Pracownikowi, który w wyniku choroby zawodowej stał się stale niezdolny do pracy bądź jego niezdolność ma charakter długotrwały (uszczerbek zdrowia trwa przynajmniej 6 miesięcy), przysługuje możliwość uzyskania jednorazowego odszkodowania z ZUS. Co to jest choroba zawodowa i jakich świadczeń może domagać się pracownik, który zachorował? Sprawdź, za jakiego typu dolegliwości możesz otrzymać rekompensatę i na jak wysokie odszkodowanie można liczyć.
W kwietniu 2020 r. Ministerstwo Zdrowia wpisało Covid-19 na listę chorób zawodowych. Koronowirus za chorobę zawodową może być uznany u dentystów i lekarzy. Jakie trzeba spełnić przesłanki, by otrzymać zaświadczenie o chorobie zawodowej?

Źródło: shutterstock.com
Czym jest choroba zawodowa
Zgodnie z treścią art. 2351 KP, za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”
Choroba zawodowa – definicja
Choroba zawodowa ,to choroba która jest wymieniona w wykazie chorób zawodowych, w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1367), którą spowodowały szkodliwe czynniki występujące w miejscu pracy lub sposób wykonywania pracy.
Czy chorobę zawodową można stwierdzić tylko w czasie trwania pracy
Chorobę zawodową można stwierdzić również po zakończeniu pracy w narażeniu zawodowym. Okres, w którym wystąpienie objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, zależy od choroby i jest podany w rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych.
Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej
Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej jest wieloetapowe. Zgłoszenia choroby zawodowej może dokonać : pracodawca, lekarz, lekarz dentysta, były pracownik oraz aktualny pracownik. Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się:
- właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu
- właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy
Na podstawie otrzymanego zawiadomienia państwowy powiatowy inspektor sanitarny wszczyna postępowanie administracyjne. Po przeprowadzeniu badań wydawane jest orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu / bądź braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej. Następnie wydawana jest decyzja administracyjna o stwierdzeniu choroby zawodowej lub braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej )
Odszkodowanie dla pracownika z tytułu stwierdzenia choroby zawodowej
Art. 11 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób gwarantuje ubezpieczonemu, który wskutek choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jednorazowe odszkodowanie.
Wysokość odszkodowania:
- 917 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu oraz z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych
- 16 048 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego, także wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty
- 82 531 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
- 41 265 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko
- 82 531 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 16 048 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci
- 16 048 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, każdemu z nich niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom
- 41 265 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 16 048 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego
Zadośćuczynienie z tytułu choroby zawodowej
Za chorobę zawodową pracownika w niektórych przypadkach może być również odpowiedzialny pracodawca. Odpowiedzialność deliktowa pracodawcy za chorobę zawodową, na którą zapadł pracownik, jest odpowiedzialnością subsydiarną w stosunku do odpowiedzialności instytucji ubezpieczeniowej -Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 października 2018 r. , sygna.kt III APa 56/17 czy wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 31 października 2018 r. , sygn.akt III APa 30/18).
Świadczeń uzupełniających poszkodowany pracownik może dochodzić na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Ustalenie wysokości zadośćuczynienia następuje na podstawie zebranego materiału dowodowego. Na pracowniku zgodnie z treścią art. 6 kodeksu ciąży obowiązek wykazania wszystkich przesłanek odpowiedzialności cywilnej pracodawcy, w tym przekonanie sądu orzekającego, iż określona w pozwie suma zadośćuczynienia jest odpowiednia do stopnia doznanej krzywdy.
Stwierdzenie choroby zawodowej może choć nie musi rodzić obowiązku pracodawcy do przeniesienia pracownika do innej pracy, w określonej sytuacji może także stanowić powód rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę.
Wykaz chorób zawodowych
|
Choroby zawodowe |
Okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym |
|
|---|---|---|
|
1 |
2 |
|
|
1. |
Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne |
w przypadku zatruć ostrych – 3 dni, |
|
2. |
Gorączka metaliczna |
3 dni |
|
3. |
Pylice płuc: |
|
|
1) |
pylica krzemowa |
nie można określić |
|
2) |
pylica górników kopalń węgla |
nie można określić |
|
3) |
pylico-gruźlica |
nie można określić |
|
4) |
pylica spawaczy |
nie można określić |
|
5) |
pylica azbestowa oraz pozostałe pylice krzemianowe |
nie można określić |
|
6) |
pylica talkowa |
nie można określić |
|
7) |
pylica grafitowa |
nie można określić |
|
8) |
pylice wywoływane pyłami metali |
nie można określić |
|
4. |
Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu: |
|
|
1) |
rozległe zgrubienia opłucnej |
nie można określić |
|
2) |
rozległe blaszki opłucnej lub osierdzia |
nie można określić |
|
3) |
wysięk opłucnowy |
3 lata |
|
5. |
Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń |
1 rok |
|
6. |
Astma oskrzelowa |
1 rok |
|
7. |
Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych: |
|
|
1) |
postać ostra i podostra |
1 rok |
|
2) |
postać przewlekła |
3 lata |
|
8. |
Ostre uogólnione reakcje alergiczne |
1 dzień |
|
9. |
Byssinoza |
7 dni |
|
10. |
Beryloza |
nie można określić |
|
11. |
Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych |
nie można określić |
|
12. |
Alergiczny nieżyt nosa |
1 rok |
|
13. |
Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym |
1 rok |
|
14. |
Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym |
2 lata |
|
15. |
Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat: |
|
|
1) |
guzki głosowe twarde |
2 lata |
|
2) |
wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych |
2 lata |
|
3) |
niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią |
2 lata |
|
16. |
Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego: |
|
|
1) |
ostra choroba popromienna uogólniona po napromieniowaniu całego ciała lub przeważającej jego części |
2 miesiące |
|
2) |
ostra choroba popromienna o charakterze zmian zapalnych lub zapalno-martwiczych skóry i tkanki podskórnej |
1 miesiąc |
|
3) |
przewlekłe popromienne zapalenie skóry |
nie można określić |
|
4) |
przewlekłe uszkodzenie szpiku kostnego |
nie można określić |
|
5) |
zaćma popromienna |
10 lat |
|
17. |
Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi: |
|
|
1) |
rak płuca, rak oskrzela |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
2) |
międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
3) |
nowotwór układu krwiotwórczego |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
4) |
nowotwór skóry |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
5) |
nowotwór pęcherza moczowego |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
6) |
nowotwór wątroby |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
7) |
rak krtani |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
8) |
nowotwór nosa i zatok przynosowych |
indywidualnie w zależności od okresu latencji nowotworu |
|
9) |
nowotwory wywołane działaniem promieniowania jonizującego z prawdopodobieństwem indukcji przekraczającym 10% |
indywidualnie, po oszacowaniu ryzyka |
|
18. |
Choroby skóry: |
|
|
1) |
alergiczne kontaktowe zapalenie skóry |
2 lata |
|
2) |
kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia |
1 miesiąc |
|
3) |
trądzik olejowy, smarowy lub chlorowy o rozległym charakterze |
1 miesiąc |
|
4) |
drożdżakowe zapalenie skóry rąk u osób pracujących w warunkach sprzyjających rozwojowi drożdżaków chorobotwórczych |
1 miesiąc |
|
5) |
grzybice skóry u osób stykających się z materiałem biologicznym pochodzącym od zwierząt |
1 miesiąc |
|
6) |
pokrzywka kontaktowa |
2 miesiące |
|
7) |
fotodermatozy zawodowe |
2 lata |
|
19. |
Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy: |
|
|
1) |
przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki |
1 rok |
|
2) |
przewlekłe zapalenie kaletki maziowej |
1 rok |
|
3) |
przewlekłe uszkodzenie łąkotki u osób wykonujących pracę w pozycji klęczącej lub kucznej |
1 rok |
|
4) |
przewlekłe zapalenie okołostawowe barku |
1 rok |
|
5) |
przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej |
1 rok |
|
6) |
zmęczeniowe złamanie kości |
1 rok |
|
20. |
Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: |
|
|
1) |
zespół cieśni w obrębie nadgarstka |
1 rok |
|
2) |
zespół rowka nerwu łokciowego |
1 rok |
|
3) |
zespół kanału de Guyona |
1 rok |
|
4) |
uszkodzenie nerwu strzałkowego wspólnego u osób wykonujących pracę w pozycji kucznej |
1 rok |
|
21. |
Obustronny trwały odbiorczy ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz |
2 lata |
|
22. |
Zespół wibracyjny: |
|
|
1) |
postać naczyniowo-nerwowa |
1 rok |
|
2) |
postać kostno-stawowa |
3 lata |
|
3) |
postać mieszana: naczyniowo-nerwowa i kostno-stawowa |
3 lata |
|
23. |
Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego: |
|
|
1) |
choroba dekompresyjna |
5 lat |
|
2) |
urazy ciśnieniowe |
3 dni |
|
3) |
następstwa oddychania mieszaninami gazowymi pod zwiększonym ciśnieniem |
3 dni |
|
24. |
Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia: |
|
|
1) |
udar cieplny albo jego następstwa |
1 rok |
|
2) |
wyczerpanie cieplne albo jego następstwa |
1 rok |
|
3) |
Odmroziny |
1 rok |
|
25. |
Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi: |
|
|
1) |
alergiczne zapalenie spojówek |
1 rok |
|
2) |
ostre zapalenie spojówek wywołane promieniowaniem nadfioletowym |
3 dni |
|
3) |
epidemiczne wirusowe zapalenie spojówek lub rogówki |
1 rok |
|
4) |
zwyrodnienie rogówki wywołane czynnikami drażniącymi |
3 lata |
|
5) |
zaćma wywołana działaniem promieniowania podczerwonego lub długofalowego nadfioletowego |
10 lat |
|
6) |
centralne zmiany zwyrodnieniowe siatkówki i naczyniówki wywołane krótkofalowym promieniowaniem podczerwonym lub promieniowaniem widzialnym z obszaru widma niebieskiego |
3 lata |
|
26. |
Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa |
nie można określić |
