Pełną księgowość stosują obligatoryjnie mające siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

• spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne (z wyjątkiem wskazanym poniżej, dotyczącym limitu przychodów netto), a także inne osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego;
• osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz spółdzielnie socjalnych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro;
• jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów,
• gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także:
• państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe,
• gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe,
• państwowe fundusze celowe;
• jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2;
• osoby zagraniczne, oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej;
• jednostki niewymienione powyżej, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych - od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.

Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro. W tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.

Uproszczenia w prowadzeniu ksiąg

Uproszczone zasady rachunkowości dotyczą:

• stowarzyszeń,
• partii politycznych,
• związków zawodowych,
• organizacji pracodawców,
• izb gospodarczych,
• fundacji,
• organizacji dobroczynności i opieki społecznej,
• przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych.

Podstawą prowadzenia rachunkowości tych jednostek jest z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz.U.2001, nr 137, poz. 1539 ze zm.).

Zasad powyższych nie stosuje się do kościelnych osób prawnych nieprowadzących działalności gospodarczej. Kościelne osoby prawne prowadzą rachunkowość według zasad określonych przez wewnętrzne przepisy kościelne, dotyczące tych jednostek.

Uproszczenia polegają na ograniczeniu procedur oraz zmniejszeniu ilości informacji przedstawianych w sprawozdaniu finansowym jednostki. Podmioty prowadzą księgi rachunkowe, stosując odpowiednie przepisy ustawy o rachunkowości z odmiennościami wskazanymi w rozporządzeniu.

Jeżeli jednostka podejmie działalność gospodarczą w ciągu roku obrotowego, wówczas z dniem podjęcia tej działalności stosuje przepisy ustawy o rachunkowości odnoszące się do jednostek prowadzących działalność gospodarczą.

W ramach przyjętej polityki rachunkowości jednostka ma również prawo korzystać z pewnej grupy uproszczeń w prezentowaniu sprawozdań, jeżeli nie wpływa to negatywnie na prezentację rzetelnie i jasno sytuacji finansowej i majątkowej oraz wyniku finansowego.

Zasady szczególne – uszczegółowienia

Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, stosują przepisy ustawy o rachunkowości oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym przez MSR.

Innego rodzaju uszczegółowienia dotyczą:

• banków
• instytucji finansowych (obrotu instrumentami finansowymi),
• domów maklerskich,
• funduszy inwestycyjnych,
• funduszy emerytalnych,
• zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji.