05.01 Powrót do zwolnienia w VAT nie zawsze możliwy
Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, podlegającą opodatkowaniu VAT powinni uwzględnić możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego, przysługującego pod warunkiem spełnienia określonych w ustawie wymagań. W przypadku utraty tego prawa lub jeśli przedsiębiorca sam z niego zrezygnował na powrót do zwolnienia musi czekać, i to rok.
Powrót nie wcześniej niż po roku
W 2011 r. limit sprzedaży uprawniający do zwolnienia podmiotowego wynosi 150 tys. złotych (dla osób, które rozpoczęły działalność w trakcie roku kwotę tę przyjmuje się proporcjonalnie do ilości miesięcy, jakie zostały w danym roku). Osoby, które zrezygnowały z tego zwolnienia lub przekroczyły obowiązujący limit mogą ponownie skorzystać ze zwolnienia. Zrobią to jednak nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracili prawo do zwolnienia lub sami z niego zrezygnowali. Warunkiem jest nieprzekroczenie wspomnianego limitu 150 000 zł.
Aktualizacja w ciągu 7 dni
Zwolnienie podmiotowe jest określane na cały rok kalendarzowy. Wyjątkiem są tu podatnicy, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku. Oznacza, to że powrócić do zwolnienia można tylko od stycznia kolejnego roku (jeśli w poprzednim roku opodatkowana sprzedaż nie przekroczyła 150 000 zł). W tym celu trzeba złożyć zgłoszenie aktualizacyjne na formularzy VAT-R, w którym zmieni się status podatnika z podatnika VAT zwolnionego na podatnika VAT czynnego. Przedsiębiorcy mają na to 7 dni.
Przykład: Adam w lutym 2010 r. zrezygnował ze zwolnienia. Teraz chciałby jednak ponownie z niego skorzystać. Roczny okres liczy od 31 grudnia 2010 r. Od 1 stycznia 2012 r. może ponownie korzystać ze zwolnienia, jeśli w 2011 r. jego sprzedaż podlegająca opodatkowaniu (bez kwoty podatku) nie przekroczyła 150 000 zł. Musi pamiętać by złożyć zgłoszenie w ciągu 7 dni. 7 stycznia 2012 roku to sobota więc informacja musi być przekazana do 9 stycznia 2012 roku (jeżeli ostatni dzień terminu przypada w dzień ustawowo wolny od pracy lub w sobotę, to ostatnim dniem terminu jest pierwszy dzień roboczy po tym dniu).
Uwaga! Nie ma możliwości powrotu do zwolnienia w trakcie roku. Nawet jeśli upłynie wskazany w ustawie minimalny okres jednego roku (liczonego od końca roku, w którym nastąpiło zwolnienie lub zrezygnowaliśmy ze zwolnienia).
Oznacza to, że we wskazanym przykładzie Adam nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia od lutego czy kwietnia 2012 r. W tym celu zmuszony będzie opodatkowywać wykonywane przez siebie czynności do końca 2012 r. i ponownie sprawdzić, czy nie przekroczył limitu 150 000 zł, tym razem w 2012 roku. Do zwolnienia mógłby wrócić dopiero od stycznia 2013 roku.
Zwolnienie nie dla wszystkich
Rozpatrując możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego trzeba pamiętać, że są grupy podatników, którzy nie mogą z niego korzystać i to bez względu na limit sprzedaży. Można tu wskazać na przykład przedsiębiorców dokonujących dostawy wyrobów z metali szlachetnych, towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej), albo świadczących usługi prawnicze, w zakresie doradztwa a także usługi jubilerskie.
Zanim zrezygnujesz – policz
Zwolnienie podmiotowe jest dobrym rozwiązaniem dla tych osób, które na potrzeby swojej działalności gospodarczej nie dokonują np. znacznych zakupów. Trzeba pamiętać, że korzystając ze zwolnienia podmiotowego nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. U niektórych podatników rozliczanie VAT jest korzystne (np. u podatników zgłoszonych do VAT-UE, którzy dokonują dostaw i świadczą usługi dla odbiorców zagranicznych zgłoszonych do VAT-UE) właśnie z uwagi na możliwość pełnego odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur zakupowych oraz możliwość wystąpienia o jego zwrot. Co prawda VAT, którego przedsiębiorca nie ma prawa odliczyć, zaliczy do kosztów uzyskania przychodów jednak nie pozwoli mu to na pełne zniwelowanie ekonomiczne ciężaru tego podatku.
Elżbieta Węcławik, Tax Care
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care
Komentuje Analityk Bankier.pl, Piotr Szulczewski
Wskazane stanowisko jest bezpieczne dla podatników i wynika z braku przepisów jednoznacznie określających tę kwestię. Zmiana brzmienia prawa od 2009 r. zmianę treści art. 113 ust 11 ustawy o VAT, w konsekwencji której skrócony do roku został termin wyczekiwania na ponowny powrót do zwolnienia podmiotowego (wcześniej zakładano, że okres ten wynosi 3 lata). Zmiana znowelizowała jednak okres, od którego liczony jest termin wyczekiwania. O ile wcześniej 3 lata liczono od końca miesiąca utraty prawa do zwolnienia podmiotowego, teraz okres roku liczy się od końca roku, w którym utracono lub zrezygnowano ze zwolnienia. W konsekwencji Ministerstwo zaczęło interpretować, że decyzję można podjąć tylko raz do roku, w terminie aktualizacji danych w VAT-R (czyli 7 dni).
Moim zdaniem przepisy nie potwierdzają jednak, by przejście na VAT w trakcie roku było zabronione – w szczególności, nie mówi o tym art. 113 ust. 11 ustawy. Zwrot ” nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia” nie wskazuje, by zgłoszenie nie mogło nastąpić w trakcie roku – w terminie 7 dni od dnia podjęcia decyzji o powrocie do zwolnienia podmiotowego. Oczywiście by powrócić do zwolnienia podatnik musi spełnić warunki, uprawniające do zwolnienia w 2012 r. – dotyczące limitu sprzedaży za rok poprzedni, za rok obecny oraz nieprowadzenia działalności, która ogranicza prawo do korzystania ze zwolnienia. Podatnik stosując taką interpretację musi jednak liczyć się z możliwością wdania się w spór z organem podatkowym.