Wraz z wejściem w życie noweli kodeksu cywilnego pojawiła się możliwość rozporządzenia w testamencie poszczególnymi składnikami spadku na rzecz konkretnych osób. Wprowadzono instytucję zapisu windykacyjnego, który ma ułatwić i jednocześnie skrócić procesy spadkowe.
Spadkodawca może wreszcie precyzyjnie zadecydować o podziale spadku, określając, jakie przedmioty przypadną po jego śmierci wskazanym przez niego osobom. Zmiany weszły w życie 23 października 2011 roku.
Co się zmieniło, czyli zapis windykacyjny w testamencie notarialnym
W znowelizowanym prawie spadkowym pojawiła się definicja zapisu windykacyjnego zawartego w testamencie notarialnym – obok zapisu zwykłego w testamencie oraz dziedziczenia ustawowego. Zapis windykacyjny daje spadkodawcy możliwość rozporządzenia poszczególnymi składnikami swojego majątku na rzecz konkretnych osób (np. samochód dla syna, mieszkanie dla córki). Do tej pory taki zabieg nie był możliwy w testamencie – spadkobiercy po nabyciu spadku dzielili go przed sądem zgodnie z wolą testatora (np. 1/3 majątku dla syna, 1/3 dla córki, 1/6 dla brata, 1/6 dla kuzynki) bądź też przeprowadzali postępowanie spadkowe u notariusza (zabieg zdecydowanie szybszy – można sprawę zakończyć w ciągu 1 dnia, ale kosztowny – spadkobiercy opłacają taksę notarialną).
Istota zapisu windykacyjnego polega na tym, że z chwilą otwarcia spadku po śmierci spadkodawcy zapisobiorca nabywa dany składnik majątku i staje się prawowitym właścicielem danego elementu (syn – samochodu, córka – mieszkania). Co prawda sam fakt nabycia spadku musi zostać potwierdzony przez sąd lub notariusza, jednak pomija się etap dzielenia majątku na części.
| Podstawowe pojęcia |
|
Co można, a czego nie można przekazać zapisem windykacyjnym
Zapis windykacyjny może być sporządzony tylko przed notariuszem (w testamencie notarialnym), aby ograniczyć liczbę pomyłek oraz precyzyjnie ująć wolę spadkodawcy.
Przedmiotem zapisu windykacyjnego mogą być:
- rzeczy oznaczone co do tożsamości, tzn. nieruchomości (dom, działka) i ruchomości (samochód, meble, obrazy),
- zbywalne prawa majątkowe (np. spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego),
- przedsiębiorstwo,
- gospodarstwo rolne,
- ustanowienie użytkowania lub służebności.
Nie można natomiast zapisem windykacyjnym przekazać określonej kwoty pieniężnej. Poza tym zapis windykacyjny nie może być obciążony żadnym terminem ani warunkiem (np. nie można przekazać mieszkania córce pod warunkiem, że pójdzie na studia prawnicze). Zapis będzie nieskuteczny, jeżeli w chwili otwarcia spadku dany przedmiot nie należał do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.
Zuzanna Brud
Bankier.pl