Świadczenia na dzieci rozpoczynające nowy rok szkolny

Nowy rok szkolny dla większości dzieci, zwłaszcza dla tych rozpoczynających naukę, to szczególne wydarzenie, a dla ich rodziców i opiekunów dodatkowo spore obciążenie finansowe. Ustawodawca na tę okoliczność przewidział określone wsparcie, choć z pewnymi ograniczeniami.

Dodatki do zasiłku rodzinnego

Zasiłek rodzinny przewidziany jest dla rodziców, opiekuna prawnego lub faktycznego dziecka, do ukończenia przez dziecko:

• 18. roku życia lub
• nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia, albo
• 24. roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Na świadczenie to może również liczyć osoba ucząca się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia.

Przy czym świadczenie to może być przyznane na dany okres zasiłkowy, obejmujący okres od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego, o ile dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674 zł lub - gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności - 764,00 zł, z uwzględnieniem tzw. zasady "złotówka za złotówkę",

Wysokość zasiłku rodzinnego, podlegająca weryfikacji co trzy lata, uzależniona jest od wieku dziecka. Obecnie (zarówno w trwającym tj. 2024/2025, jak i nadchodzącym okresie zasiłkowym, tj. 2025/2026) wynosi ona miesięcznie odpowiednio na dziecko w wieku:

• do ukończenia 5. roku życia - 95 zł,
• powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia - 124 zł,
• powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia - 135 zł.

W przypadku gdy w okresie zasiłkowym dziecko osiągnęło wiek powodujący przejście do następnej grupy wiekowej, zasiłek rodzinny wypłaca się w wysokości odpowiadającej nowej grupie wiekowej dziecka, od miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła ta zmiana.

Szczegółowo kwestie te regulują art. 4-7, z uwzględnieniem art. 3 i art. 25 ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 323 ze zm.), która jednocześnie w art. 8 określa katalog dodatków, z których może skorzystać osoba uprawniona do zasiłku rodzinnego. Zaliczają się do nich m.in. dodatki:

» z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego

Przysługuje on na zasadach określonych w art. 14 ustawy o świadczeniach rodzinnych, tj.:

• matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego,
• również na dziecko rozpoczynające roczne przygotowanie przedszkolne,
• raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego, w wysokości 100 zł na dziecko.

» z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania

Ten dodatek, za sprawą art. 15 ustawy o świadczeniach rodzinnych, należny jest:

• matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka lub osobie uczącej się w związku z:
• zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej lub szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także szkoły podstawowej w przypadku dziecka lub osoby uczącej się, legitymującej się orzeczeniem o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności,
• dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadpodstawowej, a także szkoły artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadpodstawowej,
• przez 10 miesięcy w roku w okresie pobierania nauki od września do czerwca następnego roku kalendarzowego, odpowiednio miesięcznie na dziecko w wysokości 113 zł lub 69 zł.

Świadczenie 300+

Inną formą wsparcia rodzin z dziećmi w ponoszeniu wydatków związanych z rozpoczęciem roku szkolnego jest świadczenie dobry start. Zasady jego przyznawania zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu "Dobry start" (Dz. U. z 2021 r. poz. 1092).

Przysługuje ono:

• niezależnie od dochodu rodziny,
• raz w roku w wysokości 300 zł - stąd jego potoczna nazwa świadczenie 300+,
• rodzicom i opiekunom na dziecko lub osobie uczącej się w wieku do ukończenia:
• 20. roku życia albo
• 24. roku życia - w przypadku dzieci lub osób uczących się legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności.

Nie jest ono jednak należne na dziecko uczęszczające do żłobka, przedszkola lub zerówki, a także na studenta - nawet jeśli mieści się w uprawniającym do świadczenia przedziale wiekowym.

Natomiast w przypadku dziecka biorącego udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych świadczenie dobry start przysługuje nie wcześniej niż od roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 7. rok życia.

Pojęcie szkoły

Co istotne, dla celów uprawnień do zasiłku rodzinnego, a tym samym i dodatków do tego świadczenia, gdy mowa o:

• szkole - oznacza to:
• szkołę podstawową,
• szkołę ponadpodstawową oraz
• szkołę artystyczną, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki, a także
• młodzieżowy ośrodek socjoterapii,
• specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy,
• specjalny ośrodek wychowawczy dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania oraz
• ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy,
• szkole wyższej - chodzi tu o uczelnię w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym i nauce oraz kolegium pracowników służb społecznych.

Wskazana wyżej definicja szkoły obowiązuje także przy ustalaniu uprawnień do świadczenia 300+.

Świadczenia na wniosek

Postępowanie w sprawie każdego z wymienionych świadczeń jest prowadzone na wniosek osoby zainteresowanej.

Przy czym, o ile dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego, podobnie jak inne dodatki i sam zasiłek rodzinny, wypłaca organ właściwy, tj. wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o to świadczenie, to płatnikiem świadczenia dobry start jest organ rentowy. I do tych właśnie organów, tj. odpowiednio do:

• właściwego urzędu gminy lub miasta lub
• ZUS

zainteresowani powinni złożyć stosowne wnioski (w odpowiedniej formie, tj. papierowej lub elektronicznej albo wyłącznie elektronicznej - patrz tabela) wraz z wymaganymi dokumentami, pamiętając, iż zwłoka w tym zakresie może pozbawić prawa do świadczenia.

Wniosek o wypłatę:

• dodatku z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego - składa się bowiem do dnia zakończenia okresu zasiłkowego, w którym rozpoczęto rok szkolny albo roczne przygotowanie przedszkolne, a więc z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 2025/2026 do dnia 31 października 2025 r.,
• świadczenia dobry start - przyjmowany jest zaś od dnia 1 lipca danego roku do dnia 30 listopada danego roku.

Wnioski złożone po wskazanych terminach pozostawiane są bez rozpoznania, chyba że osoba zainteresowana wystąpiła o dane świadczenie w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, o czym mowa odpowiednio w:

• art. 14 ust. 3 i ust. 4 z uwzględnieniem art. 24 ust. 2a ustawy o świadczeniach rodzinnych i
• § 26 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu "Dobry start".

Także dla cudzoziemców

Z opisywanych świadczeń dla rodzin z dziećmi mogą korzystać nie tylko obywatele polscy, ale i spełniający określone warunki cudzoziemcy, o czym mowa w:

• art. 1 ust. 2 i ust. 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz
• § 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu "Dobry start".

Przy czym specjalne uregulowanie przewidziano dla obywateli Ukrainy przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których pobyt na terytorium Polski jest uznawany za legalny. Ich uprawnienia do świadczenia dla rodzin z dziećmi zostały określone w art. 26 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2025 r. poz. 337 ze zm.), który po modyfikacji przeprowadzonej z dniem 1 lipca 2024 r. prawo do świadczenia dobry start uzależnia od tego, czy dziecko, na które obywatel Ukrainy ubiega się o to świadczenie lub otrzymuje to świadczenie, uczy się w szkole należącej do polskiego systemu oświaty.

Warto dodać, że także dla celów uzyskania prawa do świadczenia wychowawczego, zwanego świadczeniem 800+, wprowadzono wymóg realizowania przez dziecko, na które obywatel Ukrainy ubiega się o świadczenie wychowawcze lub otrzymuje świadczenie wychowawcze, obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, szkolnego albo nauki zgodnie z ustawą - Prawo oświatowe. Co więcej, fakt realizacji ww. obowiązku powinien być potwierdzony przez ZUS w wyniku weryfikacji dokonanej na podstawie art. 66b ustawy o systemie informacji oświatowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 152 ze zm.), chyba że dziecko jest w wieku, w jakim obowiązki te go nie dotyczą, albo obowiązki te zostały mu odroczone.

Mimo że wymóg realizowania obowiązku szkolnego/przedszkolnego/nauki wprowadzono od 1 lipca 2024 r., to za sprawą art. 17 ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2024 r. poz. 854) stosowany jest on po raz pierwszy dla celów ustalenia prawa do:

• świadczenia 800+ - na okres rozpoczynający się 1 czerwca 2025 r.,
• świadczenia 300+ - z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 2025/2026.

Obywatele Ukrainy uzyskają zatem prawo do ww. świadczeń na swoje dziecko na okres świadczeniowy 2025/2026 i z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego jedynie wówczas, gdy spełnią powyższe warunki, nawet jeśli do tej pory otrzymywali je na nieuczące się dzieci.

autor: Bożena Dziuba
Gazeta Podatkowa nr 71 (2259) z dnia 2025-09-04

Komentarz do ustawy zasiłkowej - część I. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl

MacierzyństwoZasiłkiZUSHome 2