Do przeprowadzenia kontroli skarbowej uprawniony jest odrębny organ, który nie zajmuje się bieżącymi rozliczeniami podatkowymi podatników, a jedynie ich kontrolą. Organami kontroli skarbowej są dyrektor urzędu kontroli skargowej (tzw. UKS), Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej oraz Minister Finansów.
Czynności kontrolnych dokonuje inspektor kontroli skarbowej, który jednak nie ma statusu organu kontroli skarbowej.
Cel kontroli skarbowej
Celem kontroli skarbowej jest ochrona interesów Skarbu Państwa oraz zapewnienie skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa. Zadania organów kontroli skarbowej obejmują m.in. badanie gospodarowania mieniem państwowym, badanie obrotu towarowego z zagranicą, kontrolę gospodarowania środkami unijnymi. Uprawnienia kontrolne organów kontroli skarbowej są zatem dużo szersze od zakresu uprawnień organów podatkowych. Inspektorzy kontroli skarbowej posiadają też uprawnienia w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego i broni palnej.
Jedna z najlepszych sieci afiliacyjnych w nowej odsłonie. Sprawdź!
reklama
Rozpoczęcie kontroli skarbowej
Wszczęcie postępowania kontrolnego następuje wyłacznie z inicjatywy organu kontroli. Kontrolę wszczyna się na podstawie postanowienia poprzez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia. Organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego co najmniej 7 dni przed jego wszczęciem. Od zasady uprzedzania o zamiarze wszczęcia kontroli istnieje wiele wyjątków (np. kontrola dotycząca zwrotu. VAT).
W wyjątkowych sytuacjach możliwa jest kontrola „na legitymację” (w przypadku przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia). W takiej sytuacji organ kontroli skarbowej ma obowiązek doręczenia upoważnienia i postanowienia w przeciągu 3 dni od wszczęcia kontroli.
Kontrola skarbowa podlega wpisowi do książki kontroli prowadzonej przez przedsiębiorcę.
Przebieg kontroli skarbowej
Organ kontroli skarbowej wszczyna i prowadzi postępowanie kontrolne. W ramach tego postępowania kontrolnego organ może przeprowadzić kontrolę podatkową w oparciu o przepisy ordynacji podatkowej. Jednakże, w odróżnieniu od kontroli prowadzonej przez organ podatkowy, organ kontroli skarbowej nie zawiadamia kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej. Kontrola podatkowa kończy się protokołem, do którego podatnik może złożyć w terminie 14 dni zastrzeżenia i wyjaśnienia. Organ kontroli skarbowej jest zobowiązany do ich rozpatrzenia w ciągu 14 dni. Protokół kontroli podatkowej kończy tę kontrolę ale nie stanowi zakończenia postępowania kontrolnego.
W zakresie procedury postępowania kontrolnego stosuje się przepisy ordynacji podatkowej.
Organ kontroli skarbowej wykonuje czynności kontrolne w obecności kontrolowanego, chyba że kontrolowany złoży rezygnację z udziału w tych czynnościach na piśmie. Kontrola skarbowa przeprowadzana jest – co do zasady – w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu przechowywania dokumentacji i prowadzenia działalności. Kontrolujący mają prawo wstępu do budynków, prawo oględzin, przeprowadzają przesłuchania.
Przepisy nakładają na kontrolowanego obowiązek udostępnienia akt i ksiąg związanych z przedmiotem kontroli, umożliwienia utrwalenia dowodu, przedłożenia tłumaczeń dokumentów sporządzonych w języku obcym.
Zakończenie kontroli skarbowej
W większości przypadków postępowanie kontrolne organu kontroli skarbowej kończy się decyzją wydawaną na podstawie ordynacji podatkowej.
Niekiedy organ kontroli skarbowej wydaje wynik kontroli. Ma to miejsce, gdy stwierdzono nieprawidłowości, ale nie można było wydać decyzji (np. jeśli istnieje już decyzja w pewnym zakresie). Postanowienie kończące postępowanie kontrolne wydawane jest w przypadku przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Przed wydaniem decyzji lub wyniku kontroli organ kontroli skarbowej wyznacza kontrolowanemu 7-dniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego.
Środki odwoławcze
Odwołanie od decyzji dyrektora urzędu kontroli skarbowej składa się – za pośrednictwem tego organu - do organu podatkowego odwoławczego tj. dyrektora izby skarbowej albo dyrektora izby celnej. Odwołanie składa się w terminie 14 dni od doręczenia decyzji stronie.
Prawo do korekty deklaracji po kontroli skarbowej
Co do zasady uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania kontrolnego w zakresie objętym tym postępowaniem. Jednak w 7-dniowym terminie wyznaczonym przez organ kontroli skarbowej przed wydaniem decyzji lub wyniku kontroli kontrolowany może skorygować - w zakresie objętym postępowaniem kontrolnym - uprzednio złożoną deklarację podatkową. O tej możliwości korekty organ kontroli skarbowej musi poinformować stronę wyznaczając jej ww. 7-dniowy termin. Jeśli kontrolowany złożył korektę, ma on obowiązek poinformowania o tym organu kontroli skarbowej w terminie 3 dni.
Uprawnienie do skorygowania deklaracji przysługuje nadal po zakończeniu postępowania kontrolnego w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.
Joanna Subzda
doradca podatkowy, Partner ATA Finance
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. ATA Tax Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.