Możliwość udzielania porad prawnych i obywatelskich za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość – to jedna z nowości wprowadzonych nowelizacją przepisów. Nowe przepisy ułatwiają dostęp do pomocy prawnej i zmniejszają biurokrację.
Od 1 stycznia obowiązywać będą nowe regulacje dotyczące nieodpłatnej pomocy prawnej, poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej. Nowelizację stosownej ustawy podpisał w czwartek prezydent Karol Nawrocki. Wprowadza ona m.in. możliwość udzielania porad prawnych i obywatelskich zdalnie. Wcześniej porady za pośrednictwem telefonu czy internetu można było uzyskać tylko podczas epidemii, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu nadzwyczajnego. Z tych rozwiązań mogły korzystać osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie były w stanie stawić się w punkcie osobiście oraz osoby z trudnościami w komunikowaniu się. Opcja korzystania z porad zdalnych sprawdziła się w czasie pandemii COVID-19. Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości postanowiło przygotować nowelizację przepisów.
Fot. wedmoments.stock / Shutterstock
- Łatwość w dostępie do tego typu wsparcia sprawia, że istnieje na nie duże zapotrzebowanie społeczne. Dzięki poradom zdalnym dostęp do specjalistycznej pomocy prawnej będą miały osoby, które z różnych przyczyn nie mogą stawić się w punkcie stacjonarnym, np. Polacy przebywający za granicą – podkreśla wiceminister sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha.
Bez pisemnych oświadczeń
Kolejnym nowym ułatwieniem jest wprowadzenie ustnej formy oświadczenia, że osoba, która chce skorzystać z porady zdalnie, nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Nie trzeba już będzie składać pisemnych oświadczeń.
Przypomnijmy – celem nowelizacji jest ułatwienie obywatelom dostępu do bezpłatnej pomocy. Zmiany mają wesprzeć szczególnie osoby, którym sytuacja życiowa nie pozwala na pokrycie kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Usługi prawne mają objąć w szerszym zakresie osoby z ograniczoną mobilnością i mieszkające w mniejszych miejscowościach. Według założeń projektu z modyfikacji skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze.
Jak działa system nieodpłatnej pomocy
Obowiązujący system nieodpłatnej pomocy składa się z poradnictwa obywatelskiego, pomocy prawnej oraz mediacji. Usługi nieodpłatnej pomocy są dostępne w około 1500 punktach znajdujących się we wszystkich powiatach.
Aby skorzystać z porady stacjonarnej, trzeba umówić się w punkcie świadczenia pomocy:
- telefonicznie – poprzez specjalny powiatowy numer do zapisów;
- elektronicznie – pisząc na podany przez powiat adres e-mail lub zapisując się przy pomocy formularza dostępnego na stronie zapisy-np.ms.gov.pl,
- osobiście – stawiając się w starostwie powiatowym.
Osoba, która chce skorzystać z porady stacjonarnej, powinna złożyć pisemne oświadczenie, w którym deklaruje, że nie ma możliwości ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Od formalności tej odstępuje się w przypadku obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo wprowadzenia stanu nadzwyczajnego.
Powyższe zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2026 r.