Na podstawie obowiązującej ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2000 Nr 116 poz. 1216, z późn. zm., dalej zwana: Ustawą), instytucje obowiązane, które wymienione zostały w Ustawie w formie zamkniętego katalogu mają obowiązek zachowania należytej staranności przy dokonywanych transakcjach z uwzględnieniem ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Innymi słowy instytucje obowiązane powinny stosować wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego. Nowelizacja Ustawy, która nastąpiła 22 października 2009 r. rozszerzyła katalog instytucji obowiązanych o przedsiębiorców, w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.), przyjmujących płatności za towary w gotówce o wartości równej lub przekraczającej równowartość 15 000 euro, również gdy należność za określony towar jest dokonywana w drodze więcej niż jednej operacji.
W rezultacie nowe przepisy weszły w życie z dniem 22 kwietnia 2010 r. Pozwalając tym samym w ciągu sześciu miesięcy na dostosowanie się owym instytucją do nowo obowiązujących przepisów.
Przedsiębiorcy jako instytucje obowiązane zobligowani są do wypełniania szeregu obowiązków wynikających z owej Ustawy. Rejestrowanie transakcji budzących wątpliwości, czy dostarczanie danych z rejestru Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej to tylko niektóre z nich. Za ich nieprzestrzeganie przedsiębiorca, ale i każda inna instytucja obowiązana wskazana w Ustawie, a także osoba wskazana jako odpowiedzialna za wykonywanie obowiązków z niej wynikających ponosi określone konsekwencje. Instytucja obowiązana podlega karze pieniężnej w wysokości nie większej niż 750 000,00 zł, a przy ustaleniu jej wysokości uwzględniany jest rodzaj i zakres naruszenia obowiązków ustawowych.
Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 września 2001 r. w sprawie określenia wzoru rejestru transakcji, sposobu jego prowadzenia oraz trybu dostarczania danych z rejestru Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej (Dz. U. z dnia 9 października 2001 r., dalej zwane: Rozporządzeniem) mimo zmiany w Ustawie i rozszerzenia katalogu o przedsiębiorców do dnia dzisiejszego nie zostało znowelizowane.
Wspomniane Rozporządzenie znajdujące się na oficjalnej stronie Ministerstwa Finansów zawiera także załączniki, które mają na celu ułatwić i wskazać instytucjom obowiązanym jak należy wywiązać się z nałożonych przez Ustawę obowiązków. Wzór formularza identyfikacyjnego instytucji obowiązanej, który znajduje się w załączniku nr 3 do Rozporządzenia przedstawia wykaz podmiotów, które powinny go zastosować. Tu niestety powstaje problem. Na wskazanej liście w załączniku nie widnieje „przedsiębiorca”.
Wydaje się to być mało prawdopodobne, a jednak jest prawdziwe. Przedsiębiorcy znaleźli się w potrzasku. Jest tak ponieważ przepisy Ustawy nakazują im wypełniać formularz identyfikacyjny, podczas gdy wzory dokumentów określone w obowiązującym Rozporządzeniu uniemożliwiają im działanie zgodne z obowiązującymi przepisami. Nie zapominajmy również, że za niewypełnianie obowiązków grozi odpowiedzialność karna.
W zaistniałej sytuacji pozostaje nam tylko cierpliwie czekać na odpowiedni krok ze strony Ministra Finansów i pojawienie się nowego Rozporządzenia.
Nikol Małaszewska
Konsultant podatkowy w kancelarii Russell Bedford Poland Sp. z o.o.