Nieodpłatne świadczenia - Przychody
06.11.2017 10:00 (aktualizacja: )Nieodpłatne świadczenia
Nieodpłatne przysporzenia przedsiębiorcy
Do przychodów należy zaliczać kwoty świadczeń nieodpłatnych lub częściowo nieodpłatnych. W ramach prowadzonego przedsiębiorstwa możliwe jest bowiem uzyskiwanie znacznej ilości:
- gratisów i bonusów,
- rabatów,
- kwot uznawanych za bezpodstawne wzbogacenie,
- zobowiązań podlegających umorzeniu lub przedawnieniu,
- dotacji i subwencji,
- darowizn czy świadczeń, za które druga strona nie oczekuje żadnej odpłatności.
Do przychodów zaliczać należy wszystkie dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków. Nie stanowią jednak przychodu takie nieodpłatne świadczenia, które są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z ustawą o podatku PIT. Zasada ta ma swój odpowiednik po stronie kosztów – do kosztów podatkowych nie zalicza się wartości rat amortyzacyjnych od tej części wartości środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Często trudnym okazuje się stwierdzenie, że doszło do nieodpłatnego przysporzenia po stronie przedsiębiorcy. Może on bowiem dla drugiej strony wykonać czynność, która będzie świadczeniem wzajemnym, z drugiej strony nieodpłatne przekazanie może stanowić element większej umowy między stronami.
Przykład
Podatnik nieodpłatnie uzyskał dostęp do nieruchomości w związku z pracami konserwatorskimi, jakie ma w niej wykonać. Nie można wyceniać nieodpłatnego świadczenia tylko ze względu, że stanowi ono element konieczny dla wykonania innego świadczenia między stronami.
Posługiwanie się w działalności majątkiem objętym wspólnością majątkową małżeńską lub majątkiem przekazywanym w kręgu najbliższej rodziny nie stanowi nieodpłatnego świadczenia opodatkowanego. Zwolnione z podatku pozostaje bowiem wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że zwolnione są świadczenia otrzymane od:
- małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
- zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
Wyjątkiem są jednak świadczenia otrzymywane z tytułu na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do działalności wykonywanej osobiście (np. dzieło, zlecenie poza działalnością). Oznacza to, że:
- przedsiębiorca przekazując nieodpłatnie zatrudnionemu u siebie członkowi rodziny gratis – powoduje u tej osoby ustalenie nieodpłatnych świadczeń,
- przedsiębiorca zatrudniając za darmo członka rodziny – wykazuje z tego tytułu przychód podatkowy.
Nie ma natomiast możliwości zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników.
Wartość otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gratisów należy zaliczyć do przychodów. Wydający gratis nie ma obowiązku z tego tytułu rozliczać zaliczki na podatek. Wyceny przychodu oraz jego wpisania do prowadzonych ksiąg dokonuje otrzymujący gratis.
UWAGA! Rabaty i zwroty towarów
Rabatu naliczanego w chwili sprzedaży nie rozlicza się podatkowo. Przychód wykazywać należy w kwocie pobranej od klienta (uwzględniającej rabat). W przypadku rabatu udzielanego przy kasie na całość zakupu – powinien on dotyczyć proporcjonalnie całości zakupów, zatem przychód z każdego z towarów obniża się proporcjonalnie i wykazuje w przychodach w kwocie obniżonej po uwzględnieniu rabatu proporcjonalnego. Rabaty udzielane po przekazaniu towaru (np. w związku z osiągnięciem limitu zakupów) rozliczane są jako korekta dotychczasowy wykazanych kwot. Możliwe jest uwzględnienie ich na bieżąco, nie ma obowiązku ujmowania ich wstecznie, w miesiącu, w którym księgowano przychód. Rabat tego typu nie może natomiast podwyższyć wartości kosztów – księguje się go ze znakiem minus lub na czerwono w przychodach przedsiębiorcy. Powyższa zasada dotyczy również wartości zwróconych towarów, czy to w związku z reklamacją czy to z tytułu uznania roszczeń konsumenta (10 dni na zwrot towaru w sprzedaży poza siedzibą przedsiębiorstwa).
Za gratis nie można uznać natomiast kwot pobranych bez podstawy prawnej (bezpodstawne wzbogacenie).
Piotr Szulczewski
Analityk Bankier.pl Firma i Podatki
- data utworzenia: 06-11-2017
- data modyfikacji: 06-11-2017