Zmiany w VAT – odpowiedzialność solidarna dostawcy i nabywcy za podatek

Zobacz wszystkie zmiany VAT z października 2013 roku

1. Dostawa towarów wrażliwych przez podatników stosujących kwartalne metody rozliczeń
2. Dostawa towarów spożywczych dokonywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego

24.09 Zmiany w VAT – odpowiedzialność solidarna dostawcy i nabywcy za podatek

W połowie września oraz z początkiem października zmianie ulega część przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Zmiany wiążą się z wejściem w życie przepisów o odpowiedzialności podatkowej za podatek VAT przez nabywcę towarów.

Nowe brzmienie ustawy o podatku VAT obowiązuje od 20 września 2013 r. (w zakresie prawa wnoszenia kaucji gwarancyjnej). Kolejne zmiany przewidziane ustawą wchodzą w życie 1 października 2013 r.

Odpowiedzialność solidarna

Zasady odpowiedzialności solidarnej stosuje się do dostaw towarów dokonanych od dnia 1 października 2013 r. Zgodnie z nimi, podatnik na rzecz którego dokonano dostawy niektórych towarów (które wymieniono poniżej), odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika, jeżeli:

• wartość towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50 000 zł, oraz
• w momencie dokonania dostawy towarów, podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Podatnik miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego, jeżeli okoliczności towarzyszące tej dostawie towarów lub warunki, na jakich została ona dokonana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie tymi towarami, w szczególności jeżeli cena za dostarczone podatnikowi towary była bez uzasadnienia ekonomicznego niższa od ich wartości rynkowej.

Odpowiedzialności solidarnej nie stosuje się jednak:

• do nabycia benzyny silnikowej, oleju napędowego, gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych – w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, jeżeli:

1. nabycie to jest dokonywane na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników pojazdów używanych przez podatników nabywających te towary, do napędu tych pojazdów,
2. b) dostawy tych towarów dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych, lub

• jeżeli powstanie zaległości podatkowych nie wiązało się z uczestnictwem podmiotu dokonującego dostawy towarów, w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej, lub
• jeżeli na dzień dokonania dostawy towarów łącznie były spełnione następujące warunki:

1. podmiot dokonujący dostawy towarów był wymieniony w wykazie podmiotów uwierzytelnionych (które złożyły kaucję gwarancyjną)
2. wysokość kaucji gwarancyjnej odpowiadała co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu na rzecz danego podatnika (z tym że nie może być niższa niż 200.000 zł) lub kaucja ta wynosiła co najmniej 3 000 000 zł.

• jeżeli podatnik wykaże, że okoliczności lub warunki towarzyszące dostawie towarów nie miały wpływu na niezapłacenie podatku.

Odpowiedzialność solidarna stosowana jest wyłącznie do następujących towarów:

Zmiany wrześniowe – kaucja gwarancyjna podatnika odpowiedzialnego za zapłatę VAT

Podmiot dokonujący dostawy towarów wskazanych powyżej, nieposiadający zaległości podatkowych, może złożyć w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną stanowiącą zabezpieczenie zapłaty podatku w związku z dokonywaniem dostaw tych towarów. Warunek nieposiadania zaległości podatkowych ocenia się według stanu na dzień składania kaucji gwarancyjnej.

Wysokość kaucji gwarancyjnej powinna odpowiadać co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego od przewidywanej w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów, z tym że nie może być niższa niż 200 000 zł.

Formami kaucji gwarancyjnej są:

• depozyt pieniężny złożony na wyodrębniony rachunek urzędu skarbowego;
• gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa; przepis art. 33e Ordynacji podatkowej stosuje się odpowiednio;
• pisemne nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego, potwierdzone przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania, do wysokości składanej kaucji gwarancyjnej, środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku prowadzonym w tym banku lub w tej kasie.

Kaucja gwarancyjna może zostać złożona bezterminowo albo z określonym terminem ważności, liczonym w miesiącach, jednak nie krótszym niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych. Termin 12 miesięcy liczy się od 1 października 2013 r. Dopuszczalne jest przedłużenie terminu ważności kaucji, podwyższenie jej wysokości oraz zwrot całości lub nadwyżki kaucji ponad kwotę 200.000 zł. Zwrot następuje:

• nie później niż po upływie 10 dni od końca miesiąca, w którym upływa termin ważności całości kaucji gwarancyjnej lub jej części – w przypadku kaucji w formie depozytu pieniężnego -  złożonej jako kaucja gwarancyjna z określonym terminem ważności, jeżeli przed upływem tego terminu nie złożono wniosku o jego przedłużenie lub wniosku o zwrot w części lub w całości tej kaucji gwarancyjnej;
• nie później niż po upływie 40 dni od końca miesiąca, w którym złożono wniosek o jej zwrot w całości lub w części – przewyższającej 200.000 zł, z tym że wniosek złożony w ostatnim dniu roboczym miesiąca traktuje się jak złożony w miesiącu następnym.

Przyjęcie, przedłużenie ważności, zmiana wysokości oraz zwrot kaucji następuje na wniosek w formie postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Postanowienie powinno być wydane niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni.

W wykazie podmiotów, które złożyły kaucję uwzględnia podmioty, które złożyły kaucję przed 1 października, z wyjątkiem tych, które przed tym dniem złożyły wniosek o zwrot kaucji gwarancyjnej. W przypadku podmiotów, które wystąpiły o zwrot przed tym dniem, następuje on nie później niż po upływie 10 dni od dnia złożenia wniosku.  

Od 1 października 2013 r. stosuje się również przepisy dotyczące odmowy zwrotu i zaliczenia kaucji na poczet zobowiązań podatnika.

Zwrotu kaucji gwarancyjnej nie dokonuje się w przypadku:

• wszczęcia, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej:
  • postępowania podatkowego w zakresie rozliczenia, którego dotyczy kaucja gwarancyjna – do czasu zakończenia tego postępowania, lub
  • kontroli podatkowej w zakresie rozliczenia, którego dotyczy kaucja gwarancyjna – do upływu terminu 3 miesięcy od dnia zakończenia kontroli, jeżeli w tym terminie nie wszczęto postępowania podatkowego;
• wszczęcia postępowania kontrolnego zgodnie z przepisami o kontroli skarbowej w zakresie rozliczenia, którego dotyczy kaucja gwarancyjna – do czasu zakończenia tego postępowania.

 W przypadku powstania po wniesieniu kaucji gwarancyjnej u podmiotu dokonującego dostawy zaległości podatkowej, kaucję gwarancyjną przeznacza się na pokrycie tej zaległości, z wyłączeniem zaległości, których zapłatę odroczono lub rozłożono na raty zgodnie z art. 67a § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej. Przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące zaliczania nadpłat stosuje się odpowiednio, z tym że zaliczenie kaucji gwarancyjnej na poczet zaległości podatkowej następuje z dniem powstania zaległości podatkowej.

Zmiany październikowe – wykaz podmiotów uwierzytelnionych (które złożyły kaucję)

Wykaz prowadzony jest w formie elektronicznej i publikowany na stronach BIP).  Wprowadzenie, zmiany i usunięcie podmiotu z wykazu stanowią obowiązek Naczelnika Urzędu Skarbowego.

Piotr Szulczewski

VAT.pl