31.07 Koniec ze stosowaniem weksli pracowniczych
Weksle pracownicze są często stosowaną przez pracodawców praktyką zabezpieczenia roszczeń wobec pracownika. Chcąc ukrócić tą szkodliwą dla pracownika praktykę grupa posłów przygotowała projekt zmian w Kodeksie pracy.
Pracodawcy coraz częściej sięgają do weksli w celu zabezpieczenia swoich interesów. Chcą się zabezpieczyć na wypadek szkód powstałych m.in. w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Kiedy pracownik wyrządzi szkodę, lub z dnia na dzień porzuci pracę pracodawca ponosi szkodę, przed którą zawczasu chce się zabezpieczyć – podpisując z pracownikiem weksel gwarancyjny.
Warto zaznaczyć, że to właśnie pracodawca samodzielnie dokonuje oszacowania straty, jaką poniósł z winy pracownika. Dzięki podpisanemu z pracownikiem wekslowi gwarancyjnemu nie musi w sądzie udowadniać winy pracownika – składa wyłącznie pozew i oczekuje na zwrot należności. Podpisany bowiem weksel stanowi bezwarunkowe polecenie zapłaty.
Weksle pracownicze nieważne z mocy prawa
Posługiwanie się wekslem gwarancyjnym w celu zabezpieczenia interesów pracodawcy jest postępowaniem niezgodnym z prawem. Do weksli nie ma zastosowania art. 300 Kodeksu pracy zgodnie z którym ,,w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy”. Trudno bowiem uznać, że Kodeks pracy nie reguluje postępowania pracodawcy w przypadku zagarnięcia mienia przez pracownika, czy nagłego porzucenia pracy.
Stanowisko to potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 roku sygn. II PK 159/10 w którym wskazano, że „przepisy i zasady prawa pracy, w szczególności zawarte w Dziale V KP, sprzeciwiają się i wykluczają dopuszczenie weksli gwarancyjnych jako środka dodatkowego zabezpieczenia roszczeń pracodawcy o naprawienie potencjalnych szkód wyrządzonych przez pracownika w mieniu pracodawcy, co oznacza, że takie weksle są nieważne z mocy samego prawa (art. 18 § 2 KP w zw. z art. 114-127 KP oraz a contrario art. 300 KP). Nabywca weksla nie może zatem dochodzić zaspokojenia wekslowego z weksla nieważnego z mocy prawa.”
Zakaz stosowania weksli pracowniczych – projekt zmian
26 lipca 2013 roku do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, który dotyczy wprowadzenia zakazu stosowania zabezpieczeń wekslowych w stosunkach pracy. Projektodawcy proponują wprowadzenie do Kodeksu pracy:
- nowego art. 17 (1) w rozdziale II ,,Podstawowe zasady prawa pracy” mówiącego, że,,Wystawienie weksla lub oświadczenia pracownika o poddaniu się egzekucji, a także uznanie przez pracownika długu, które mają na celu zabezpieczenie przyszłych roszczeń pracodawcy ze stosunku pracy, są nieważne.” oraz
- art. 281 pkt. 2a w rozdziale XIII ,, Odpowiedzialność za wykroczenie przeciwko prawom pracownika” mówiącego, że ,,kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu zażądał wystawienia weksla , złożenia oświadczenie pracownika o poddaniu się egzekucji lub uznania przez pracownika długu, mających na celu zabezpieczenie przyszłych roszczeń pracodawcy ze stosunku pracy, lub przyjął taki weksel, oświadczenie lub uznanie’’ – podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.
Projekt został skierowany do opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu. Ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Iwona Karkus
VAT.pl