18.03 Szara strefa – zmiana jakościowa
Przeglądając Podstawowe Zakresy Obszarów Kontroli na lata 2006-2010 uwagę może zwrócić traktowanie zagadnienia szarej strefy.
Faktem jest, iż szara strefa jak wcześniej, tak również od początku nowożytnych podatków w Polsce, tj. od roku 1992, stanowi nieustanny problem pionu Ministra Finansów. Ostatnie lata dają możliwość prześledzenia podejścia fiskusa do tego problemu:
2006
„Konsekwencją tych nadużyć jest zwiększenie „szarej strefy” oraz zakłócenie zasad uczciwej konkurencji między przedsiębiorcam”. (o szarej strefie mowa jest w tle zadań dot. podatku akcyzowego oraz kas fiskalnych).
2007
„Konsekwencją tych nadużyć jest zwiększenie „szarej strefy” oraz zakłócenie zasad uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami” (o szarej strefie mowa jest w tle zadań dot. obrotu paliwami oraz kas fiskalnych).
2008
O szarej strefie mowa jest już we wstępie, w drugim zdaniu: „Głównym celem kontroli skarbowej winna być minimalizacja szeroko pojętego zjawiska szarej strefy, przeciwdziałanie przestępstwom podatkowym oraz prowadzenie działań prewencyjnych”
2009
Szara strefa została uznana za największe zagrożenie zaraz po przestępczości gospodarczej na tle podatkowym. „Kontrola skarbowa skupiać będzie swoje działania na zwalczaniu i minimalizacji szeroko pojętego zjawiska szarej strefy.”
„Zjawisko szarej strefy występujące w gospodarce polskiej w znacznej skali jest niekorzystne dla jej rozwoju. Uchylanie się od opodatkowania przynosi wiele wymiernych, niekorzystnych efektów zarówno dla budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego, jak też dla innych uczestników obrotu gospodarczego” (wprowadzono cały dział „Ujawnianie i zwalczanie szarej strefy”
2010
Zmiana uzasadnień działania organów kontroli skarbowej. Kontrolerzy są urzędnikami, działają dla dobra ogólnego nie tylko poprzez ściąganie należności budżetowych, ale również w sposób bezpośredni wpływają na rynek: „Działania ograniczające zakres szarej strefy, obejmujące ukrywanie dochodów przez zarejestrowane firmy oraz niezarejestrowaną działalność gospodarczą, mają na celu ograniczenie utraty dochodów państwa z tytułu niezapłaconych podatków oraz zapobieganie nierównym warunkom dla działalności prowadzonej przez rzetelnych podatników.”
W zacytowanych fragmentach możemy zauważyć znaczące zmiany jakościowe w podejściu budżetu państwa do kwestii szarej strefy. O ile wcześniej szara strefa była po prostu zwalczana, a zakłócanie zasad uczciwej konkurencji było niejako szerzej niekomentowanym dodatkowym argumentem, o tyle w 2009 zjawisko szarej strefy doczekało się w omawianym dokumencie odrębnego rozdziału. Do celowości walki z szarą strefą zachęca się również gminy – jako społeczności lokalne, czy przedsiębiorców. Rok 2010 przynosi jednak nadzwyczaj wyraźne postawienie granicy pomiędzy podatnikami płacącymi swoje należności uczciwie, a podatnikami działającymi w szarej strefie. Fiskus coraz bardziej rozumie, że o podatników uczciwych należy się troszczyć, a z szarą strefą walczyć – również dla dobra innych podatników. Może jest to zmiana niewielka, w dokumencie o niewielkim znaczeniu praktycznym dla przeciętnego podatnika. W powiązaniu z innymi aktami prawnymi korzystnymi dla przedsiębiorców czy szerzej – dla podatników – pozwala jednak uznać, że zmiany prawa idą w bardzo dobrym kierunku.
Artur M. Brzeziński red. nacz. PIT.pl