Nieodpłatne świadczenia - Przychody

Nieodpłatne świadczenia

Nieodpłatne przysporzenia przedsiębiorcy

Do przychodów należy zaliczać kwoty świadczeń nieodpłatnych lub częściowo nieodpłatnych. W ramach prowadzonego przedsiębiorstwa możliwe jest bowiem uzyskiwanie znacznej ilości:

• gratisów i bonusów,
• rabatów,
• kwot uznawanych za bezpodstawne wzbogacenie,
• zobowiązań podlegających umorzeniu lub przedawnieniu,
• dotacji i subwencji,
• darowizn czy świadczeń, za które druga strona nie oczekuje żadnej odpłatności.

Do przychodów zaliczać należy wszystkie dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków. Nie stanowią jednak przychodu takie nieodpłatne świadczenia, które są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z ustawą o podatku PIT. Zasada ta ma swój odpowiednik po stronie kosztów – do kosztów podatkowych nie zalicza się wartości rat amortyzacyjnych od tej części wartości środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Często trudnym okazuje się stwierdzenie, że doszło do nieodpłatnego przysporzenia po stronie przedsiębiorcy. Może on bowiem dla drugiej strony wykonać czynność, która będzie świadczeniem wzajemnym, z drugiej strony nieodpłatne przekazanie może stanowić element większej umowy między stronami.

Przykład

Podatnik nieodpłatnie uzyskał dostęp do nieruchomości w związku z pracami konserwatorskimi, jakie ma w niej wykonać. Nie można wyceniać nieodpłatnego świadczenia tylko ze względu, że stanowi ono element konieczny dla wykonania innego świadczenia między stronami.

Posługiwanie się w działalności majątkiem objętym wspólnością majątkową małżeńską lub majątkiem przekazywanym w kręgu najbliższej rodziny nie stanowi nieodpłatnego świadczenia opodatkowanego. Zwolnione z podatku pozostaje bowiem wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że zwolnione są świadczenia otrzymane od:

• małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów,
• zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Wyjątkiem są jednak świadczenia otrzymywane z tytułu na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do działalności wykonywanej osobiście (np. dzieło, zlecenie poza działalnością). Oznacza to, że:

• przedsiębiorca przekazując nieodpłatnie zatrudnionemu u siebie członkowi rodziny gratis – powoduje u tej osoby ustalenie nieodpłatnych świadczeń,
• przedsiębiorca zatrudniając za darmo członka rodziny – wykazuje z tego tytułu przychód podatkowy.

Nie ma natomiast możliwości zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej - także małżonków i małoletnich dzieci wspólników.

Wartość otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gratisów należy zaliczyć do przychodów. Wydający gratis nie ma obowiązku z tego tytułu rozliczać zaliczki na podatek. Wyceny przychodu oraz jego wpisania do prowadzonych ksiąg dokonuje otrzymujący gratis.

Za gratis nie można uznać natomiast kwot pobranych bez podstawy prawnej (bezpodstawne wzbogacenie).

Piotr Szulczewski
Analityk Bankier.pl Firma i Podatki

• data utworzenia: 06-11-2017
• data modyfikacji: 06-11-2017