W uchwale z 29 maja 2025 r., Rada do spraw Przeciwdziałaniu Unikaniu Opodatkowania po raz pierwszy wypowiedziała się na temat fundacji rodzinnych, a dokładniej mówiąc na temat sytuacji, w której akcje lub udziały są wnoszone do fundacji by następnie w niedalekiej przyszłości dokonać ich sprzedaży. Rada stanęła na stanowisku, że nie każda sprzedaż tego rodzaju będzie uznana za unikanie opodatkowania, kluczowe w tym przypadku będzie to w jaki sposób uzyskane środki zostaną wykorzystane.
Czy fundacje rodzinne są nadużywane?
Fundacje rodzinne obecnie bardzo często wykorzystywane są przez podatników jako sposób uniknięcia opodatkowania. Dzięki zwolnieniu przewidzianemu w art. 6 ust 1 pkt 25 ustawy o CIT sprzedaż przez fundację akcji lub udziałów w spółce nie będzie podlegała opodatkowaniu, podatek w takim przypadku powstanie dopiero w momencie wypłaty uzyskanych pieniędzy na rzecz fundatora lub beneficjenta, podczas gdy sprzedaż akcji bezpośrednio przez fundatora bez skorzystania z fundacji rodzinnej wiązałaby się z zapłatą zarówno podatku PIT jak i możliwą daniną solidarnościową przy dochodach ponad 1 mln zł.
Źródło: FORUM
Jak do tej pory Szef KAS stawał na stanowisku, że takie działanie będzie uznawane za unikanie opodatkowania (m.in. odmowa wydania opinii zabezpieczającej z 17 kwietnia 2025 r., sygn. DKP1.8082.6.2024 oraz odmowa wydania opinii zabezpieczającej z 5 maja 2025 r., sygn. DKP16.8082.14.2024). W obu sytuacjach Szef KAS wskazywał na sztuczność opisywanego działania, ponieważ osoba chcąca sprzedać udziały po prostu dokonałaby tej sprzedaży, a nie tworzyła fundację rodzinną, która miałaby służyć jedynie za pośrednika i umożliwić uzyskanie korzyści podatkowej.
Takie sytuacje może rozjaśnić wspomniana wcześniej uchwała, co prawda nie jest ona wiążąca dla organów podatkowych, jednak może dać pewne wskazówki co do interpretowania określonych sytuacji lub też nakierować podatników na to w jaki sposób powinni działać by do unikania opodatkowania nie doszło.
Rada przede wszystkim zwróciła uwagę na moment zastosowania klauzuli o unikaniu opodatkowania, jej zdaniem bowiem sama sprzedaż udziałów nie powinna przesądzać o zastosowaniu klauzuli, a dopiero wypłata uzyskanych środków na rzecz fundatora lub beneficjenta od razu po ich sprzedaży będzie mogła przesądzać o zastosowaniu mechanizmów GAAR.
Dlatego też kluczowe znaczenie będzie mieć to w jaki sposób po sprzedaży zostaną zagospodarowane uzyskane środki, jeżeli zostaną one od razu wypłacone beneficjentowi lub fundatorowi to zdaniem Rady dojdzie do sytuacji, w której zastosowanie zwolnienia będzie sprzeczne celem przepisu. Zupełnie inaczej natomiast będzie, jeżeli uzyskane środki pozostaną w fundacji rodzinnej i będą wykorzystywane w celu dalszych inwestycji. Rada zauważyła bowiem, że głównym celem zwolnienia dla fundacji jest możliwość gromadzenia majątku rodzinnego, pozwalającego na zatrzymanie kapitału w kraju na wiele pokoleń i jego powiększanie, co wymagać może również zbywania majątku oraz inwestycji. Dlatego też zdaniem Rady, gdy środki uzyskane ze zbycia akcji będą podlegały dalszej inwestycji to działanie to nie będzie sprzeczne z celem przepisu lub ustawy i działanie to będzie miało swoje uzasadnienie gospodarcze.
Tak jak wspominaliśmy wcześniej uchwała jest niewiążąca dla organów podatkowych, jednak dała ona przydatne wskazówki do tego w jaki sposób powinna być postrzegana fundacja rodzinna i gdzie znajdzie się granica zastosowania przewidzianych dla niej zwolnień. Uchwała pozwolić może również na zmianę fiskalnego podejścia Szefa KAS, który do tej pory twierdził, że podatnik powinien najpierw zbyć posiadane udziały i wnieść uzyskane środki do fundacji zamiast wnieść udziały do fundacji i następnie reinwestować posiadany kapitał.
Autor: Jagoda Trela Doradca Podatkowy Partner Zarządzająca ID Advisory