Zbiegi tytułów ubezpieczeń ZUS. Zmiany 2016

Zbiegi tytułów ZUS. Zmiany 2016

Z dniem 1 stycznia 2016 r. zmianie uległy niektóre zasady rozstrzygania zbiegów tytułów ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Źródło: FORUM

Zbieg wykonywania umowy zlecenia (także umowy agencyjnej lub o świadczenie usług) lub współpracy ze zleceniobiorcą z:

1. wykonywaniem kolejnej lub kolejnych umów zlecenia;
2. wykonywaniem współpracy ze zleceniobiorcą;
3. byciem duchownym;
4. byciem posłem lub senatorem;
5. wykonywaniem pracy nakładczej;
6. wykonywaniem współpracy z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność

Zleceniobiorca[1], dla którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo tym ubezpieczeniom jako zleceniobiorca oraz z innych tytułów (wymienionych w pkt. 1-6). Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub z innych tytułów osiąga kwotę minimalnego wynagrodzenia.[2]

Analogiczna zasada jak dla zleceniobiorcy ma zastosowanie do osoby współpracującej przy wykonywaniu umowy zlecenia.

Uwaga!

1. w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych ustalania łącznej podstawy wymiaru składek należy dokonywać odrębnie dla każdego miesiąca,
2. ustalając łączną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie uwzględnia się podstawy wymiaru składek wykazanej za miesiąc po ustaniu danego tytułu ubezpieczenia, tj. za miesiąc, w którym ubezpieczony nie podlegał już ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ani jeden dzień (należy rozliczyć składki za ubezpieczonego wykazując kod tytułu ubezpieczenia rozpoczynający się cyframi 30 00). W tym miesiącu nie zachodzi bowiem zbieg ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tym tytułem,
3. z tytułów, wobec których istnieje ustalony, na zasadach wskazanych wyżej, obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia za dany miesiąc powinna być ustalana na zasadach ogólnych. Kwota minimalnego wynagrodzenia nie jest kwotą graniczną podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek dokonuje się jedynie w celu rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w razie zbiegu określonych tytułów ubezpieczeń,
4. ustalenia łącznej podstawy wymiaru składek dla celu rozstrzygnięcia zbiegu tytułów dokonuje się według kolejności ich powstawania.[3]
   Ubezpieczony może zmienić tytuł obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, jednak wybór ten powinien uwzględniać zasadę podaną na wstępie. Przykładowo ubezpieczony, który zawarł trzy kolejne umowy zlecenia (i zachodzi zbieg tych tytułów) nie może „skutecznie” dokonać wyboru dwóch z nich jako tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń, jeśli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu tych dwóch umów nie osiąga minimalnego wynagrodzenia.
   W przykładach (poniżej) przyjęto, że ubezpieczony nie dokonał zmiany tytułu obowiązkowych ubezpieczeń, chyba że zostało to wyraźnie wskazane w przykładzie.
   Ubezpieczony może także dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów (nie rodzących obowiązku tych ubezpieczeń),
5. ilekroć jest mowa o przychodzie zleceniobiorcy lub wykonawcy należy przez to rozumieć przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowiłby podstawę wymiaru składek, gdyby umowa rodziła obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.[4] W pierwszym kroku należy bowiem rozstrzygnąć zbieg ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Dopiero w odniesieniu do umów, które rodzą taki obowiązek można mówić o podstawie wymiaru składek na te ubezpieczenia (ustala się podstawę wymiaru składek, którą należy wykazać w imiennych raportach rozliczeniowych),
6. w odniesieniu do miesiąca, w którym wystąpiła niezdolność do pracy skutkująca uzyskaniem niższego przychodu lub nieuzyskaniem go, przy sumowaniu podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy uwzględnić w przypadku:

   a) zleceniobiorców, dla których odpłatność w umowie zlecenia została określona miesięcznie kwotowo, kwotę określoną w umowie zlecenia.

   Zasada ta nie ma zastosowania w przypadku osób, dla których odpłatność w umowie została określona w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie.

   b) duchownych – kwota minimalnego wynagrodzenia,

   c) osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolnicza działalność – wysokość najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe obowiązująca te osoby, tj. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego,

   d) osób współpracujących ze zleceniobiorcami – kwota minimalnego wynagrodzenia,

   e) osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą – kwota 30% minimalnego wynagrodzenia.

   Niezdolność do pracy musi być związana z korzystaniem z zasiłku z ubezpieczenia społecznego (zobacz przykład 18).

7. w przypadku, gdy zleceniobiorca uzyska przychód z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, jednakże w całości za okres sprzed 1 stycznia 2016 r., w którym podlegał wyłącznie obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, a umowa ta trwa po tej dacie, przychodu tego nie należy uwzględniać przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (zobacz przykład 19).

   W takim przypadku za ubezpieczonego powinny zostać złożone za miesiąc, w którym przychód taki został uzyskany, dwa imienne raporty miesięczne:

   ZUS RZA z kodem rozpoczynającym się cyframi 30 00, w którym zostaną rozliczone należne składki na ubezpieczenie zdrowotne od przychodu za okres sprzed 1 stycznia 2016 r., stanowiącego podstawę wymiaru składki na to ubezpieczenie,

   ZUS RCA z kodem rozpoczynającym się cyframi 04 11- „zerowy”, albo z rozliczeniem składek, jeśli ubezpieczony w tym miesiącu uzyskał także przychód za okres od 1 stycznia 2016 r.

8. przy ustalaniu łącznej podstawy wymiaru składek należy natomiast uwzględniać przychód wypłacony lub postawiony do dyspozycji ubezpieczonego od 1 stycznia 2016 r., należny za okres sprzed tej daty, jeżeli zleceniobiorca do 31 grudnia 2015 r. podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tego tytułu (zobacz przykład 20), a umowa ta trwa po tej dacie,

>>> Pełna treść poradnika ZUS

Źródło: ZUS