Ruchomości (samochód)

Zakup auta z komisu

Korzystanie z pośrednictwa komisu jest wciąż częstą praktyką przy zakupie samochodu. Rozliczenie zakupu takiego auta, jak również jego sprzedaży odbywa się inaczej, niż auta kupowanego w salonie lub transakcji dokonywanej między konsumentami. Przy kupnie auta z komisu komisant (osoba będąca pośrednikiem) działa w imieniu własnym, ale na rachunek komitenta (sprzedającego samochód). Oznacza to, że to komisant jest stroną umowy sprzedaży, mimo iż całą cenę sprzedaży zobowiązany jest przekazać komitentowi, pozostawiając sobie prowizję jako wynagrodzenie. Konstrukcja taka jest bardzo wygodna dla komitenta, gdyż pozwala mu nie ujawniać się jako strona transakcji. Wszelkie dokumenty do sprzedaży przygotowuje zawsze komisant i to on jest sprzedającym. Jest to tzw. komis sprzedaży, najczęściej wykorzystywany do sprzedaży samochodów. Istnieje też komis kupna, gdzie komisant pośredniczy dla komitenta przy zakupie towarów.

Opodatkowanie sprzedaży komisowej

Komisant jest przedsiębiorcą, a zatem ma obowiązek rozliczania podatków związanych z prowadzoną firmą. Najwięcej problemów sprawia rozliczenie sprzedaży komisowej w podatku od towarów i usług (VAT), gdyż ustawodawca przewidział dwie możliwości opodatkowania takiej transakcji.

Pierwsza z nich polega na tym, że sprzedaż komisowa jest traktowana jako dostawa towaru (art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT) i tym samym komisant wystawia fakturę na całą wartość sprzedawanego pojazdu, doliczając odpowiednią kwotę podatku VAT. Opodatkowaną dostawą jest również „wstawienie” samochodu do komisu, jeżeli pojazd taki do sprzedaży przekazuje osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, faktura się oczywiście nie pojawi.

Zaletą tego rozwiązania jest możliwość otrzymania od komisanta faktury z wykazaną kwotą podatku VAT. Jeżeli zakup samochodu związany jest z działalnością gospodarczą, wówczas nabywca w odniesieniu do określonych pojazdów będzie miał prawo do odliczenia podatku (art. 86 Ustawy o VAT).

Druga metoda opodatkowania sprzedaży komisowej opiera się na tzw. rozliczeniu marżą. Komisant ma obowiązek opodatkowania wyłącznie różnicy pomiędzy ceną zakupu a ceną sprzedaży, czyli właśnie marży. Rozwiązanie takie może nie być korzystne dla nabywcy samochodu. Faktura wystawiona w systemie rozliczenia marżą nie zawiera wyodrębnionej kwoty podatku. Dla nabywcy mającego prawo do odliczenia chociażby części podatku VAT oznacza to niemożność odliczenia podatku od zakupu samochodu.

Rozliczenie w oparciu o opodatkowanie marży stosuje się wyłącznie do pojazdów używanych, zarówno sprowadzonych z zagranicy jak też krajowych (art. 106e ust. 3 Ustawy o VAT). Nowe pojazdy sprowadzone z Unii Europejskiej zawsze będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT. Warto w tym miejscu podkreślić, iż zmiany obowiązujące od początku 2014r. nakazują opodatkowanie również tych rzeczy używanych, które mimo braku prawa do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu, były wykorzystywane przez sprzedawcę do działalności opodatkowanej. Nie dotyczy to samochodów osobowych, które dawały prawo do odliczenia wyłącznie części podatku naliczonego.

Uwaga na oszustów

Przy sprzedaży samochodów w oparciu o metodę VAT marża można czasami spotkać nieuczciwych sprzedawców. Problem ten dotyczy aut sprowadzanych z Unii Europejskiej. Jeżeli sprzedaży dokonuje firma zagraniczna, a odbiorcą jest przedsiębiorca, który posiada europejski numer NIP, stosowana do takiej transakcji stawka wynosi 0 %. Jest to bowiem po stronie sprzedawcy tzw. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT, art. 13 Ustawy o VAT). Podatek VAT od takiego zakupu powinien być zapłacony w Polsce. Jeżeli jednak nabywca samochodu szybko dokona jego sprzedaży rozliczając się w oparciu o metodę VAT marża lub dokona tego za pośrednictwem komisanta, to obowiązek zapłaty podatku VAT pojawi się już u ostatecznego nabywcy. Organy podatkowe potrzebują bowiem kilku miesięcy aby sprawdzić, czy samochód opodatkowany jest jako WDT u sprzedawcy i wówczas przy braku zapłaty podatku w Polsce rozpoczną poszukiwania nabywcy. Nieuczciwy przedsiębiorca z NIPem unijnym najczęściej jest trudny do znalezienia i odpowiedzialność ponosić będzie ostateczny nabywca.

Co więcej, komisant nie ponosi odpowiedzialności przy takiej transakcji, nie jest bowiem zobowiązany do sprawdzania, jak wcześniej był rozliczany zakup przez komitenta, który zleca mu pośrednictwo przy sprzedaży. Z kolei nabywca, w oparciu o otrzymaną fakturę, umowę i inne dokumenty, może legalnie zakupiony pojazd zarejestrować.

Obowiązek zapłaty akcyzy

Od zakupionego w komisie używanego samochodu pochodzącego spoza Polski zobowiązanym do zapłaty akcyzy będzie podmiot, który dokonuje rejestracji pojazdu. Deklaracja o uiszczeniu podatku akcyzowego jest bowiem niezbędna do dokonania rejestracji. Jeżeli pojazd już został zarejestrowany, jego zakup nie będzie prowadził do obowiązku zapłaty akcyzy.

Najczęściej przy sprzedaży komisowej lub sprowadzaniu samochodów z zagranicy, pośrednik nie dokonuje rejestracji, pozostawiając ten obowiązek nabywcy. Wówczas jest on zobowiązany do złożenia tzw. deklaracji uproszczonej (AKC-U) i samodzielnego naliczenia podatku akcyzowego. Stawka akcyzy na samochody osobowe uzależniona jest od pojemności silnika i wynosi 3,1% przy pojazdach o pojemności skokowej silnika do 2000 cm3, a powyżej - 18,6% (art. 105 ustawy o pod. akcyzowym). Podatek ten należy uiścić najpóźniej w dniu rejestracji samochodu we właściwej dla kupującego Izbie Celnej.

Jeżeli nabywany jest samochód używany o wartości powyżej 1000 zł, już zarejestrowany w Polsce od osoby prywatnej, na kupującym ciąży obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). Podatek oblicza się samodzielnie i wpłaca do organu podatkowego w terminie 14 dni od zakupu składając deklarację PCC-3 (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit a w zw. z art. 4 pkt 1 Ustawy o PCC). Stawka podatku PCC wynosi 2% wartości rynkowej przedmiotu transakcji (art. 7 ust. 1 pkt 1 lit a Ustawy o PCC). Jednocześnie na potrzeby rejestracji niezbędne jest posiadanie ważnego ubezpieczenia, dowodu rejestracyjnego oraz tablic rejestracyjnych

Rejestracja samochodu

Najwięcej środków finansowych na rejestrację i inne formalności trzeba zarezerwować, gdy samochód nie był rejestrowany w Polsce, a nabywamy go od pośrednika lub sprzedawca z zagranicy. Potrzebny będzie wówczas: dowód własności pojazdu, dokument, który potwierdza powierzenie pojazdu, dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był zarejestrowany za granicą, dowód odprawy celnej (dotyczy sprowadzeń spoza UE), potwierdzenie opłaty akcyzy lub potwierdzenie zwolnienia z obowiązku opłaty, zaświadczenie potwierdzające obowiązek uiszczenia podatków lub potwierdzenie zwolnienia z obowiązku opłaty, tłumaczenie wszystkich dokumentów sporządzonych w języku obcym przez tłumacza przysięgłego, wyciąg ze świadectwa homologacji lub odpis decyzji zwalniającej z obowiązku posiadania homologacji, tablice rejestracyjne lub stosowne oświadczenie i zaświadczenie o aktualnym badaniu technicznym pojazdu (dotyczy pojazdów UE).

Dopiero po załatwieniu tych wszystkich formalności można zarejestrować auto. Tablice, dowód, nalepki i karta pojazdu to razem nieco ponad 250 zł. Do tego dochodzi jeszcze 500 zł tzw. opłaty recyklingowej.

W przypadku auta kupionego w kraju (zarejestrowanego w Polsce) bezpośrednio od właściciela lub od pośrednika (komisanta) formalności ograniczają się jedynie do kosztów rejestracji i podatku PCC. Zwolnione są z niego osoby, które kupią auto od płatnika podatku VAT. Koszty rejestracji są niższe o wartość tablic rejestracyjnych (80 zł), jeśli kupujemy auto zarejestrowane w tym samym mieście. Zazwyczaj nie trzeba także wyrabiać karty pojazdu, która wydawana jest raz, przy pierwszej rejestracji auta w kraju.

dr Krzysztof Biernacki Kancelaria INITIUM Krzysztof Biernacki Doradztwo Podatkowe