Projekt nowelizacji przewiduje istotną zmianę dotyczącą daniny od spadków i darowizn. Obowiązek podatkowy będzie powstawał w chwili uzyskania dokumentów potwierdzających przyjęcie spadku, a nie – jak jest teraz – w momencie jego przyjęcia. Obecnie wielu podatników nie ma świadomości, że otrzymało spadek.
Kilka dni temu na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jedną z najistotniejszych planowanych modyfikacji przepisów jest doprecyzowanie chwili powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu spadku - i połączonej z nim powinności złożenia zeznania podatkowego. Obecnie bardzo często zdarza się, że podatnicy nie wiedzą, że otrzymali spadek.
Spadkobierca może przyjąć spadek w sposób nieuświadomiony
W uzasadnieniu projektu czytamy: „oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku – a brak takiego oświadczenia w tym terminie jest równoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że spadkobierca może przyjąć spadek w sposób nieuświadomiony, a więc zrealizowanie przez podatnika obowiązków takich jak złożenie zeznania w terminie miesiąca od dnia przyjęcia spadku jest de facto niewykonalne”.
Autor uzasadnienia zwraca uwagę, że ma to szczególnie negatywne skutki dla podatnika w kontekście konsekwencji karnoskarbowych.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy
Kolejna ważna sprawa, na która zwrócono uwagę: nabycie spadku zgodnie z Kodeksem cywilnym następuje z chwilą śmierci spadkodawcy, ale spadkobierca musi uzyskać postanowienie o stwierdzeniu tego nabycia lub zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, aby móc występować przed organami skarbowymi. Jeśli nie ma tych dokumentów, nie może być stroną postępowania podatkowego.
Fot. Studio Romantic / Shutterstock
Dlatego autorzy projektu proponują „przyjęcie, że obowiązek podatkowy przy nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych w drodze dziedziczenia powstanie z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego” – czytamy w projekcie.
Podatnicy skorzystają na zmianach
Resort finansów zwraca uwagę, że nowe rozwiązanie jest bardzo korzystne dla podatników. Zmiana jednoznacznie wiąże moment powstania obowiązku podatkowego z formalnym uzyskaniem dokumentu potwierdzającego status spadkobiercy i daje legitymację do działania przed organem podatkowym. Poza tym nowe rozwiązanie dodatkowo wydłuża czas na złożenie zeznania podatkowego, gdyż moment ten jest późniejszy niż chwila przyjęcia spadku.
Gdy podatnik już przejmie spadek
Projekt opisuje również kwestię terminu składania zeznania podatkowego w sytuacji, gdy podatnik już przejmie spadek i uzyska konieczne dokumenty. Resort finansów zaproponował, aby deklarację można było składać w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego.
W projekcie znalazły się również przepisy mające na celu możliwość przywrócenia terminu do zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych oraz terminu do zgłoszenia nabycia w drodze dziedziczenia lub zapisu windykacyjnego własności firmy. Chodzi o to, że obecnie członkowie najbliższej rodziny zwolnieni są od podatku od spadków i darowizn pod warunkiem terminowego zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.
Termin ten nie podlega jednak przywróceniu w oparciu o przepisy Ordynacji podatkowej, natomiast brak zgłoszenia w terminie skutkuje utratą zwolnienia i opodatkowaniem nabytego spadku lub darowizny. Jak czytamy w projekcie, mimo 6-miesiącznego terminu na zgłoszenie „występują sytuacje losowe, które uniemożliwiają dochowanie tego terminu z powodów niezawinionych przez podatnika”.
Według nowych przepisów terminy byłyby przywracane na wniosek podatnika – powinien on uprawdopodobnić, że niezachowanie terminu nastąpiło bez jego winy.
Ustawa zacznie obowiązywać po 14 dniach od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.