W okresie poświątecznym pracownicy chętniej korzystają z urlopu, aby przedłużyć wypoczynek. Czy i kiedy można skorzystać z urlopu z powodu siły wyższej? Kiedy można wziąć urlop na żądanie? Kto może skorzystać z dodatkowej opieki na dzieci? – przypominamy
Wtorek 2 kwietnia 2024 roku jest wolny dla uczniów. Wiele osób w tym dniu korzysta z urlopu. Czytelnicy pytają, czy mogą w tym dniu skorzystać z urlopu z powodu siły wyższej? – odpowiadamy
Kiedy można skorzystać z urlopu z powodu siły wyższej?
W ubiegłym roku do Kodeksu Pracy nowe urlopy, między innymi zwolnienie od pracy pracownika z powodu siły wyższej w sprawach rodzinnych, które są spowodowane chorobą lub wypadkiem, jeżeli obecność pracownika jest, niezbędna. Urlop ten przysługuje pracownikowi, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin z powodu działania siły wyższej, tzn. sytuacji, której pracownik nie był w stanie, przewidzieć wcześniej. Pracodawca nie może odrzucić wniosku o urlop z powodu siły wyższej, a co wymaga podkreślenia, jest nawet zobowiązany do udzielenia zwolnienia od pracy w takiej sytuacji. Istotną kwestią jest tutaj fakt, że pracownik korzystający z tego urlopu zachowuje prawo do wysokości połowy wynagrodzenia.
Źródło: pexels autor Elina Fairytale
Siła wyższa to zdarzenie, które cechuje niemożność przewidzenia. Z uwagi na definicję, której używa ustawodawca, nie będzie to przewidywalna data, jaką jest zaplanowany dzień wolny po świętach. Sam fakt, że dzieci zostają w domu, nie może stanowić powodu dla udzielenia urlopu z racji siły wyższej. Siła wyższa to zdarzenie o nadzwyczajnym charakterze, któremu nie można było przewidzieć ani nie można mu zapobiec. Jest niezależne od woli człowieka. Często związana jest z działaniem sił przyrody, np. powódź, wichura czy trzęsienie ziemi. Urlop z powodu siły wyższej można wykorzystać w przypadku pojawienia się pilnych spraw rodzinnych lub wypadków, w których musi uczestniczyć pracownik. Nie będzie to jednak dzień wolny po świętach który jest zaplanowaną datą. Z urlopu można skorzystać np., w sytuacji wypadku członka rodziny (wypadek dziecka w szkole czy przedszkolu) czy zdarzenia niezależnego od naszej woli np. zalanie mieszkania pod naszą nieobecność.
Urlop na żądanie
Urlop na żądanie to inny rodzaj urlopu. Ten urlop przysługuje pracownikowi w wymiarze 4 dni w ciągu danego roku kalendarzowego, bez względu na przyczynę.
Termin wykorzystania urlopu na żądanie zależy w głównej mierze od woli pracownika. Jak sama nazwa wskazuje, urlop ten stanowi jego żądanie. Zgłoszenie takiego wniosku po rozpoczęciu pracy jest wysoce ryzykowne i obarczone uznaniem przez pracodawcę nieobecności pracownika jako nieusprawiedliwioną.
Podkreślić należy, że pracodawca może odmówić udzielenia takiego urlopu ze względu na szczególne okoliczności, gdy obecność pracownika w pracy jest konieczna.
Opieka nad dzieckiem
Na podstawie art. 188 Kodeksu pracy, pracujący rodzice mogą skorzystać z 2 dni opieki nad zdrowym dzieckiem. Opiekę można wykorzystać w wymiarze 2 dni albo 16 godzin.
Zgodnie z treścią powoływanego powyżej art. 188 Kodeksu pracy pracującemu rodzicowi przysługują dwa dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem w roku.
§ 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
§ 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.
§ 3. Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
W przypadku opieki na zdrowe dziecko ważny jest wiek dziecka. Opieka przysługuje do dnia 14 urodzin. W innym przypadku 2 dni opieki należy wykorzystać do 31 grudnia, z nowym rokiem przysługuje nowy limit dni opieki. Dwa dni opieki rodzicom przysługują łącznie na wszystkie posiadane dzieci. Rodzic, który korzysta z opieki nad dzieckiem zdrowym, otrzymuje pensje w takiej wysokości, jakby normalnie pracował, za czas sprawowania opieki należy się 100 % wynagrodzenia.