Okazuje się, że nie wszystko w zakupach grupowych jest tak proste, jakby mogło się zdawać. Księgowanie przychodu i podatku VAT potrafi sprawić sporo trudności.
Kto i komu sprzedaje
Prowizja pośrednika związana jest z konkretną sprzedażą, a pośrednik działa w imieniu własnym, lecz na rzecz organizatora eventu (agent). Opłaty nie są pobierane za udostępnienie miejsca na platformie handlowej. Naliczane są od dokonania konkretnej transakcji (prowizja od sprzedaży). Faktyczny przychód oddalony jest w czasie z racji na częste zapisy umowne wskazujące na zapłatę dopiero po zakończeniu eventu (realizacji wszystkich kuponów).
Pośrednictwo w sprzedaży bonów czy w handlu
Standardowo na portalach sprzedaży grupowej pojawiają się oferty sprzedaży towarów lub usług (np. 40 zamiast 400 za 2 dniowy pobyt w hotelu). Oferta dotyczy zatem konkretnej usługi (lub towaru). Zdarzają się jednak również oferty nabycia bonifikaty – bonu handlowego (np. bon o wartości 100 zł za 25 na usługi kwiaciarni).
Czy wystąpi VAT i przychód
Przekazanie odpłatnie bonu towarowego nie stanowi dostawy towarów, nie jest również usługą. Dopiero faktyczne wydanie towaru lub wykonanie usługi stanowi dla podatnika odpłatną czynność, za którą nastąpiła zapłata. Wcześniejsze wydanie bonu nie stanowi o powstaniu obowiązku podatkowego (w związku ze sprzedażą bonu nie dochodzi do wydania towaru lub wykonania usługi, bon nie jest bowiem towarem w rozumieniu przepisów ustawy o VAT).
Problem jednak w tym, że odpłatność za bon trafia do pośrednika (sprzedawcy grupowego), a następnie do organizatora eventu. Choć przekazanie sumy pieniężnej na rzecz organizatora eventu następuje często już po wykonaniu usługi, przekazana na konto sprzedawcy grupowego kwota stanowi formę zaliczkowania na rzecz wydania towaru lub wykonania usługi. Czy zatem zaliczka na koncie pośrednika powinna stanowić przychód (odpowiednio powodować powstanie obowiązku podatkowego), czy też powstaje on dopiero w chwili przekazania bonu do realizacji?
W podatku VAT obowiązek podatkowy powstaje w chwili otrzymania zaliczki – o ile przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi taka zaliczka miała miejsce. Odpowiednio w podatku dochodowym przychód powstaje nie później niż w dacie uregulowania płatności,chyba że jest to płatność związana ze świadczeniami realizowanymi w następnych okresach rozliczeniowych (np. w następnym miesiącu).
Przykład:
Podatnik 25 maja zapłacił za towar, który będzie mu przekazany 2 czerwca. Zaliczka w podatku VAT rozliczona będzie w deklaracji za miesiąc maj. W podatku dochodowym zaliczka ta związana jest z dostawą realizowaną w czerwcu – jako przychód rozliczona będzie w miesiącu czerwcu.
Bon towarowy i dodatkowa zapłata za towar
Oprócz sprzedaży kuponu rabatowego dochodzi z reguły do dodatkowego obciążenia klienta z racji na „dopłatę” reszty ceny usługi lub towaru. Przykładowo, kupuje on bon o wartości 300 zł za 30 zł, po czym, wybierając wycieczkę za 1000 zł, pozostałe 700 zł dopłaca organizującemu event). Kwota dopłaty rozliczana jest standardowo – nabijana na kasie, a przychód i obowiązek podatkowy powstaje w sposób standardowy (niemniej powstaje on od kwoty pomniejszonej o wartość wcześniej przekazanego bonu).
Takich przypadków nie spotyka się, gdy handel grupowy dotyczy konkretnej rzeczy lub usługi, a nie nabycia bonu uprawniającego do zniżki.
Zaliczka przy bonach bez VAT?
Bony towarowe mogą być przekazywane w różnej formie, różnie też kształtuje się odpłatność za takie przekazanie. Jeżeli odpłatność za bon dotyczy nieokreślonego towaru lub usługi (zaliczka na rzecz czynności dokonanych przyszłości) – to obowiązek w podatku VAT powstanie dopiero w związku z realizacją bonu, np. bon o wartości 100 zł, sprzedawany za 10 zł na wszystkie towary w sklepie internetowym. Jeżeli natomiast bon jest związany wyłącznie z daną czynnością – przekazaną kwotę należy przyporządkować tej czynności i traktować jako zaliczkę, np. bon o wartości 100 zł sprzedawany za 10 zł na bukiet róż na Dzień Matki.
Przy sprzedaży inaczej niż przy kuponach rabatowych
Inny jest status zapłaty, gdy operacja dotyczy towaru lub usługi, a nie bonu zniżkowego. Tu bowiem nie ma do czynienia z ogólnym przekazaniem kwoty na rzecz świadczeń (a więc nie ma zapłaty za bon na różne czynności), lecz na rzecz konkretnej dostawy lub świadczenia. W tym przypadku już należność znajdująca się u pośrednika generuje obrót (zaliczkę na rzecz wydania konkretnego towaru lub wykonania konkretnej usługi). Obniżenie ceny (np. rabat 50% na usługę) powoduje, że przychodem będzie jedynie kwota faktycznie otrzymana. Odpowiednio podatek VAT należy liczyć od podstawy opodatkowania po obniżeniu jej o przyznany rabat (czyli w praktyce od kwoty widniejącej jako kwota do zapłaty, ofertowej – już po udzieleniu rabatu).
Również w tym przypadku zaliczka powinna być traktowana jako przychód z tytułu sprzedaży, z tym zastrzeżeniem, że za przychód nie uznaje się zaliczek na rzecz świadczeń realizowanych w następnych okresach rozliczeniowych. W dacie jej udzielenia powstaje również obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.
Kiedy jednak możemy mówić o zaliczce? Czy już w chwili przekazanie jej na konto Citeam?
Citeam jak bank – czyli kiedy nabić na kasę
Skoro pośrednik pobiera zaliczkę na rzecz usługi (dostawy towarów), to związane są z tym określone konsekwencje, dotyczące przede wszystkim powstania obowiązku podatkowego oraz konieczności nabicia obrotu na kasę fiskalną. Gdy umowa stanowi o pełnej dostępności środków na żądanie dokonującego eventu – obrót należy nabić na kasie fiskalnej w chwili wpłynięcia zaliczek na konto pośrednika. Jeżeli pośrednik natomiast wskazał w umowie wydanie kwot z tytułu eventu po jakimś czasie (np. po 2 tygodniach od zakończenia prezentacji na stronie), obrót powstaje w chwili wydania zaliczki przez prowadzącego event (a jeśli wcześniej zrealizowano usługę lub wydano towar – to w tej dacie).
Nabiciu na kasę podlega cała wartość obrotu, a nie kwota wpływająca na konto przedsiębiorcy. Pośrednik (np. Citeam) dokonuje automatycznej kompensaty, obniżając wartość przekazywaną na rzecz przedsiębiorcy o wartość własnej prowizji. Na kasie nabić należy całą należność, niepomniejszoną o wartość prowizji. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Stąd również kwota należna od partnera (agenta) stanowi obrót, a momentem powstania obowiązku podatkowego jest chwila zapłaty na rzecz przedsiębiorcy (wydania zaliczki). Co istotne, gdy brak jest dostępności środków na każde żądanie prowadzącego event, to mimo że spłynęły one do ci team, to nie stanowią obrotu. Wówczas wcześniejsze wydanie towaru lub wykonanie usługi – będzie podstawą do nabicia obrotu na kasie fiskalnej.
W podatku dochodowym zasadę powyższą należy stosować odpowiednio. Brak możliwości wypłaty kwoty zaliczki na konto pośrednika powoduje, że nie należy z tego tytułu rozpoznawać przychodu podatkowego.
Piotr Szulczewski
Analityk Bankier.pl
Firma i Podatki