![Jak przygotować firmę do KSeF w 2026? ?[Rozmowa z księgowym i doradcą podatkowym]](https://static.pit.pl/filtered/8d/322445,423405,z_285_150.jpg)
IP Box to ulga, która zdobyła bardzo dużą popularność wśród firm stawiających na nowatorskie rozwiązania. Ostatnio Ministerstwo Finansów zapowiedziało w niej znaczne zmiany. Co oznaczają dla firm?
Jak wynika z niedawnego raportu „Ulgi na innowacje”, przygotowanego przez firmę audytorsko-doradczą Grant Thornton, IP Box to preferencja podatkowa, która cieszy się zdecydowanie największym zainteresowaniem wśród innowacyjnych firm.
W ubiegłym roku skorzystało z niej 7 650 podmiotów (7 494 podatników PIT oraz 156 podatników CIT), co oznacza wzrost oblisko 10% w porównaniu z 2023 r. Warto podkreślić, że jest to najlepszy wynik od początku obowiązywania tej zachęty. Zwiększyła się również kwota podatku z tytułu tej ulgi. W 2024 r. wyniosła ona 255,4 mln zł, natomiast rok wcześniej było to 224,9 mln zł.
IP Box: 5% odliczenia za prawa własności intelektualnej
Ulga IP Box, wprowadzona przed sześcioma laty, ma zachęcić przedsiębiorców do wdrażania nowatorskich rozwiązań oraz poszukiwania potencjału gospodarczego w projektach związanej z prawami własności intelektualnej, a więc m.in. ochroną wynalazków.
IP Box umożliwia przedsiębiorcom skorzystanie z preferencyjnej stawki podatkowej wynoszącej 5% w odniesieniu do dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, w tym autorskiego prawa do programu komputerowego.
Fot. Alphaspirit.it / Shutterstock
Ostatnio Ministerstwo Finansów zapowiedziało wprowadzenie zmian w uldze IP Box. Resort argumentuje to koniecznością walki z nadużyciami, które prowadzą do wykorzystywania jej w sposób niezgodny z prawem. Dlatego pojawił się projekt zmian, który ma uszczelnić przepisy.
Co konkretnie ma się zmienić
Według proponowanych zmian, przedsiębiorca, który chciałby skorzystać z IP Box, musiałby spełnić dodatkowe wymogi. Pierwszym z nich jest zatrudnienie co najmniej trzech osób w przeliczeniu na pełne etaty przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym. Wprowadzając tę zmianę, resort chce ograniczyć sytuacje, w których jednoosobowe firmy „optymalizują” swoje rozliczenia podatkowe, nie prowadząc faktycznej działalności twórczej na większą skalę.
Drugie wymaganie dotyczy ponoszenia kosztów wynagrodzeń osób współpracujących na innych umowach w wysokości co najmniej trzykrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, jeśli przedsiębiorca podlega składkom ZUS lub jest płatnikiem PIT.
Wiele podmiotów straci uprawnienia do ulgi
Co te zmiany oznaczają w praktyce? Wielu przedsiębiorców, m.in. małe firmy projektowe czy startupy, które do tej pory korzystały z tej preferencji bez zatrudniania pracowników, mogłoby stracić do niej prawo.
Jak zwracają uwagę eksperci z Grant Thorntona, problemem jest to, że nowe zmiany uderzają nie tylko w podmioty stosujące ulgę niezgodnie z jej charakterem, ale również w przedsiębiorców, którzy spełniają wszystkie przesłanki ustawowe i samodzielnie tworzą własność intelektualną, np. w postaci programów komputerowych.
Eksperci: to uderza w innowatorów pracujących indywidualnie
W Polsce działalność prowadzi wielu posiadających wysokie kwalifikacje programistów czy twórców specjalistycznych aplikacji – którzy w pojedynkę, bez zatrudniania pracowników opracowują od podstaw wartościowe prawa własności intelektualnej. Ich działalność doskonale wpisuje się w cele IP Box: rozwój nowoczesnych technologii, tworzenie innowacyjnych rozwiązań i budowanie konkurencyjności gospodarki. Proponowana zmiana de facto wykluczyłaby ich z systemu wsparcia, mimo że działają w pełni zgodnie z literą prawa i duchem regulacji.
Na rynku działa wielu wysoko wykwalifikowanych freelancerów – programistów, architektów systemów, twórców specjalistycznych aplikacji, którzy często samodzielnie, nie zatrudniając pracowników, tworzą od podstaw wartościowe prawa własności intelektualnej.
Zdaniem ekspertów z Grant Thorntona działalność takich specjalistów idealnie spełnia cele IP Box, takie jak rozwój nowoczesnych technologii, tworzenie nowatorskich rozwiązań czy budowanie konkurencyjnej gospodarki. Jednak sugerowane przez ustawodawcę zmiany mogłyby pozbawić ich korzystania z ulgi, mimo że działają całkowicie zgodnie z duchem tej regulacji.
Propozycja: bardziej wyważone mechanizmy weryfikacji
Grant Thornton proponuje, aby zamiast sztywnego warunku zatrudnienia wprowadzić bardziej wyważone mechanizmy weryfikacji rzeczywistej działalności twórczej. Możliwości jest wiele, np. doprecyzowanie kryteriów dokumentacyjnych, wprowadzenie dodatkowych testów kwalifikacyjnych dla podmiotów korzystających z ulgi lub rozszerzenie obowiązków ewidencyjnych.
Zdaniem ekspertów z firmy audytorsko-doradczej takie rozwiązania byłyby w stanie skutecznie eliminować nadużycia bez jednoczesnego wykluczania uczciwych twórców innowacji.