21.12 Pracodawca zawiadomi ZUS o zatrudnionym cudzoziemcu na ZUS ZUA
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów wydała projekt ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przedłożony przez ministra pracy i polityki społecznej.
W projektowanej ustawie znalazły się przepisy wdrażające do polskiego prawa postanowienia dyrektywy 2009/52/WE. Jej podstawowym celem jest ograniczenie skali zjawiska nielegalnej imigracji do Unii Europejskiej. Chodzi o zakaz zatrudniania obywateli państw trzecich, którzy nie posiadają legalnych dokumentów pobytowych. Przepisy te mają przyczynić się do ograniczenia rozmiarów tzw. szarej strefy w gospodarce.
Zgodnie z projektem ustawy, wprowadzony zostanie zakaz zatrudniania obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających w Polsce oraz sankcje karne i administracyjne dla pracodawców, którzy nie zastosują się do obowiązujących przepisów. Za nielegalny pobyt uważa się brak ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu w Polsce.
Pracodawca zamierzający zatrudnić cudzoziemca powinien przed rozpoczęciem przez niego pracy zażądać okazania dokumentu potwierdzającego legalność pobytu w Polsce. Ponadto nałożono na niego obowiązek gromadzenia i przechowywania dokumentów (lub ich kopii) uprawniających do pobytu w naszym kraju przez cały okres zatrudnienia cudzoziemca. Istotną zmianą jest wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym pracodawca musi powiadomić Zakład Ubezpieczeń Społecznych o fakcie zatrudnienia cudzoziemca. Obowiązujący formularz ZUS ZUA zawiera rubrykę „obywatelstwo”. Informacje o zatrudnieniu cudzoziemca będą przekazywane przez ZUS do Państwowej Inspekcji Pracy i Straży Granicznej. Umożliwi to nie tylko wykrywanie fałszywych dokumentów, ale pozwoli kompleksowo monitorować status cudzoziemców podejmujących zatrudnienie w Polsce.
| Bezpłatne | Opis deklaracji | |
| ZUS ZUA |  |
Zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej |
W projekcie ustawy przewidziano, że nielegalnie zatrudniony cudzoziemiec, który został wydalony z Polski, będzie mógł wystąpić o wypłatę zaległego wynagrodzenia oraz związanych z nim świadczeń. Za podstawę tych roszczeń przyjęto okres co najmniej 3 miesięcy, chyba że pracodawca lub zatrudniony przedstawią dokumenty potwierdzające, że okres zatrudnienia był inny. Zgodnie z projektem ustawy, w przypadku roszczeń o wypłatę wynagrodzenia, wprowadzono domniemanie uzgodnionego wynagrodzenia w wysokości trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Koszty związane z przesłaniem cudzoziemcowi zaległego wynagrodzenia do państwa, do którego osoba ta wróciła lub została wydalona, będzie pokrywał podmiot powierzający wykonywanie pracy.
Główny wykonawca oraz każdy podwykonawca, który pośredniczył między wykonawcą a podmiotem powierzającym pracę cudzoziemcowi nielegalnie przebywającemu w Polsce, będą solidarnie zobowiązani do wypłaty cudzoziemcowi zasądzonego wynagrodzenia i pokrycia kosztów jego przesłania, zapłaty kary grzywny za zatrudnianie bez ważnego dokumentu oraz poniesienia kosztów wydalenia cudzoziemca.
Prawo unijne zobowiązuje państwa członkowskie do stosowania wobec osób naruszających przepisy dotyczące nielegalnego zatrudniania obywateli państw trzecich różnego rodzaju kar finansowych i sankcji karnych. W projekcie ustawy przewidziano następujące rozwiązania:
- kara grzywny albo kara ograniczenia wolności będzie grozić za zatrudnianie osoby małoletniej, zatrudnianie wielu osób lub uporczywe zatrudnianie osób w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
- kara pozbawienia wolności do lat 3 za zatrudnianie osoby będącej ofiarą przestępstwa handlu ludźmi lub zatrudnianie osoby w warunkach szczególnego wyzysku.
Ponadto w projekcie ustawy zawarto przepisy mówiące o dodatkowych sankcjach. Za naruszenie przepisów projektowanej ustawy sąd może orzec:
- wykluczenie z postępowań o udzielanie zamówień publicznych na okres jednego roku;
- pozbawienie – na 3 lata – dostępu do pomocy publicznej, w tym funduszy Unii Europejskiej;
- zwrócenie uzyskanej pomocy publicznej lub otrzymanych (w ciągu ostatnich 12 miesięcy od wykrycia przestępstwa) dotacji.
Projekt ustawy przewiduje także, że niemożliwe będzie zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenia wypłaconego nielegalnie zatrudnionemu cudzoziemcowi (wraz z podatkiem oraz składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne).
Źródło: KPRM