Zgodnie z zapowiedziami polskiego rządu w sprawie konieczności przeprowadzenia deregulacji w zakresie prawa gospodarczego i administracyjnego przygotowane zostały dwa projekty ustaw. Mają one na celu przede wszystkim wprowadzenie regulacji dotyczących poprawy środowiska prawnego i instytucjonalnego, w którym działają polskie firmy. Jakie zmiany są planowane?
Dwa projekty
Aktualnie zostały przygotowane dwa projekty ustaw deregulacyjnych. Pierwszy z nich to poselski projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych (druk nr SH-020-65/24). Drugi to projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego (nr UA8 z wykazu RCL), przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Aktualnie jest on na etapie uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych i opiniowania.
Celem projektowanych przepisów jest wprowadzenie uproszczeń odnoszących się do działalności gospodarczej na wszystkich etapach jej prowadzenia. Rozwiązania w tym zakresie zostały zgrupowane w ramach komponentów, które obejmują:
- ułatwienia przy podejmowaniu pierwszych kroków w biznesie,
- prostsze zasady wykonywania działalności gospodarczej,
- prawo gospodarcze przyjazne przedsiębiorcom.
Działalność nieewidencjonowana
Oba projekty zawierają propozycje dotyczące działalności nieewidencjonowanej.
Projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych zakłada wprowadzenie rocznego, a nie jak obecnie miesięcznego, limitu przychodu uprawniającego do prowadzenia działalności nieewidencjonowanej, tzn. niewymagającej rejestracji w CEIDG. Zaproponowano, aby z tej formy prowadzenia działalności mogła skorzystać każda osoba fizyczna, której przychód należny z tej działalności nie przekraczałby w roku 9-krotności kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, i która w okresie ostatnich 24 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Zdaniem projektodawcy zmiana ta stanowi odpowiedź na zgłaszane postulaty, w których wskazywano, że aktualnie obowiązująca regulacja uniemożliwia prowadzenie tzw. działalności nieewidencjonowanej wielu osobom, np. rękodzielnikom czy rzemieślnikom, które na wytworzenie określonych wyrobów potrzebują więcej czasu niż miesiąc i następnie uzyskują zapłatę w kwocie wyższej niż określony aktualnie w ustawie miesięczny limit. Zmiana ta ma pozytywnie wpłynąć na zwiększenie aktywności obywateli, pozwalając wielu osobom podejmować legalnie dodatkową działalność zarobkową.
Natomiast w projekcie resortu rozwoju zaproponowano rozwiązanie skierowane do cudzoziemców. Otóż z prowadzenia działalności nieewidencjonowanej mieliby móc skorzystać cudzoziemcy, którzy posiadają uprawnienia do prowadzenia działalności gospodarczej w myśl Prawa przedsiębiorców, ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium RP oraz ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Obecnie nie istnieją przepisy, które wprost regulowałyby to zagadnienie.
Ograniczenie stosowania pieczątek
Oba projekty zawierają propozycję rozwiązania, zgodnie z którym brak pieczątki nie stanowiłby braku formalnego pisma lub wniosku ani nie stanowiłby podstawy do stwierdzenia, że są one niekompletne. Jednocześnie zaproponowano wprowadzenie wyjątku od tej zasady, w odniesieniu do sytuacji, gdy przepisy odrębne nakazują stosowanie pieczątki. Oznacza to, że organ administracji nie będzie mógł wymagać i żądać od przedsiębiorcy posługiwania się pieczątką, chyba że istnieje szczególny przepis prawa powszechnie obowiązującego, który wprowadza taki wymóg w konkretnej sprawie.
Zmiany w zakresie przeprowadzania kontroli
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego zawiera uproszczenia dotyczące przeprowadzania procedury kontroli.
Zaproponowano, aby liczba przeprowadzanych kontroli u przedsiębiorcy była uzależniona od kategorii ryzyka. W przypadku niskiego ryzyka kontrola będzie przeprowadzana nie częściej niż raz na 5 lat, w przypadku średniego ryzyka – nie częściej niż raz na 3 lata, a w przypadku wysokiego ryzyka – nie częściej niż raz na 2 lata. Poza tym skróceniu z 12 do 6 dni miałby też ulec czas przeprowadzania czynności sprawdzających u mikroprzedsiębiorcy w rozumieniu przepisów Prawa przedsiębiorców.
Projekt zawiera też propozycję, aby organ kontroli dokonywał publikacji okresowego planu kontroli oraz okresowej analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej. Nie miałoby to mieć zastosowania do kontroli działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, a także do kontroli i analiz będących we właściwości organów Krajowej Administracji Skarbowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu podmioty podlegające kontroli będą mogły zapoznać się ze sposobem realizacji przez organ kontroli wymogu okresowego planowania kontroli i przeprowadzania okresowych analiz, służącego lepszemu przygotowaniu kontroli i wytypowaniu do kontroli podmiotów, u których ryzyko naruszenia przepisów jest największe. Przedsiębiorcy będą mieli większą pewność, że organy kontroli prawidłowo realizują obowiązek związany z przygotowaniem okresowego planu kontroli i analizy oraz są w tym zakresie obiektywne i skrupulatne. Będą mogli również upewnić się już po zakończeniu kontroli, czy zostali wytypowani do kontroli na podstawie przeprowadzonej przez organ analizy, czy raczej na podstawie doraźnego podejrzenia powziętego przez organ, np. zagrożenia życia lub zdrowia, na podstawie anonimowego zgłoszenia czy też innych źródeł informacji.
Inspekcja kontroli miałaby też mieć obowiązek przygotowania tzw. wstępnej listy dokumentów i informacji, których przedstawienia może żądać w trakcie kontroli. Umożliwiłoby to przedsiębiorcy przygotowanie się do kontroli. Taki pakiet informacji przedsiębiorca miałby otrzymywać wraz z doręczeniem zawiadomienia o kontroli. W efekcie, zdaniem projektodawcy, kontrola powinna przebiegać szybciej i sprawniej, co będzie stanowić korzyść zarówno dla samego przedsiębiorcy, jak i dla podmiotu kontrolującego.
Poza tym przedsiębiorca miałby zostać wyposażony w narzędzie umożliwiające mu wniesienie sprzeciwu wobec czynności kontrolnych bez jednoczesnego wstrzymania czynności kontrolnych, w przypadku gdy organ przeprowadzający kontrolę powołuje się na wyłączenia ograniczeń kontroli działalności gospodarczej.
Wystąpienie bez postępowania
W obowiązującym stanie prawnym urząd nie ma podstawy prawnej do występowania do przedsiębiorców bez wszczynania postępowania. W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego zaproponowano więc wprowadzenie nowego narzędzia. Miałoby ono być wzorowane na instrumencie, o którym mowa w art. 49a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2024 r. poz. 594), czyli tzw. wezwaniu miękkim. Na jego podstawie, bez wszczynania postępowania, organ mógłby zwrócić się w zakresie swojej właściwości do przedsiębiorcy o przedstawienie własnego stanowiska. Byłoby to narzędzie całkowicie dobrowolne – organ mógłby, ale nie musiałby, z niego korzystać, a adresat – mógłby, ale nie musiałby – odpowiadać na wezwanie. W przypadku skorzystania z proponowanego narzędzia możliwe byłoby natomiast wyjaśnienie sprawy na samym początku, bez wszczynania postępowania.
Podatek od nieruchomości
Oba projektowane akty przewidują wprowadzenie ułatwień w zakresie obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości.
W projekcie ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych zaproponowano wprowadzenie nowej grupy podmiotów zobowiązanych do odprowadzania podatku od nieruchomości – w przypadku leasingu nieruchomości zobowiązanie to miałby regulować korzystający (leasingobiorca). Obecnie podatnikiem jest właściciel rzeczy. Za wprowadzeniem zmiany przemawia też fakt, że podatek zapłacony przez leasingodawcę stanowi dla leasingobiorcy dodatkową opłatę leasingową (koszt) z tytułu zawartej umowy leasingu, powiększony dodatkowo o podatek VAT. Wydłużeniu miałby też ulec termin na złożenie przez osoby fizyczne informacji o nieruchomościach i obiektach budowlanych, w oparciu o które organ podatkowy wydaje decyzję ustalającą wymiar podatku od nieruchomości w sytuacji, kiedy okoliczności uzasadniające powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego wynikają z orzeczenia sądowego.
Oba projekty zawierają propozycję, aby w sytuacji kiedy okoliczności uzasadniające powstanie bądź wygaśnięcie obowiązku podatkowego wynikają z przeniesienia własności nieruchomości zawartego w treści aktu notarialnego, a notariusz przesłał wypis tego aktu właściwemu organowi podatkowemu, składanie przedmiotowej informacji w ogóle nie było konieczne. Aby było to możliwe, obie wspomniane przesłanki musiałyby zostać spełnione łącznie. Wówczas po otrzymaniu wypisu organ podatkowy będzie posiadał wszelkie dane i informacje potrzebne do wydania decyzji w zakresie podatku, w konsekwencji czego zbędne i zdecydowanie nadmiarowe stanie się przekazywanie ponownie tych samych danych przez osobę fizyczną, której sprawa dotyczy.
Zatrudnianie cudzoziemców
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego zawiera propozycję modyfikacji art. 120 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2024 r. poz. 475). Chodzi o ograniczenie zakresu odpowiedzialności za powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy. Aktualnie za taki czyn przepis ten przewiduje karę grzywny w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł. Zaproponowano zmianę przepisu karnego, by odpowiedzialność za wykroczenie wskazane w ww. przepisie była związana jedynie z winą umyślną sprawcy. Obecna konstrukcja art. 120 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia (…) przewiduje odpowiedzialność zarówno za wykroczenie popełnione umyślnie, tzn. sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego, tj. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi, jak i nieumyślnie, kiedy sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.
Proponowane rozwiązanie stanowi odpowiedź na sygnały płynące od pracodawców, którzy wskazują, że nie zawsze dysponują odpowiednimi kompetencjami i innymi możliwościami, które pozwoliłyby im na gruntowną weryfikację stanów faktycznych i prawnych związanych z powierzeniem pracy cudzoziemcom.
|
Inne projektowane zmiany dla przedsiębiorców
|
||||||||||||||||||
autor: Kinga Romas
Gazeta Podatkowa nr 50 (2133) z dnia 2024-06-20
Przeciwdziałanie zatorom płatniczym w praktyce. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl