W ramach podatku dochodowego od osób fizycznych nie uznaje się za prowadzenie działalności gospodarczej czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
• są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
• wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością (art. 5b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Takie brzmienie ustawy stwarzać może problem rozliczania działalności wykonywanej przede wszystkim przez podwykonawców. Możliwe jest bowiem takie umowne uregulowanie odpowiedzialności podmiotów, by wykonywane w ramach współpracy zlecenia odpowiadały powyższym warunkom a tym samym by przychody były wykluczone w ramach podatku PIT ze źródła przychodów jakim jest działalność gospodarcza.

Brak możliwości zakwalifikowania takich umów w ramach przedsiębiorstwa zobowiązuje do wykazania przychodów z tytułu działalności wykonywanej osobiście, ewentualnie z tytułu tzw. innych źródeł – w przypadku gdy do wykonania zlecenia zleceniobiorca korzysta z usług innych podmiotów (w ramach dodatkowych podzleceń lub w ramach zatrudniania osób fizycznych).

Zgodnie z art. 13 pkt 8 działalnością wykonywaną osobiście są przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

• osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
• właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością

         - z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów.

W podatku VAT działalnością nie będzie zlecenie uznane za działalność wykonywaną osobiście w ustawie o PIT (zatem zaliczone do art. 13 pkt 8 tej ustawy), ale tylko pod warunkiem, że z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W konsekwencji zlecenie wyłączone z działalności gospodarczej w ustawie o pit i wykonywane np. z pomocą osób trzecich (zakwalifikowane do innych źródeł przychodów), może być działalnością gospodarczą na gruncie ustawy o VAT.

Odpowiednio składki ZUS i zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności odprowadzają osoby, które w podatku PIT mogą nie być zaliczone do przedsiębiorców, a to ze względu na to, że ustawa o ZUS odwołuje się w tym zakresie do definicji działalności gospodarczej zawartej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, a nie w ustawie o PIT. Według ustawy o ZUS za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

• osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych;
• twórcę i artystę;
• osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

- w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

- z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

• wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
• osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Piotr Szulczewski
Analityk Bankier.pl Firma i Podatki

• data utworzenia: 03-06-2011
• data modyfikacji: 01-06-2015