Poznaj zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu a także zasady opłacania i rozliczania składek za obywateli polskich zatrudnionych za granicą oraz cudzoziemców zatrudnionych w Polsce.
Ubezpieczenia społeczne obywateli polskich zatrudnionych za granicą
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.:
- pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów,
- osobami wykonującymi pracę nakładczą,
- osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (np. kontrakty menedżerskie), oraz osobami z nimi współpracującymi,
- prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi, w szczególności: osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnicy spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich, twórcy i artyści oraz osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.
Jednocześnie, na równi z zatrudnieniem na obszarze Polski uważa się zatrudnienie obywateli polskich za granicą w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy ONZ i innych misjach lub misjach specjalnych, a także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
Oznacza to, że obowiązkiem ubezpieczeń społecznych w Polsce objęci są wszyscy obywatele polscy posiadający tytuł do ubezpieczenia na obszarze Polski, ale również obywatele polscy zatrudnieni przez polskie podmioty za granicą. W tym drugim przypadku obowiązek ubezpieczeń może być wyłączony na mocy umowy międzynarodowej, której Polska jest stroną lub też na podstawie prawa wspólnotowego. Umowy takie oraz przepisy unijne w tym zakresie zostaną omówione w dalszej części opracowania.
Rozróżniamy trzy sytuacje, w zależności od których określa się właściwe ustawodawstwo ubezpieczeniowe wobec polskich obywateli zatrudnionych za granicą:
- Ustalanie właściwego ustawodawstwa na podstawie przepisów unijnych – gdy Polacy wykonują pracę w państwach członkowskich UE/EOG i Szwajcarii.
- Ustalanie właściwego ustawodawstwa na podstawie zawartych przez Polskę umów międzynarodowych z innymi krajami – gdy Polacy wykonują zatrudnienie w kraju, z którym Polskę łączy umowa międzynarodowa.
- Ustalanie właściwego ustawodawstwa w przypadku świadczenia pracy w państwach bezumownych – gdy Polacy wykonują pracę w państwach, z którymi Polska nie zawarła umowy międzynarodowej lub spoza obszaru UE/EOG i Szwajcarii.
Źródło: ZUS.pl