Od 1 stycznia 2011 roku weszło w życie wiele zmian w prawie podatkowym. Część z nich dotknie bezpośrednio podatników, inne to zmiany związane z funkcjonowaniem urzędów skarbowych.
Otoczenie podatkowe wpływa na całą gospodarkę. Nic więc dziwnego, że wielu z nas z obawą przyjmuje kolejne zmiany, jakie proponuje ustawodawca. Postanowiliśmy się dowiedzieć, jak na owe zmiany patrzy sam Urząd Skarbowy.
Rozmawiamy z Małgorzatą Brzozą, Rzecznikiem Prasowym Izby Skarbowej w Szczecinie
Jakie najważniejsze zmiany czekają podatnika w 2011 roku w kontakcie z Urzędem Skarbowym?
Rok 2011 przyniósł kilka ważnych zmian podatkowych, ale i zmiany organizacyjne w urzędach skarbowych. Od początku roku zmieniona została struktura organizacyjna wszystkich urzędów skarbowych w Polsce. Struktura ta została ujednolicona, tak, że podatnik np. z Gdańska, spokojnie odnajdzie się w innych urzędach skarbowych. Modyfikacje w strukturze organizacyjnej były oczekiwane przez podatników.
Bieżący rok to również kilka istotnych zmian w zakresie podatków dochodowych, VAT, czy też dotyczących ewidencji. Ze względu na dużą ilość tych zmian trudno jest wskazać wszystkie. Skoncentruję się więc na tych najważniejszych, ułatwiających życie podatników.
W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wprowadzono kilka rozwiązań, które ułatwią podatnikom wypełnianie swoich obowiązków.
Od rozliczeń podatkowych za rok 2010 zmienione zostały formalne zasady składania zeznań wspólnie przez małżonków, czyli podatników składających PIT-36 lub PIT-37. Złożenie podpisu na formularzu tylko przez jednego ze współmałżonków będzie oznaczało skuteczne złożenie wniosku o wspólne opodatkowanie małżonków. Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że wniosek o wspólne opodatkowanie może być złożony przez jednego ze współmałżonków. W latach ubiegłych podatnicy musieli pamiętać o złożeniu obu podpisów, co często powodowało konieczność udania się do urzędu skarbowego w celu uzupełnienia tego braku. Należy pamiętać o tym, że małżonek podpisujący taki formularz, składa to oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań i w sytuacji braku zgody drugiego małżonka na wspólne opodatkowanie będzie ponosił odpowiedzialność karną za składanie fałszywych zeznań. Wskazane formularze zawierają odpowiednie klauzule, z którymi podatnik powinien się wcześniej zapoznać. To rozwiązanie ułatwi również małżonkom składanie zeznań podatkowych przez Internet. Aby z tego ułatwienia skorzystać nie muszą już składać w urzędzie skarbowym papierowego pełnomocnictwa (formularz UPL-1).
Nowym rozwiązaniem w elektronicznych rozliczeniach z fiskusem jest też możliwość korygowania złożonych zeznań drogą elektroniczną. To rozwiązanie ułatwi składanie korekt zeznań podatkowych bez wychodzenia z domu. Podatnik, który chce naprawić jakiś błąd w złożonym już zeznaniu będzie mógł to zrobić w łatwy i szybki sposób, czyli przez Internet. Tym samym wyeliminowane zostało funkcjonujące do ubiegłego roku utrudnienie przewidujące możliwość składania korekt tylko w drodze papierowej. Wysyłając korektę (czy to papierową, czy w formie elektronicznej) podatnik musi pamiętać o dołączeniu do niej wyjaśnienia powodów jej składania. Interaktywny formularz właściwego zeznania podatkowego po zaznaczeniu opcji „korekta” pozwoli wygenerować odpowiedni formularz „Uzasadnienie przyczyn korekty deklaracji” (ORD-ZU), który będzie wysyłany razem ze skorygowanym zeznaniem.
Rok 2011 to rok zmian w rozliczaniu się drogą elektroniczną. Od stycznia br. nowe grupy podatników mogą skorzystać z rozliczenia przez Internet. Do funkcjonujących w ubiegłym roku w systemie e-Deklaracje zeznań dołączono nowe formularze, czyli PIT-28, PIT-16, PIT-16A i PIT-19. Jest to ważna zmiana zwłaszcza dla podatników rozliczających swoje przychody na zasadach podatku zryczałtowanego, którzy mogą uprościć swoje rozliczenie i złożyć PIT-a tą drogą. Efektem uproszczenia zasad podpisywania zeznań podatkowych przez współmałżonków jest też ułatwienie przesyłania swoich zeznań podatkowych drogą elektroniczną. Nie ma już obowiązku pisemnego upoważniania współmałżonka do złożenia PIT-a przez Internet. Kolejnym ułatwieniem i zachętą jest możliwość korygowania błędnych zeznań podatkowych właśnie przez Internet.
Dokonano też zmian w zakresie przekazywania pieniędzy organizacjom pożytku publicznego. Aby ułatwić podatnikom wypełnianie zeznań usunięto pole nazwa organizacji. Często nazwy te są długie i podatnicy popełniali błędy w ich wpisywaniu. Od tego roku wpisują tylko numer KRS wybranej OPP. Nadal mogą wpisać cel szczegółowy. W związku z postulatem opp, aby urzędy skarbowe wcześniej przekazywały im pieniądze z 1 proc. podatku, pieniądze te wpłyną do opp w terminie od maja do lipca. To z kolei powoduje skrócenie czasu na złożenie korekty skutkującej przekazaniem opp części swojego podatku. Obecnie podatnicy będą mieli tylko miesiąc na dokonanie korekty zeznania, z którego chcą przekazać 1 proc. podatku.
Pewną nowością jest też regulacja dotycząca ulgi internetowej obowiązująca do przychodów za 2011 rok, która zlikwidowała przesłankę skorzystania z tej ulgi, czyli użytkowania Internetu tylko w miejscu zamieszkania. Pozwoli to na odliczenie Internetu bezprzewodowego użytkowanego poza miejscem zamieszkania. Dodatkowym ułatwieniem będzie też zniesienie wymogu posiadania faktury VAT, jako elementu koniecznego do zastosowania odliczenia.
Początek roku to też etap zmian stawki podatku VAT. Najważniejszą zmianą w tym zakresie było oczywiście podniesienie stawek podatku VAT o 1 pkt procentowy (do 23 proc. i 8 proc.) oraz ustalenie 5 procentowej stawki VAT dla podstawowych produktów żywnościowych oraz książek i czasopism specjalistycznych. Podatnicy musieli dostosować swoją działalność do nowych stawek. W związku z podniesieniem stawek VAT konieczne było dostosowanie kas fiskalnych i systemów rachunkowo-księgowych.
W tym obszarze są i inne ważne nowości. Z ustawy usunięty został załącznik nr 4, a usługi, które były w nim ujęte przeszły do ustawy. Nie będzie też odwołań do klasyfikacji statystycznej w przypadku tych zwolnień. W kilku przypadkach nastąpiło ograniczenie zwolnień przedmiotowych. Ograniczenia te wystąpią w zakresie usług ochrony zdrowia, które oprócz usług weterynaryjnych były dotąd całościowo zwolnione przedmiotowo z VAT. Podatnicy świadczący takie usługi będą musieli zwracać uwagę na to, czy one faktycznie służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Podobne ograniczenie zwolnienia spotkamy w przypadku usług edukacyjnych. W miejsce dotychczasowego ogólnego zwolnienia wszystkich usług edukacyjnych od 2011 roku wprowadzono zwolnienie konkretnych usług np. usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane; usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym i wyższym, świadczone przez nauczycieli.
Z dniem 1 stycznia br. ograniczono również prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego od tzw. aut z kratką. Stosowane w latach ubiegłych odliczenie zostało uznane przez Trybunał Sprawiedliwości za niezgodne z prawem unijnym. Polsce udało się jednak uzyskać zgodę na czasowe, bo do 31 grudnia 2012 roku, wprowadzenie regulacji pozwalających na odliczenie 60% kwoty VAT z faktur dokumentujących zakupy samochodów osobowych lub innych pojazdów samochodowych o masie całkowitej do 3,5 tony. Nowe regulacje wprowadziły również zakaz odliczania VAT od paliwa zakupionego do tych samochodów. Aby zagwarantować prawa nabyte podatnicy, którzy wyleasingowali takie samochody do 31 grudnia 2010 roku i zgłoszą ten fakt we właściwym urzędzie skarbowym najpóźniej 31 stycznia br. będą mogli stosować pełne odliczenie VAT od faktur zakupu samochodów, ale już nie od zakupionego do nich paliwa.
Od 1 stycznia obowiązują regulacje nowego rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie e-faktur w obrocie handlowym. Są to bardzo oczekiwane przez podatników zmiany mogące oszczędzić podatnikom i czas i pieniądze. Przewidują one możliwość wystawiania i przesyłania faktur elektronicznych w dowolnym formacie bez konieczności stosowania kwalifikowanego podpisu elektronicznego oraz udostępnianie elektronicznych dokumentów fiskusowi. Sprzedawcy muszą jednak pamiętać o tym, aby uzyskać od swoich kontrahentów akceptację na dostarczanie im faktur w formie elektronicznej. Taki sposób wystawiania i przesyłania faktur rozciąga się również na noty korygujące.
Od 1 maja br. z nowym obowiązkiem zmierzyć się będą musieli np. prawnicy, lekarze prowadzący prywatne gabinety, księgowi, czy osoby świadczące usługi detektywistyczne. Od tego dnia m.in. te grupy podatników będą musiały stosować kasy fiskalne do ewidencji sprzedawanych usług. Nie oznacza to jednak, że wszyscy prawnicy będą musieli je instalować. Kasy fiskalne będą musieli zainstalować tylko ci, którzy świadczą usługi dla osób fizycznych. Oznacza to, że z obowiązku tego zwolnieni będą prawnicy świadczący usługi na rzecz przedsiębiorców.
Kolejnym ułatwieniem jest planowana od 1 lipca br. likwidacja obowiązku posiadania numeru NIP dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W stosunku do firm, które nadal będą musiały posiadać NIP, będzie on wydawany od ręki, a nie w drodze decyzji administracyjnej. Rozwiązanie to znacznie skróci całą procedurę.
Jakie są priorytety działania Urzędu Skarbowego w 2011 roku? Na czym będzie się on głównie skupiał?
Zadaniem naczelników urzędów skarbowych jest m.in. pobór podatków oraz niepodatkowych należności budżetowych, prowadzenie kontroli podatkowej oraz wykonywanie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych. Nasze działania mają zapewnić wpływy do budżetu oraz respektowanie zasady równości wobec prawa.
Od kilku lat Ministerstwo Finansów przygotowuje Krajowy Plan Dyscypliny Podatkowej, obejmujący kilka wyselekcjonowanych branży, które zostały zakwalifikowane jako ryzykowne. Tym samym działalność urzędów skarbowych będzie skupiała się na bieżącej obsłudze podatników, ale również na kontroli tych grup. Wśród nich znajdują się m.in. podatnicy dokonujący transakcji internetowych, podatnicy wykazujący, co do zasady, znaczne zwroty podatku od towarów i usług, czy też podatnicy dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych.
Naszym zadaniem jest też uświadamianie podatnikom korzyści płynących z zabierania ze sobą paragonów za dokonane zakupy. Dlatego będziemy kontynuować akcję „Weź paragon”. Chcemy, aby społeczeństwo wiedziało, że paragon to z jednej strony możliwość reklamowania zakupionego towaru, a z drugiej podatek odprowadzony do budżetu państwa, z którego korzystamy my wszyscy. Podatnicy, którzy „zapominają” o wydaniu kupującemu paragonu, nie tylko działają na niekorzyść budżetu, ale również niszczą uczciwą konkurencję. No bo jak inny przedsiębiorca płacący rzetelnie wszystkie podatki, składki może konkurować, z kimś kto nie płaci podatków.
Jak będą wyglądały nowe e-deklaracje 2011 dla podatników? Czy ułatwią one życie podatników? Jaki jest cel ich wprowadzenia?
Tegoroczne rozliczenia podatkowe przez Internet będą jeszcze łatwiejsze niż w roku ubiegłym. Przepisy znowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz stosownego Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie sposobu przesyłania deklaracji i podań oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone nadal przewidują przesyłanie zeznań podatkowych drogą elektroniczną bez tzw. elektronicznego podpisu kwalifikowanego. Zmiany te eliminują jednak konieczność przesyłania drogą papierową formularzy UPL-1, czyli pełnomocnictw do podpisywania zeznań w imieniu współmałżonka. Rozszerzony został katalog formularzy, które od tego roku można składać przez Internet. Oprócz formularzy, które już w ubiegłym roku można było przesyłać tą drogą, czyli PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 i PIT-39 będą to również PIT-28 składany przez podatników rozliczających się na zasadach zryczałtowanego podatku dochodowego, czy rozliczających dochody z najmu, PIT-16 i PIT-16A składane przez podatników rozliczających swoje przychody kartą podatkową, a także PIT-19A składany przez osoby duchowne.
Wszystkie wymienione zeznania można złożyć bez kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Podpis ten zostanie zastąpiony danymi identyfikującymi podatnika składającego zeznanie. Do tych danych należy: numer NIP, imię i nazwisko podatnika, numer PESEL (o ile podatnik go posiada), data urodzenia oraz kwota przychodu z zeznania podatkowego składanego za 2009 rok albo wartość ”0”, jeśli za 2009 rok podatnik nie składał żadnego zeznania. Podatnik może wpisać kwotę przychodu z dowolnego, składanego za 2009 rok zeznania podatkowego.
Nowym rozwiązaniem w elektronicznych rozliczeniach z fiskusem jest też możliwość korygowania złożonych zeznań drogą elektroniczną. To rozwiązanie ułatwi składanie korekt zeznań podatkowych bez wychodzenia z domu. Podatnik, który chce naprawić jakiś błąd w złożonym już zeznaniu będzie mógł to zrobić w łatwy i szybki sposób, czyli przez Internet. Tym samym wyeliminowane zostało ubiegłoroczne utrudnienie przewidujące możliwość składania korekt tylko w drodze papierowej. Wysyłając korektę podatnik musi pamiętać o dołączeniu do niej wyjaśnienia powodów jej składania. Interaktywny formularz właściwego zeznania podatkowego po zakreśleniu opcji „korekta” pozwoli wygenerować odpowiedni formularz, który będzie wysłany razem ze skorygowanym zeznaniem.
Możliwość złożenia zeznania przez Internet jest dla podatników, którzy na codzień są zabiegani i nie mają czasu na wizyty w urzędzie skarbowym najlepszym rozwiązaniem. Wypełnienie interaktywnego formularza nie różni się od wypełniania go w papierowej wersji. Różnice pojawiają się na etapie składania zeznania. Korzystając z programu e-Deklaracje podatnik może wypełniać zeznanie w domu i przesłać je siedząc wygodnie przed monitorem, nie zwracając przy tym uwagi, czy jest to dzień wolny od pracy albo późne godziny, kiedy urzędy skarbowe są zamknięte. Wysłanie zeznania drogą elektroniczną bez kwalifikowanego podpisu nic podatnika nie kosztuje. Podatnik unika kolejek, czy to w urzędzie skarbowym, czy na poczcie oraz kosztów przesyłki zeznania do urzędu skarbowego.
Składanie zeznań przez Internet jest korzystniejsze dla podatników również dlatego, że interaktywne formularze zawierają podpowiedzi dotyczące prawidłowego ich wypełnienia. Efektem tego jest zdecydowanie mniejsza liczba popełnianych błędów, a co za tym idzie mniej sytuacji, gdy podatnik musi się udać do urzędu skarbowego, aby uzupełnić lub poprawić złożone zeznanie.
W tym roku ostateczny termin składania deklaracji PIT wypada w sobotę 30 kwietnia. Czy zatem podatnik powinien złożyć swoją deklarację najpóźniej do piątku, czy może wydłużyć czas do poniedziałku 2 maja?
Ostatni dzień tegorocznej akcji PIT – 30 kwietnia przypada na sobotę, a więc dzień, w który co do zasady urzędy skarbowe nie pracują. Ustawodawca przewidział taką możliwość i umożliwił podatnikom dopełnienie swoich obowiązków w następny dzień po dniu wolnym od pracy, czyli w tym roku w poniedziałek 2 maja. Jeszcze w tym dniu podatnicy mogą przyjść do urzędu ze swoim zeznaniem, wysłać je drogą pocztową – bo tu liczy się data stempla pocztowego lub też najprościej wysłać zeznanie przez Internet.
Iwona Karkus
Bankier.pl