14.01 Przekształcenie działalności gospodarczej w spółkę z o.o. – ustawodawca naprawia swoje błędy, kto skorzysta?
W praktyce coraz bardziej zauważalna jest tendencja przekształceń jednoosobowych działalności gospodarczych (jdg) w spółki prawa handlowego. Znajduje ona swoje uzasadnienie w przemianach społeczno-gospodarczych, które po roku 1989 doprowadziły do powstania wielkiej liczby drobnych przedsiębiorców. Obecnie wielu z nich, prowadząc już firmy średniej wielkości, staje przed dylematem: co się stanie, jak będę chciał odejść z firmy na „emeryturę”? A co w sytuacji gdy, nie daj Boże, coś mi się stanie – czy przedsiębiorstwo będzie dalej funkcjonowało?
W jednoosobowych podmiotach brak właściciela często prowadzi do wielu trudności, które często kończą się likwidacją prowadzonej działalności. Stąd też coraz istotniejsze staje się zapewnienie ciągłości posiadanej firmy na kolejne pokolenia.
Ustawodawca w 2011 roku wprowadził do Kodeksu spółek handlowych (Ksh) szczególną procedurę przekształcenia jdg w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Do tego czasu możliwe to było wyłącznie poprzez aport lub tzw. przekształcenie organizacyjne (tj. przeniesienie działalności operacyjnej na nowy podmiot). Wprowadzenie nowych regulacji do Ksh umożliwiło zastosowanie tzw. sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków z podmiotu przekształcanego (czyli jdg) na rzecz podmiotu przekształconego (spółka z o.o.). Sukcesja ta prowadziła do ciągłości prowadzonej działalności, a tym samym na spółkę przechodziły zobowiązania cywilnoprawne, umowy oraz te koncesje, licencje i pozwolenia, które w swojej treści nie zastrzegały wygaśnięcia przy przekształceniu.
Sukcesja ta nie obejmowała jednak praw i obowiązków o charakterze podatkowym. Ustawodawca „zapomniał” wprowadzić stosowny zapis w treści art. 93a Ordynacji podatkowej, co prowadziło do wielu wątpliwości związanych z rozliczeniem takiego przekształcenia. Dotyczyło to w szczególności podatku od towarów i usług, gdyż na gruncie podatków dochodowych dochodzi do zmiany podmiotu rozliczającego, a tym samym wyłączona jest całkowita ciągłość w ramach takiego przekształcenia.
Nowelizacja Ordynacji oraz Ksh tzw. III ustawą deregulacyjną wprowadziła od stycznia b.r. sukcesję uniwersalną, co oznacza iż spółka przekształcona wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki przekształcanej jdg. Dotyczy to również otrzymanych wcześniej ulg podatkowych, ustawodawca usunął bowiem ostatnie zdanie art. 5842 § 2 Ksh. Przyjąć zatem należy, że w sytuacji otrzymania ulgi podatkowej przez jdg związanej z np. prowadzeniem działalności w specjalnej strefie ekonomicznej, przejdzie ona na przekształconą spółkę. Wciąż jednak pozostaje problemem przejście numeru NIP. Numer ten bowiem dotyczy osoby fizycznej i nie może przejść na spółkę, a zatem pozostaje oczekiwanie na jego wydanie, co może istotnie wpływać na prowadzoną działalność w procesie przekształcenia.
Kolejnym problemem, który nowelizacja usuwa, jest sporządzenie sprawozdania finansowego na potrzeby badania go przez biegłego rewidenta. Dotychczas brzmienie przepisów sugerowało, iż wyłącznie jdg prowadząca tzw. pełną rachunkowość może zostać przekształcona. Obecnie treść art. 5842 § 3 Ksh wskazuje, że „jeżeli przedsiębiorca nie jest obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych, sprawozdanie finansowe sporządza się w oparciu o podsumowanie zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów oraz innych ewidencji prowadzonych przez spółkę dla celów podatkowych, spis z natury, a także inne dokumenty pozwalające na sporządzenie tego sprawozdania.” O jakiej spółce jest mowa ? Chyba chodziło ustawodawcy o przedsiębiorcę, bo spółki jeszcze w tym momencie przekształcenia nie ma!
Pomijając te „oczywiste omyłki językowe” dodanie tego przepisu to niewątpliwie ukłon w stronę małych przedsiębiorców, którzy chcieliby skorzystać z przekształcenia. Pamiętać jednak należy, iż procedura regulowana Ksh jest relatywnie kosztowna, gdyż wymaga sporządzania sprawozdań finansowych, badania ich przez biegłych oraz przygotowania dokumentacji do sądu rejestrowego. Wątpliwe jest zatem, czy mali przedsiębiorcy skorzystają z tego rozwiązania. Wciąż bowiem w wielu przypadkach wniesienie aportu przedsiębiorstwa będzie rozwiązaniem tańszym oraz szybszym.
Źródło: dr Krzysztof Biernacki
Kancelaria INITIUM Krzysztof Biernacki Doradztwo Podatkowe
Szkolenie: Zmiany w podatkach wchodzące w życie od stycznia 2013 roku
Ustawodawca po raz kolejny istotnie zmienia zasady rozliczeń podatkowych. Szczególnie widoczne jest to w podatku VAT, gdzie z mianie ulega zarówno moment powstania obowiązku podatkowego, jak też metoda określenia obrotu na potrzeby wymiaru podatku. W podatkach dochodowych likwidowane są ulgi lub zmieniane zasady ich naliczania. Mając na uwadze np. propozycję objęcia spółki komandytowo – akcyjnej podatkiem CIT, obecne zmiany idą przede wszystkim w kierunku „uszczelnienia” systemu podatkowego, co w praktyce oznaczać będzie wzrost obciążeń podatkowych przedsiębiorców. Warto zatem zastanowić się nie tylko nad wykładnią zmienianych przepisów, ale przede wszystkim praktycznymi konsekwencjami tych nowelizacji.
Zapraszamy na szkolenie „Zmiany w podatkach wchodzące w życie od stycznia 2013 roku”