02.08 Pomoc prawna w Twojej firmie
Jesteśmy spółką z o.o., prowadzimy wyłącznie sprzedaż opodatkowaną VAT. Przeciwko jednemu z dłużników skierowaliśmy powództwo do sądu, który zasądził na naszą rzecz dochodzone roszczenie pieniężne oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego. Po kilku dniach otrzymaliśmy od reprezentującego nas radcy prawnego fakturę dokumentującą koszty zastępstwa procesowego. Faktura ta opiewa na kwotę zasądzonych przez sąd kosztów (2.500 zł) + VAT (550 zł). Czy jest to prawidłowe? Czy możemy odliczyć podatek z faktury? Czy koszty zastępstwa procesowego udokumentowane tą fakturą możemy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
Odpowiedź doradcy podatkowego:
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (oraz odpowiednio art. 22 ust. 1 ustawy o PIT), kosztami uzyskania przychodów są koszty ponoszone przez podatników w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT (oraz odpowiednio w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT). Na gruncie tego przepisu istnieją jednak wątpliwości, jeżeli chodzi o możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów sądowych (w tym kosztów zastępstwa procesowego) ponoszonych przez dłużników.
Koszty sądowe ponoszone przez wierzycieli
Wątpliwości takich nie ma w przypadku kosztów sądowych (w tym kosztów zastępstwa procesowego) ponoszonych przez wierzycieli. Powszechnie uważa się, że koszty takie stanowią koszty uzyskania przychodów, np. pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 marca 2009 r., nr ILPB3/423-828/08-2/DS>> A zatem – zważywszy, że koszty zastępstwa procesowego spółka poniosła jako wierzyciel – nie ulega wątpliwości, że poniesioną kwotę netto kosztów zastępstwa procesowego (2.500 zł) należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (tę samą kwotę należy zaliczyć do przychodów, jako przychód z tytułu zasądzenia przez sąd zwrotu kosztów zastępstwa procesowego).
Ważne
Koszty zastępstwa procesowego uważane są za koszty pośrednio związane z uzyskiwanymi przez podatników przychodami, a więc koszty uzyskania przychodów potrącalne w dacie ich poniesienia (zob. art. 15 ust. 4d ustawy o CIT oraz art. 22 ust. 5c ustawy o PIT), czyli w dniu, na którym ujęto te koszty w księgach rachunkowych (zob. art. 15 ust. 4e ustawy o CIT oraz art. 22 ust. 5d ustawy o PIT). Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w piśmie z 15 października 2009 r. (nr ITPB3/423-390/09/MK).
Czy wynagrodzenie radcy prawnego lub adwokata podlega VAT?
Zgodnie z obowiązującą w Polsce zasadą swobody umów, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, pod warunkiem że treść lub cel tego stosunku prawnego nie sprzeciwiają się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (zob. art. 3531 Kodeksu cywilnego). Dotyczy to również umów o zastępstwo procesowe zawieranych z adwokatami czy radcami prawnymi.
W konsekwencji o tym, czy radca prawny wystawił fakturę prawidłowo, decyduje wyłącznie treść umowy zawartej przez Państwa z radcą prawnym. Jeśli przewiduje ona, że zasądzona przez sąd kwota to cena netto wynagrodzenia radcy prawnego, zasadne było doliczenie przez radcę prawnego kwoty VAT do kwoty 2.500 zł. W przeciwnym razie (tj. jeśli przewiduje ona, że zasądzona przez sąd kwota to kwota brutto lub jeśli milczy ona na ten temat) wystawienie faktury na kwotę 2.500 zł + VAT było bezzasadne. Nie ma przy tym znaczenia, że sądy nie doliczają do zasądzanych kosztów zastępstwa procesowego VAT.
Ważne
Wysokość zasądzanych przez sąd kosztów zastępstwa procesowego to nie to samo co wynagrodzenie umowne należne adwokatowi czy radcy prawnemu (zasądzone koszty nie muszą być takie same jak to wynagrodzenie: mogą być wyższe lub niższe od wynagrodzenia umownego). O wysokości wynagrodzenia decyduje natomiast wyłącznie umowa zawarta między stronami (w szczególności treść tej umowy nie wiąże sądu, który ustalając wysokość kosztów, bierze pod uwagę nie treść umowy, lecz niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia – zob. art. 109 § 2 kpc).
Czy możesz odliczyć VAT z faktury dokumentującej koszty zastępstwa procesowego?
Przepisy VAT nie przewidują ograniczenia możliwości odliczania podatku naliczonego z faktur dokumentujących usługi prawnicze, których dotyczą zasądzane przez sąd koszty zastępstwa procesowego. W konsekwencji prawo do odliczenia podatku naliczonego z takich faktur przysługuje na zasadach ogólnych, a więc w zakresie, w jakim usługi te dotyczą działalności opodatkowanej podatników (zob. art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Skoro więc spółka prowadzi wyłącznie sprzedaż opodatkowaną VAT, może w całości odliczyć podatek naliczony z faktury otrzymanej od radcy prawnego.
Jak zaksięgować koszty zastępstwa procesowego?
Poniesione koszty zastępstwa procesowego są pośrednio związane z działalnością operacyjną i powinny być zaliczone do pozostałych kosztów operacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 32 UoR). Otrzymaną fakturę, dotyczącą kosztów zastępstwa procesowego, w księgach rachunkowych ujmujesz zapisem:
Wn „Pozostałe koszty operacyjne”,
Wn „VAT naliczony i jego rozliczenie”
Ma „Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami „lub „Pozostałe rozrachunki”.
Podstawa prawna:
- art. 15 ust. 1, art. 15 ust. 4d, art. 15 ust. 4e oraz art. 16 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.);
- art. 22 ust. 1, art. 22 ust. 5c, art. 22 ust. 5d oraz art. 23 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.);
- art. 3531 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.);
- art. 109 § 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.);
- art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm.);
- art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.).
Czy jesteś pewien, że koszty uzyskania przychodu w Twojej firmie są wyliczone poprawnie?
Ile razy zastanawiałeś się, co możesz w nie wliczyć? Czy jesteś w stanie przewidzieć wszystkie podatkowe konsekwencje księgowań w Twojej firmie? Czy VAT jest odliczony poprawnie?
Czy Twoje wyliczenia są zgodne z ustawą o rachunkowości?
Teraz otrzymasz praktyczną pomoc: „Koszty w firmie” To gotowe i praktyczne rozwiązania problemów dotyczących rozliczania kosztów w firmie z punktu widzenia 3 dziedzin:
- podatków dochodowych,
- VAT
- ustawy o rachunkowości
Korzystając z „Kosztów w firmie”, otrzymasz dostęp do gotowych rozwiązań rzeczywistych problemów podatkowych, z jakimi borykają się osoby prowadzące księgowość. Praktyczne porady opisują, jak postępować w określonych przypadkach i poprawnie kwalifikować wydatki jako koszty uzyskania przychodu z punktu widzenia podatków dochodowych, VAT i rachunkowości. Dzięki „Kosztom w firmie” nie będziesz musiał szukać rozwiązań w trzech różnych publikacjach!
http://www.kosztywfirmie.pl/obce/
Źródło: Koszty w firmie