Z dniem 28 czerwca 2025 r. wejdą w życie przepisy ustawy o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Stanowi ona transpozycję do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług. Kogo obejmą nowe obowiązki? Na czym one polegają?
Dostępność
Ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze określa:
- wymagania dostępności produktów i usług,
- obowiązki podmiotów gospodarczych w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług,
- system, zasady i tryb sprawowania nadzoru rynku w zakresie zapewniania spełniania wymagań dostępności produktów i usług.
Ustawa odnosi się do dostępności produktów i usług dla wszystkich konsumentów, jednak jej przepisy odwołują się przede wszystkim do osób ze szczególnymi potrzebami, zwłaszcza do osób z niepełnosprawnościami, których potrzeby i możliwości stanowią swoisty wskaźnik dla spełnienia kryterium dostępności przez produkty i usługi. Dostępność należy rozumieć jako zbiór takich cech otoczenia, które sprawiają, że osoby z niepełnosprawnościami mogą na prawach równych z innymi korzystać ze środowiska zbudowanego, transportu, informacji i komunikacji, w tym technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych, a także z innych urządzeń i usług, powszechnie dostępnych lub powszechnie zapewnianych.
Podmioty objęte regulacjami
Podmioty gospodarcze objęte zakresem ustawy mają obowiązek dostarczać produkty i świadczyć usługi, które spełniają wymagania dostępności w niej określone. Zobowiązanymi na mocy projektu ustawy są podmioty gospodarcze uczestniczące w łańcuchu dostaw i dystrybucji.
Zapewnienie dostępności produktów jest obowiązkiem:
- producentów,
- upoważnionych przedstawicieli,
- importerów,
- dystrybutorów.
Zapewnienie dostępności usług jest też obowiązkiem usługodawców.
Produkty i usługi
Przepisy omawianej ustawy mają zastosowanie w odniesieniu do:
1) komputerów ogólnego przeznaczenia i ich systemów operacyjnych,
2) terminali:
a) płatniczych, będących urządzeniami, których głównym przeznaczeniem jest umożliwianie dokonywania płatności z użyciem instrumentów płatniczych w rozumieniu art. 2 pkt 10 ustawy o usługach płatniczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 30 ze zm.) w fizycznym punkcie sprzedaży,
b) samoobsługowych przeznaczonych do oferowania lub świadczenia usług objętych ustawą:
- bankomatów i wpłatomatów,
- automatów biletowych,
- urządzeń do odprawy,
- interaktywnych terminali przeznaczonych do udzielania informacji, z wyjątkiem terminali instalowanych jako zintegrowane części pojazdów samochodowych, statków powietrznych, statków wodnych i taboru kolejowego,
3) konsumenckich urządzeń końcowych z interaktywnymi zdolnościami obliczeniowymi wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług:
a) telekomunikacyjnych,
b) dostępu do audiowizualnych usług medialnych,
4) czytników książek elektronicznych.
Jeśli chodzi o zapewnienie dostępności świadczonych usług, to wymogami ustawy objęte zostały usługi:
1) telekomunikacyjne, z wyjątkiem usług transmisji wykorzystywanych do oferowania lub świadczenia usług komunikacji maszyna – maszyna,
2) dostępu do audiowizualnych usług medialnych,
3) telekomunikacyjne,
4) bankowości detalicznej,
5) rozpowszechniania książek elektronicznych,
6) handlu elektronicznego.
Wymagania dostępności produktów i usług określone w ustawie są wymaganiami w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych lub projektowania z przeznaczeniem dla wszystkich użytkowników, o których mowa w przepisach Prawa zamówień publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1320), w odniesieniu do produktów i usług.
Zapewnienie dostępności
Produkt dostępny to taki produkt, o którym informacja, czyli instrukcje, etykiety, ostrzeżenia, jest dostępna oraz który spełnia wymogi dostępności. Informacje o produkcie, instrukcje, etykiety, ostrzeżenia spełnią wymogi dostępności, jeśli będą:
- udostępniane za pomocą różnych kanałów sensorycznych,
- prezentowane w sposób zrozumiały i widoczny,
- przedstawione za pomocą odpowiedniej czcionki z wystarczającym kontrastem i odstępami między literami, wierszami i akapitami.
Sam produkt, w tym interfejs użytkownika, musi spełniać wymagania dostępności określone w art. 8 omawianej ustawy. Będzie to miało miejsce jeżeli:
- umożliwia komunikowanie się,
- wykorzystuje mowę, ale oferuje alternatywy dla mowy i wprowadzania danych głosowych,
- wykorzystuje elementy wizualne,
- wykorzystuje kolor,
- wykorzystuje sygnały dźwiękowe,
- wykorzystuje elementy dźwiękowe,
- wymaga ręcznej obsługi, ale zapewnia sterowanie sekwencyjne, alternatywy dla motoryki małej oraz rozróżnienie przełączników dotykiem.
Natomiast usługodawca będzie zobowiązany do przeprowadzenia oceny zgodności usługi z wymaganiami dostępności. Będzie on miał obowiązek w regulaminie świadczenia usług lub innym równoważnym dokumencie podać do publicznej wiadomości w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami informacje o oferowanej i świadczonej usłudze, niezbędne do korzystania z usługi, oraz o tym, w jaki sposób usługa spełnia wymagania dostępności. Usługodawca będzie też zobowiązany m.in. do udzielania informacji na temat procesu oferowania lub świadczenia usługi i jego monitorowania w formie pisemnej, w postaci papierowej lub elektronicznej oraz w sposób dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami, przechowywania tych informacji przez cały okres, przez który usługa pozostaje w jego ofercie, uwzględniania zmiany dotyczącej oferowania lub świadczenia usługi, zmiany wymagań dostępności oraz w normach zharmonizowanych lub specyfikacjach technicznych, na podstawie których deklaruje się zgodność usługi z wymaganiami dostępności.
Zapewnienie dostępności produktów i usług będzie podlegało kontroli.
|
Z obowiązku zapewnienia dostępności wyłączono usługi:
|
|||||||||||||||
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.04.2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (Dz. U. poz. 731)
autor: Kinga Romas
Gazeta Podatkowa nr 28 (2216) z dnia 2025-04-07
Postępowanie w przypadku naruszenia ochrony danych osobowych. Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl