Postępowanie podatkowe prowadzi organ podatkowy pierwszej instancji (naczelnik urzędu skarbowego naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa). Postępowanie podatkowe wszczynane jest przez organ podatkowy właściwy dla rozliczenia danego podatku w momencie wszczęcia postępowania. Jeśli w trakcie postepowania zajdzie zdarzenie powodujące zmianę właściwości organu podatkowego, np. w związku ze zmianą siedziby podatnika, organ, który wszczął postępowanie nadal będzie właściwy do zakończenia postępowania.
Cel postępowania podatkowego
Celem postępowania podatkowego jest wymiar podatku. Zatem procedura te jest najczęściej wszczynana w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w rozliczeniu podatkowym (np. w trakcie kontroli podatkowej) lub w przypadku pozyskania przez organy podatkowe wiedzy na temat nieprawidłowości w rozliczeniu danego podatnika (np. w ramach innych kontroli czy postępowań).
Jak rozpoczyna się postępowania podatkowe?
Wszczęcie postępowania podatkowego może nastąpić zarówno z urzędu jak i z inicjatywy podatnika.
Jeśli postępowanie podatkowe jest wszczynane z urzędu, właściwy organ wydaje stosowne postanowienie, którego doręczenie rozpoczyna procedurę.
Także podatnik może wszcząć postępowanie podatkowe. Następuje to w momencie otrzymania stosownego żądania podatnika przez organ podatkowy. W interesie podatnika może leżeć wszczęcie postępowania podatkowego, np. w sprawie stwierdzenia nadpłaty podatku.
Jedna z najlepszych sieci afiliacyjnych w nowej odsłonie. Sprawdź!
reklama
Przebieg postępowania podatkowego
Postępowanie podatkowe ma na celu wymiar podatku. Dlatego też podstawowym zadaniem organów podatkowych jest ustalenie stanu faktycznego sprawy, co wymaga najczęściej przeprowadzenia postępowania dowodowego. Podatnik ma prawo brać czynny udział w postepowaniu dowodowym. Może on w szczególności wnioskować o przeprowadzenie dowodów, np. z przesłuchania świadków, oględzin, z dokumentów, opinii biegłego oraz brać udział w ich przeprowadzaniu. W ramach postępowania podatkowego organ podatkowy może także przeprowadzić badanie ksiąg.
Podatnik ma prawo wglądu do akt sprawy na każdym etapie postepowania i może wnosić o sporządzenie kopii lub odpisu tych akt. Przed wydaniem decyzji organ podatkowy ma obowiązek wyznaczenia podatnikowi 7-dniowego terminu na wypowiedzenie się w sprawie zebranego materiału dowodowego.
Czynności dokonywane przez przedstawicieli organu podatkowego ewidencjonowane są w metryce sprawy. Czynności mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia dokumentuje się w formie protokołów. Protokół sporządzany jest np. w przypadku przeprowadzenia w ramach postępowania podatkowego przesłuchania lub oględzin. Z mniej istotnych czynności sporządza się adnotacje.
W toku postępowania wydaje się postanowienia. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz – co do zasady - nie rozstrzygają o istocie sprawy. O istocie sprawy rozstrzyga się natomiast w formie decyzji.
Zakończenie postępowania podatkowego
Ponieważ postępowania podatkowe jest dwuinstancyjne, decyzja wydana w pierwszej instancji może być zaskarżona. W przypadku terminowego wniesienia odwołania do organu drugiej instancji postępowanie podatkowe toczy się nadal aż do wydania ostatecznej decyzji przez organ odwoławczy.
Jeśli podatnik nie odwoła się od decyzji, decyzja staje się ostateczna i kończy postępowanie podatkowe.
Postępowanie podatkowe może się również zakończyć decyzją o umorzeniu postępowania, np. w sytuacji, gdy z powodu przedawnienia staje się ono bezprzedmiotowe.
Środki odwoławcze
Odwołanie od decyzji do organu podatkowego wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. Odwołanie składa się w terminie 14 dni od doręczenia decyzji.
Organami odwoławczymi są organy podatkowe wyższego stopnia. Dla decyzji wydanych przez naczelnika urzędu skarbowego organem odwoławczym będzie dyrektor izby skarbowej. W przypadku decyzji wydanych przez naczelnika urzędu celnego odwołania wnosi się do dyrektora izby celnej. Organem odwoławczym od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa jest samorządowe kolegium odwoławcze. W niektórych sprawach, np. w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji rozpatrywanej przez dyrektora izby skarbowej, organem odwoławczym jest Minister Finansów.
Organ odwoławczy, do którego wniesiono odwołanie, rozstrzyga w sprawie – co do zasady – w formie decyzji. Decyzja organu odwoławczego jest decyzją ostateczną, co oznacza, że podlega wykonaniu, chyba że jej wykonanie zostało wstrzymane.
Od decyzji ostatecznej można wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Postępowanie sądowe jest dwuinstancyjne. Od wyroku wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny można wnieść kasację do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Możliwość dokonania korekty deklaracji po zakończeniu postępowania podatkowego
Prawo do korekty deklaracji, zawieszone w trakcie postępowania podatkowego, przysługuje po jego zakończeniu, jednakże jedynie w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.
Joanna Subzda
doradca podatkowy, Partner ATA Finance
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. ATA Tax Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.