie będzie dostosowany do wypełnienia przez podatników bezpośrednio po (lub może wciąż w trakcie) epidemii.

Zdaniem BCC, informacja o cenach transferowych TPR P wymaga antycypowania spodziewanych skutków pandemii na transakcje z podmiotami powiązanymi w roku 2020 i adaptacji, w szczególności przepisów § 2 pkt. 5 lit.c rozporządzenia w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (i analogicznie w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych). Chodzi przede wszystkim o informacje o analizie cen transferowych i wskaźnikach rentowności.

W przypadku załamania gospodarki, której mogą towarzyszyć upadki firm i przejęcia przez nowych inwestorów, dotychczasowe modele cen transferowych, oparte o historyczne analizy porównawcze (często sprzed 2-3 lat) będą wymagały weryfikacji. Powstaje jednak pytanie, z jakich danych (finansowych) podatnicy mieliby korzystać, aby uzyskać na bieżąco wiarygodną informację o wynikach / rentowności niepowiązanych firm porównywalnych w roku 2020?

Naszym zdaniem, w pierwszej kolejności podatnicy realizujący transakcje z podmiotami powiązanymi, będą oczekiwać wyjaśnień Ministerstwa Finansów, jak adaptować zasadę ceny rynkowej do tak burzliwej rzeczywistości. W szczególności, jakie będzie oczekiwanie administracji podatkowej, np.:

• do uzasadnienia możliwych strat w transakcjach wewnątrzgrupowych w roku 2020 lub spadków rentowności poniżej przedziału rynkowego opartego o dane za lata 2017-2019 lub wcześniejsze,
• czy podmioty powiązane w dobie korona kryzysu mają prawo do wycofania się z dostaw i świadczenia usług, a jeśli tak – jakie powinny być implikacje ekonomiczne dla powiązanych stron transakcji?
• czy jest możliwe, aby podmiot realizujący dotychczas w grupie ograniczone funkcje i ponoszący ograniczone ryzyko (np. producent kontraktowy), którego model cen transferowych gwarantował relatywnie niski, ale stabilny zysk, może wykazać stratę w 2020 r.?

Pewnym wyjściem naprzeciw aktualnej sytuacji w gospodarce, w tym w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi, w świetle konieczności przekazania informacji o cenach transferowych za rok 2020 może być:

• oznaczenie w informacji podatkowej TPR P, za jaki okres była przeprowadzana analiza porównawcza, będąca dotychczas (tj. do 2020 r.) uzasadnieniem realizowanej polityki cen transferowych, tak aby podatnik w informacji o cenach transferowych miał wyraźną możliwość wskazania zakresu rynkowych wyników przed kryzysem,
• wprowadzenie dodatkowych pól w informacji o cenach porównawczych, które umożłiwią podatnikom umieszczenie dodatkowych wyjaśnień, np. o zamiarach kompensowania straty w roku 2020 z wynikami w kolejnych latach. Rozumiemy jednak, że taka możliwość może ograniczyć automatyzację procesu zbierania danych przez administrację podatkową.

Powyższe uwagi i propozycje należy potraktować jako wstęp do dalszej, pogłębionej dyskusji nt. cen transferowych w dobie koronawirusa i ewentualnej modyfikacji przepisów w zakresie cen transferowych lub podejścia do ich stosowania w tym unikalnym dla uczestników rynku okresie.

Krystyna Szydłowska
ekspertka BCC ds. cen transferowych

Ceny transferowePKWiUKoronawirus w Polsce