25.10 NSA: koniec z pakietami medycznymi dla pracowników
NSA podtrzymuje swoje stanowisko w sprawie nieodpłatnych pakietów medycznych, zgodnie z prezentowaną dotychczas linią orzeczniczą. Z wczorajszego (24.10.2011 r.) wyroku w tej sprawie wynika, że pakiety takie stanowią świadczenia nieodpłatne a tym samym należy je uznać za przychód pracownika.
Zdaniem NSA „wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (chodzi o wartość świadczeń rzeczowych i ekwiwalentów należnych z tytułu przepisów BHP – przypis aut.), stanowią dla pracowników uprawnionych do ich wykorzystania nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej wymienionej ustawy”.
Uznanie przez NSA za przychód pracownika nieskonkretyzowanych świadczeń na rzecz uprawnionego stanowi regres w liberalnym podejściu do świadczeń nieodpłatnych. Pracownicy nie są zainteresowani opodatkowanymi świadczeniami, z których często nie korzystają. Podobnie do świadczeń medycznych problem dotyczy kwestii rozliczania udziału w imprezach integracyjnych, kart sportowych czy przewozów do pracy, w których samo uczestnictwo w świadczeniu stanowi dla pracownika przychód, którego tak na prawdę nie otrzyma. Sytuacja może być na tyle kuriozalna, że płatnik będzie musiał rozpoznać przychód u pracownika, który nie skorzysta ani razu w roku z usługi medycznej lub na imprezę integracyjną nie przyjdzie, ewentualnie przyjdzie, lecz nie będzie zainteresowany czynnym w niej udziałem.
Dodajmy, że dotychczasowe orzecznictwo kształtowało się podobnie. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale podjętej w składzie 7 sędziów 24 maja 2010 r. (sygn. akt II FPS 1/10) wskazał, że wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 tej ustawy. Obecnie podjęta uchwała stanowi zatem w zasadzie lustrzane odbicie wcześniej wydanego wyroku w sprawie podobnej.
W podobnej kwestii dotyczącej ustalenia wartości hipotetycznego nieodpłatnego świadczenia dotyczącego dowozu pracowników do pracy, NSA stwierdził, że: „świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika polega na zagwarantowaniu pracownikowi możliwości bezpłatnego korzystania z dojazdów, zaś pracownik otrzymując taką możliwość – uzyskuje przysporzenie majątkowe, mające postać nieodpłatnego świadczenia. Skoro więc nie budzi żadnych wątpliwości spełnienie świadczenia przez pracodawcę, który zapewniając bezpłatne przejazdy zadeklarowanym pracownikom – daje świadczenie, to jego symetrycznym odbiciem i skutkiem, jest – otrzymanie nieodpłatnego świadczenia przez pracownika. Ma ono postać przysporzenia majątkowego o wartości oferowanych mu usług dojazdu do pracy” (wyrok z 3.11.2010 r., sygn. akt II FSK 1208/09).
Co ciekawe, NSA nie jest jednogłośny w tej sprawie. Przykładem odmiennej uchwały jest wyrok dotyczący imprez integracyjnych z 11 stycznia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1531/09), w którym NSA stwierdził, że z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. wynika, że przychodami (…) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Wyraźnie więc w powołanym przepisie ustawodawca wyróżnia dwa sposoby zaistnienia przychodu: a) otrzymanie i b) postawienie go do dyspozycji podatnika. W przypadku nieodpłatnych świadczeń muszą być one faktycznie otrzymane, w przeciwieństwie do pieniędzy i wartości pieniężnych, które mogą być nie tylko otrzymane, ale również postawione do dyspozycji.
W podjętej obecnie uchwale NSA kolejny raz broni zatem reprezentowanego przez organy skarbowe stanowiska o uznaniu nieskonkretyzowanego świadczenia na rzecz pracowników za przychód podatkowy.
Piotr Szulczewski
Analityk Bankier.pl