Świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością – kiedy i komu się należy objaśnia ekspert

Dnia 1 stycznia 2024 r. weszła w życie ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym. Ustawa określa warunki nabywania prawa do świadczenia, które skierowane jest do osób niepełnosprawnych mających potrzebę wsparcia, oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia. Postępowanie w sprawie uzyskania świadczenia wspierającego prowadzi oraz świadczenie to wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ekspert tłumaczy komu i kiedy przysługuje ten rodzaj pomocy.

Celem świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób. Świadczenie wspierające przysługuje bez względu na dochód osoby uprawnionej oraz inne otrzymywane przez nią od państwa świadczenia społeczne.

Kto może złożyć wniosek o świadczenie wspierające?

Wniosek o świadczenie wspierające może złożyć osoba, która:

1. ukończyła 18 lat,
2. jest obywatelem Polski albo Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA),
3. przebywa na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy,
4. mieszka w Polsce przez cały okres pobierania świadczenia,
5. posiada decyzję ustalającą potrzeby wsparcia na poziomie od 70 do 100 punktów wydanej na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Źródło: Shutterstock

Harmonogram wypłaty świadczenia

Świadczenie wspierające z uwagi na dużą liczbę uprawnionych oraz w związku z możliwościami wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności wprowadzane jest zgodnie z poniższym harmonogramem:

1. osoby z liczbą punktów 87-100 pkt, mogą składać wniosek od dnia 1 stycznia 2024 r.,
2. osoby z liczbą punktów 78-86 pkt, mogą składać wniosek od dnia 1 stycznia 2025 r.,
3. osoby z liczbą punktów 70-77 pkt mogą składać wniosek od dnia 1 stycznia 2026 r.

Powyższy harmonogram nie dotyczy osób z niepełnosprawnościami, których opiekunowie co najmniej w dniu 1 stycznia 2024 r. lub później pobierali świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy, zasiłek dla opiekuna. W przypadku takich osób z niepełnosprawnościami uzyskanie przez nie co najmniej 70 pkt w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia, umożliwia złożenie wniosku już od 1 stycznia 2024 r.

Wysokość świadczenia wspierającego

Wysokość świadczenia zależy od ustalonego w decyzji poziomu potrzeby wsparcia, czyli liczby przyznanych punktów i jest powiązana z wysokością renty socjalnej. Kwota świadczenia wpierającego wynosi od 40% renty socjalnej, aż do 220% renty socjalnej:

1. 95–100 pkt – 220 proc. renty socjalnej,
2. 90–94 pkt – 180 proc. renty socjalnej,
3. 85–89 pkt – 120 proc. renty socjalnej,
4. 80–84 pkt – 80 proc. renty socjalnej,
5. 75–79 pkt – 60 proc. renty socjalnej,
6. 70–74 pkt – 40 proc. renty socjalnej.

Ponadto, wraz z coroczną waloryzacją renty socjalnej, corocznej waloryzacji będzie podlegała także wysokość świadczenia wspierającego.

Jak złożyć wniosek?

Aby uzyskać przedmiotowe świadczenie należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego składa się nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna. Wniosek i załączniki są składane wyłącznie w postaci elektronicznej za pomocą:

1. profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS,
2. systemu teleinformatycznego banków krajowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych świadczących usługi drogą elektroniczną,
3. portalu informacyjno-usługowego Emp@tia na stronie empatia.mpips.gov.pl.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, może zapewnić dostęp do środków technicznych umożliwiających złożenie wniosku i załączników oraz zapewnić pomoc przy wnoszeniu tych dokumentów w miejscu innym niż siedziba, oddział lub wyznaczona jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.  Ponadto, w przypadku, gdy osoba z niepełnosprawnością złoży wniosek przez bank albo portal Emp@tia, ale nie posiada profilu na PUE ZUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych założy jej taki profil automatycznie, na podstawie danych z wniosku.

Ważność decyzji oraz sposób wypłaty

Prawo do świadczenia wspierającego ustala się na czas ważności decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności tej decyzji. Przyznanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wspierającego nie wymaga wydania decyzji. Wypłata świadczenia wspierającego dokonywana jest wyłącznie w postaci bezgotówkowej na podany we wniosku numer rachunku płatniczego.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. z dnia 7 lipca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1429).

Autor: Katarzyna Tobiasz, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy