Po brexicie pojawiły się wątpliwości dotyczące rozliczania brytyjskiego podatku VAT w kontekście przychodu podatkowego w Polsce. Czy sprzedaż towarów na terytorium Wielkiej Brytanii powinna być ujmowana w przychodach w kwocie brutto, czy tylko netto? Spór ten budzi emocje zarówno wśród przedsiębiorców, jak i organów podatkowych oraz sądów administracyjnych.
Harmonizacja VAT w Unii Europejskiej a brexit
Podatek VAT podlega harmonizacji w ramach Unii Europejskiej. Ustawodawstwo każdego z państw członkowskich opiera się na Dyrektywie VAT (Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej). Dzięki temu nie ma wątpliwości co jest importem, a co wewnątrzwspólnotową dostawą towarów. Pojawia się jednak pytanie co w przypadku transakcji z kontrahentami z Wielkiej Brytanii. Pierwszy raz w historii UE państwo zdecydowało się na opuszczenie wspólnoty. Jednym ze skutków tego działania jest to, że nie obowiązują już przepisy unijne. Czy zatem dokonując sprzedaży na terytorium UK do przychodu należy wliczać podatek VAT, czy może będzie nim wyłącznie kwota netto?
Źródło: Shutterstock
Stanowisko organów podatkowych – brytyjski VAT jako element przychodu
Organy podatkowe stoją na stanowisku, zgodnie z którym skutkiem wyjścia Wielkiej Brytanii z UE jest to, że tamtejszy podatek od wartości dodanej (Value Add Tax) nie jest tożsamy z podatkiem obowiązującym w państwach członkowskich. Konsekwencją tego stanowiska jest to, że przychodem ze sprzedaży towarów na terytorium Wielkiej Brytanii jest cena wraz z tamtejszym podatkiem VAT. Jednocześnie za koszt podatkowy należy uznać cenę brutto.
Argumenty podatników – podatek VAT nie jest przysporzeniem
W sporach z organami skarbowymi podatnicy wykazywali jednak, że wyjście Wielkiej Brytanii z Unii nie zmieniło charakteru podatku VAT. Konstrukcyjnie nadal jest to taki sam podatek jak w państwach członkowskich UE. Pomimo opuszczenia Unii, nadal wywodzi się z Dyrektywy VAT. Nie ma zatem podstaw do uznania, że przychód podatkowy obejmuje także należny podatek VAT, który rozliczany jest w brytyjskim systemie podatkowym. Brytyjski podatek VAT nie może stanowić przychodu, gdyż przychodem może być wyłącznie przysporzenie o charakterze bezzwrotnym. Tymczasem brytyjski podatek VAT (tak jak podatek w państwach UE) jest rozliczany w deklaracji podatkowej składanej cyklicznie do organów podatkowych. Kosztem uzyskania przychodów będzie natomiast tylko taki VAT, który definitywnie obciąża podatnika, np. podatek naliczony, którego nie można odliczyć, lub podatek należny, którego nie można przerzucić. Traci on bowiem wówczas zasadniczą cechę podatku od towarów i usług – neutralność.
Sądy administracyjne po stronie przedsiębiorców
Sądy administracyjne przychylają się do stanowiska podatników. Powołują się przy tym na zapadły 16 marca 2021 r. wyrok Sądu Administracyjnego w Gdańsku (co ciekawe uchylonym przez NSA 2 kwietnia 2024 r.). Sąd orzekł w nim, że podatek VAT w Norwegii (Merverdiavigift) nie stanowi przychodu polskiego podatnika. Istotne jest bowiem to, że nie stanowi on definitywnego przysporzenia. Fakt, że Norwegia nie należy do UE pozostaje bez znaczenia.
Ryzyko podwójnego opodatkowania i utrata konkurencyjności
Gdyby jednak przyjąć, że brytyjski podatek VAT stanowi przychód, wówczas doszłoby do opodatkowania podatku. Ta sama kwota zostałaby podwójnie opodatkowana. Pierwszy raz podatkiem VAT w Wielkiej Brytanii i drugi raz podatkiem dochodowym w Polsce. Przeszkodą w rozpoznaniu przychodu w kwocie netto nie jest brak terytorialnej tożsamości unijnego i brytyjskiego podatku VAT. Podatnik, który poniósł koszt w danym kraju nie może być stawiany w gorszej sytuacji, tylko dlatego, że kraj ten postanowił wystąpić z Unii Europejskiej. Sądy podkreślają też, że stanowisko prezentowane przez fiskusa prowadziłoby do nie konkurencyjności towarów eksportowanych do Wielkiej Brytanii. Prowadziłoby to do wyparcia polskich przedsiębiorców z tego rynku.
Autor: Rafał Knap, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy