Powypadkowa naprawa samochodu w podatku dochodowym
Gazeta PodatkowaGdy firmowy samochód uczestniczy w kolizji drogowej, zazwyczaj jest to związane z koniecznością dokonania tzw. naprawy powypadkowej. To z kolei pociąga za sobą ponoszenie określonych kosztów, a także zwrot wydatków, jeżeli samochód był objęty ochroną ubezpieczeniową. Każda z operacji związanych ze wskazaną naprawą wymaga określonego rozliczenia w podatku dochodowym.
Gdy samochód jest objęty autocasco
Gdy firmowy samochód uszkodzony w kolizji trafia do naprawy, to warsztat, który ją wykonuje, obciąża podmiot, do którego pojazd należy, fakturą za naprawę powypadkową. Jeśli pojazd ten posiadał polisę dobrowolnego ubezpieczenia autocasco (AC), to należne z tej polisy odszkodowanie najczęściej jest wypłacane bezpośrednio warsztatowi. Obejmuje ono zazwyczaj kwotę netto + 50% VAT - wynikające z faktury za naprawę.
W firmie będącej właścicielem samochodu powstanie w takiej sytuacji zarówno przychód, jak i koszt podatkowy.
Przychody
Przedsiębiorca, który dla firmowego samochodu osobowego wykupił polisę ubezpieczenia dobrowolnego (AC), otrzymując od ubezpieczyciela odszkodowanie za szkodę powypadkową, jest zobowiązany ustalić przychód firmowy z tego tytułu. Stanowi go pełna kwota odszkodowania wypłaconego mu przez ubezpieczyciela. Z przychodów firmowych zostały wyłączone co prawda zwrócone inne wydatki niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów (art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o pdof i art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o pdop), jednak w opinii resortu finansów otrzymanego odszkodowania nie można utożsamiać ze zwrotem poniesionego wydatku z uwagi na to, że wynika ono z umowy ubezpieczenia. Tymczasem w opinii fiskusa "wydatek zwrócony" to ten sam, a nie taki sam wydatek, który został poniesiony.
Koszty
Faktury dokumentujące wydatki poniesione na naprawę uszkodzonego pojazdu stanowią podstawę do ujęcia tych wydatków w firmowych kosztach podatkowych. Trudno bowiem zaprzeczyć, że spełniają definicję kosztu uzyskania przychodu wynikającą z art. 22 ust. 1 ustawy o pdof i art. 15 ust. 1 ustawy o pdop. Z przywołanych przepisów wynika, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła ich powstawania, z wyjątkiem kosztów wymienionych odpowiednio w art. 23 ust. 1 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 ustawy o pdop, obejmujących katalog wydatków wyłączonych z kosztów podatkowych. W katalogu tym ustawodawca zamieścił:
- straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz koszty ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o pdop),
- koszty, z zastrzeżeniem niemającym znaczenia w analizowanym zakresie, odpowiadające 25% poniesionych wydatków z tytułu używania samochodu osobowego na potrzeby działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika (art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o pdop).
Jeżeli zatem samochód jest objęty ubezpieczeniem dobrowolnym, to koszty remontu powypadkowego nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o pdop. Gdy jest on jednocześnie autem osobowym wykorzystywanym wyłącznie w prowadzeniu działalności gospodarczej, to nie ma również podstaw do zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o pdof i art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o pdop. Jeżeli jednak auto osobowe jest wykorzystywane również do celów niezwiązanych z działalnością, to tylko 75% kosztów remontu powypadkowego jako kosztów używania samochodu osobowego podlega rozliczeniu w firmowych kosztach podatkowych. To, że w takim przypadku wydatki na naprawę powypadkową nie podlegają ujęciu w firmowych kosztach uzyskania przychodu w pełnej poniesionej wysokości, pozostaje bez wpływu na to, że przychód w podatku dochodowym stanowi pełna kwota uzyskanego odszkodowania (przykład).
Przykład Spółka z o.o. będąca czynnym podatnikiem VAT wykorzystuje do prowadzenia swojej działalności samochód osobowy będący środkiem trwałym. Pojazd ten jest wykorzystywany do celów mieszanych i posiada ubezpieczenie dobrowolne AC. Samochód został uszkodzony w karambolu na autostradzie. Za powypadkową naprawę tego samochodu spółka otrzymała z warsztatu mechanicznego fakturę o wartości netto 14.000 zł i VAT 3.220 zł. Faktura stanowi podstawę do odliczenia 50% podatku naliczonego. Ubezpieczyciel przyznał spółce i przelał warsztatowi odszkodowanie w kwocie 15.610 zł odpowiadającej wartości netto usługi naprawy oraz 50% podatku VAT. Spółka wpłaciła do warsztatu pozostałe 50% VAT, tj. 1.610 zł. W tej sytuacji spółka ujmie w kosztach podatkowych wydatek na powypadkową naprawę auta w kwocie 11.707,50 zł, tj. [14.000 zł + (3.220 zł × 50%) × 75%]. Natomiast w dniu otrzymania przez warsztat od ubezpieczyciela kwoty odszkodowania spółka uwzględni w przychodach kwotę 15.610 zł. |
Zwolnienie podatkowe dla odszkodowania
Okoliczności pozwalające na zastosowanie zwolnienia od podatku dla wartości odszkodowań uzyskiwanych przez przedsiębiorcę od ubezpieczyciela z tytułu zniszczenia lub uszkodzenia posiadanego środka trwałego ustawodawca określił w art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o pdof i odpowiednio art. 17 ust. 1 pkt 54a ustawy o pdop. Z zakresu tego zwolnienia ustawodawca wyłączył jednak wprost odszkodowania za szkody w samochodach osobowych. Takiego zastrzeżenia nie uczynił do samochodów innych niż osobowe, co powoduje, że odszkodowanie za zniszczenie takiego samochodu stanowiącego środek trwały może z analizowanego zwolnienia korzystać (szerzej na ten temat pisaliśmy w GP nr 84 z 2023 r., na str. 5).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.)
Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o pdop (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm.)
autor: Agata Cieśla
Gazeta Podatkowa nr 86 (2065) z dnia 2023-10-26
Najciekawsze orzecznictwo z zakresu PIT i CIT. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl